یک فعال حوزه گردشگری در فارس:
بومگردی، نقش بسزایی در انتقال فرهنگ و فرهنگسازی در جامعه دارد
شیراز (پانا) - فاطمه صفایی یکی از بوم‌گردان با سابقه استان فارس که فعالیت خود را با گردشگری خوراک آغاز کرده است، معتقد است، بومگردی صرفا پذیرایی از میهمان و معرفی مکان‌های گردشگری نیست، بلکه بومگردی باید به انتقال فرهنگ، آداب و رسوم بومی منطقه بپردازد و در فرهنگسازی مواردی از جمله نکات زیست محیطی که نیاز امروز بشر است نقش موثر داشته باشد.
این فعال حوزه گردشگری، که «خانه بومگردی بیگو» را به صورت خانوادگی در پاسارگاد مدیریت و اداره می‌کند، در گفت‌وگو با پانا با تاکید بر اینکه، کسی که بتواند در انتقال فرهنگ گام بردارد، بومگردی کرده است، گفت: «برخی از افراد بدون دانش و بدون رعایت اصول خاص پذیرایی از میهمان، تنها با توجه به برخورداری از یک خانه روستایی، اقدام به پذیرش میهمان می‌کنند؛ در حالی که نیاز است تا قوانین و دستورالعمل‌هایی برای صاحبان خانه‌های بومگردی در نظر گرفته شود و بازرسان نیز بر آن نظارت داشته باشند تا شاهد تحقق اهداف راه‌اندازی این حوزه در گردشگری باشیم.»
صفایی که تحصیلکرده کارشناسی علوم اجتماعی است و به گفته خود فرصت‌های شغلی بسیاری در مشاغل اداری داشته است، در خصوص نحوه ورود خود به گردشگری و این شغل، گفت:«هیچگاه علاقمند به کار اداری نبودم و به آشپزی و معرفی فرهنگ و آداب و رسوم به دیگران علاقه داشتم و با توجه به تعریفی که همیشه از آشپزی و دستپختم در خانواده می‌شد، فعالیت خود را با پخت غذاهای محلی شروع کردم.»
وی ادامه داد: «برای شروع خیلی تحقیق کردم و متوجه شدم که بسیاری از غذاهای سنتی ما که در فرهنگ سنتی و آشپزخانه‌های مادر و مادربزرگ‌های ما طبخ می‌شد روبه فراموشی است و جوانان حوصله پخت این نوع غذاها را ندارند و پس از آن با توجه به گردشگرپذیر بودن منطقه پاسارگاد تصمیم گرفتم فعالیت خود را با گردشگری غذا شروع کنم.»
این فعال بومگردی با اشاره به اینکه ماه رمضان و یک میز در کنار نانوایی شروع فعالیت وی برای ارائه غذا به گردشگران بوده است که بعدا به پخت غذا برای اقامتگاه‌های بومی دیگر تبدیل شده است، گفت: «همسر و فرزندانم از ابتدا مرا حمایