گزارش از افزایش صادرات نفت و درآمد حاصل از آن
جهش درآمدهای نفتی ایران در اوج تحریم‌ها
تهران (پانا) - منابع آگاه از افزایش صادرات نفت کشور و نیز درآمدهای وصولی حاصل از صادرات نفت در ماه‌های اخیر خبر می‌دهند. اخباری که همسو با اظهارات رئیس‌جمهوری و وزیر نفت و همینطور گزارش‌های منابع ثانویه است و نشان می‌دهد که ایران سهم بیشتری از بازار نفت را به خود اختصاص داده است.
به‌گزارش ایران، یک مقام آگاه که تمایلی به ذکر نام خود در این گزارش نداشت، توضیح می‌دهد: «نه‌تنها صادرات نفت خام، فرآورده‌های نفتی و محصولات پتروشیمی افزایش داشته؛ بلکه درآمدهای نفتی ایران بخصوص میزان وصولی‌ها طی ۷ ماه نخست امسال از کل درآمد نفتی سال گذشته به میزان قابل توجهی بیشتر شده است. این مسأله به تراز هزینه‌ها و مخارج بودجه ۱۴۰۰ کمک کرده است.» او ادامه می‌دهد: «وزیر امور اقتصادی و دارایی در روزهای اخیر اعلام کرد که دولت اقدام به استقراض از بانک مرکزی نکرده است. یک دلیل آن همین افزایش صادرات نفت و درآمدهای نفتی است. دلیل دیگر، تحقق فراتر از ۱۰۳ درصدی درآمدهای ذکر شده در تبصره ۱۴ قانون بودجه ۱۴۰۰ است. بخش قابل توجهی از این درآمدها از محل فروش گاز و محصولات پالایشی رقم خورده است. این دو موضوع نه تنها بر واردات کالاهای اساسی مورد نیاز کشور بلکه بر تأمین منابع بودجه اثر مثبت داشته است.»
در همین حال، صندوق بین‌المللی پول نیز دوهفته قبل گزارشی را منتشر کرد که در بخش خاورمیانه و آسیای مرکزی آن آمده است: «ذخایر ارزی ایران از ۴ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۰، به ۳۱.۴ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۱ (یک سال منتهی به ماه جاری) رسیده است.» با توجه به سهم نفت در درآمدهای ارزی و ذخایر بانک مرکزی، این آمار نشان می‌دهد که صادرات نفت ایران و درآمدهای حاصل از این صادرات افزایش داشته است.
صادرات نفت ایران چقدر است؟
افزایش صادرات نفت ایران و همینطور افزایش وصولی‌های حاصل از صادرات نفت حتی نسبت به فصل بهار، مبحث مهمی برای اقتصاد کشور به شمار می‌رود. شرایط به گونه‌ای است که نه تنها وصولی‌ها از محل صادرات کنونی نفت است، بلکه بخشی از درآمدهای معوق شده نیز در حال پرداخت هستند.
به سبب شرایط سخت تحریم که شدیدترین فشارها را بر صادرات نفت ایران وارد می‌کند، امکان ارائه رسمی آمار وجود ندارد. این آمار صادرات را وزارت نفت، بجز مقامات کلیدی و تصمیم ساز، در اختیار هیچ بخشی قرار نمی‌دهد.اما تازه‌ترین گزارش ماهانه اوپک - بر اساس گزارش منابع ثانویه - نیز این افزایش را به تصویر می‌کشد. به این ترتیب که در ماه اکتبر ۲۰۲۱ (مهر-آبان) تولید نفت خام ایران ۲ میلیون و ۵۰۲ هزار بشکه در روز برآورد شده است؛ که نسبت به میانگین سال ۲۰۲۰ حدود ۵۰۰ هزار بشکه در روز بیشتر است. البته آمار منابع ثانویه اوپک دقیق نیست و تنها آن بخش از تولید و صادرات را که قابل رصد بوده است، شامل می‌شود. با این فرض که ایران یک میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه در روز نفت تولیدی را در داخل مصرف می‌کند.
۲ عامل مؤثر بر جذابیت نفت ایران
از نظر کارشناسان ۲ عامل اصلی، در این افزایش تولید و صادرات نقش داشته است. نخست افزایش مذاکرات نفتی در دولت سیزدهم و دوم افزایش کشش بازار برای فروش نفت.
مصطفی نخعی سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در خصوص عامل نخست به شانا می‌گوید: «با تلاش‌های انجام‌شده توسط وزارت نفت شاهد افزایش فروش نفت و فرآورده‌ها و بازگشت منابع ارزی آن به کشور هستیم که جای قدردانی دارد. افزایش صادرات نفت حاصل تلاش کارکنان صنعت نفت است. این کارکنان و کارگران برای توسعه صنعت نفت زحمات زیادی متحمل می‌شوند که باید به نیازها و مشکلات آنها نیز رسیدگی شود.» فریدون برکشلی، تحلیلگر بازار نفت درباره عامل دوم نیز به «ایران» می‌گوید: «شرایط بازار نفت اکنون به گونه‌ای است که امریکا هم برای کاهش تحریم نفتی ایران تحت فشار است.»
شنیده می‌شود که در حال حاضر با خروج اقتصاد جهان از شرایط رکورد ناشی از پاندمی کرونا و رشد تقاضا برای انرژی، حتی بخشی از ذخایر نفتی ایران نیز فروخته شده است. افزایش قیمت نفت و کشش فراوان بازار برای عرضه بیشتر که تا اندازه‌ای ناشی از کاهش عرضه از سوی ائتلاف اوپک پلاس است، به برنامه دولت برای احیای سهم ایران از بازار جهانی نفت کمک کرده است.
نفت و سیگنال‌های قیمتی
قیمت معاملات آتی نفت خام روز گذشته و در زمان تنظیم این گزارش ۸۱.۶۷ دلار در بشکه بود. طلای سیاه در روزهای اخیر اوج ۸۵ دلار در بشکه را نیز تجربه کرد. این درحالی است که یک سال قبل در چنین روزهایی نفت خام بشکه‌ای ۴۵ دلار بود. بانک جهانی در ماه اکتبر ۲۰۲۱ میلادی از سرعت رشد قیمت در بازارنفت گزارش داد و آن را چشمگیر دانست. آمارهای بانک جهانی نشان داده است، متوسط قیمت هر بشکه نفت در ماه اکتبر امسال برابر با ۸۲.۱ دلار بود که حدود ۱۰ دلار نسبت به ماه قبل از آن رشد کرده بود. متوسط قیمت هر بشکه نفت در سال ۲۰۱۹ برابر با ۶۱.۴ دلار و در سال ۲۰۲۰ برابر با ۴۱.۳ دلار بود.
این ارقام بخوبی نشان می‌دهد که اکنون بازار نفت چقدر برای جذب بشکه‌های نفت ایران آماده است و حاضر است که برای تأمین پایدار انرژی تحریم‌های امریکا را نادیده بگیرد.
۱۲ کشور خریدار بنزین ایران
اما تنها بازار نفت نیست که این روزها شاهد حضور پررنگ‌تر ایران است. به گفته رئیس کمیسیون انرژی اتاق تهران ۱۲کشور نیز میزبان فرآورده‌های نفتی ایران بویژه بنزین و گازوئیل هستند. رضا پدیدار می‌گوید: «ایران بیش از ۶۰ میلیون لیتر در روز بنزین و گازوئیل به این ۱۲ کشور صادر می‌کند که ارزش محصول صادراتی با توجه به افزایش قیمت نفت و گاز به رقم قابل‌توجهی رسیده است. این یک خبر خوش برای اقتصاد ایران است.» به گفته پدیدار اغلب این خریداران، کشورهای همسایه ایران هستند.
به‌دنبال مجموعه این تغییرات است که فریدون حسن‌وند، رئیس کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی عنوان می‌کند: «شرایط صنعت نفت با وجود تحریم بهبود یافته و از وزیر نفت که با وجود شرایط تحریم و محدودیت منابع، وضع صنعت نفت را بهبود بخشیده است، تشکر می‌کنیم.»
بـرش
تحریم‌های یکجانبه امریکا در تعارض با مقررات حقوق بین‌الملل است
وزیر نفت در بیست‌وسومین نشست مجمع کشورهای صادرکننده گاز (جی‌ئی‌سی‌اف) بار دیگر تحریم‌های امریکا را محکوم کرد. به گزارش شانا، جواد اوجی تحریم‌های یکجانبه امریکا علیه ایران را در تعارض با اصول و مقررات حقوق بین‌الملل دانست و گفت: این نگرش نمی‌تواند حافظ صلح و امنیت بین‌المللی از جمله پرداختن مؤثر به موضوع تغییر اقلیم، سرمایه‌گذاری و انتقال فناوری در حوزه انرژی بویژه گاز طبیعی باشد. اوجی با بیان اینکه افزایش چشمگیر و ناگهانی اخیر قیمت گاز طبیعی و ال‌ان‌جی در اروپا، آسیا و امریکا که تا به حال بی‌سابقه بوده است نشان‌دهنده آسیب‌پذیر بودن کشورهای توسعه‌یافته در مقابل نوسانات پیش‌بینی نشده تحولات انرژی است، گفت: این تحولات بیانگر نیاز به افزایش بیشتر همکاری‌ها و سیاست‌زدایی کردن از جریان تولید انرژی در جهان است.
او افزود: راهبرد اساسی برای غلبه بر چالش‌های امنیت انرژی جهان، نه رویکردهای سیاسی و تحریم‌های یکجانبه، بلکه بازگشت به منطق اقتصادی و چندجانبه‌گرایی است.
وزیر نفت با بیان اینکه استفاده از ابزار تحریم‌های یکجانبه از سوی امریکا علیه ایران قوانین جهانی و چندجانبه‌گرایی را تخریب و معیشت توده‌های مردم را هدف قرار می‌دهد و در تعارض با اصول و مقررات حقوق بین‌الملل است، اظهار کرد: این نگرش نمی‌تواند حافظ صلح و امنیت بین‌المللی از جمله پرداختن مؤثر به موضوع تغییر اقلیم، سرمایه‌گذاری و انتقال فناوری در حوزه انرژی بویژه گاز طبیعی باشد.
ارسال دیدگاه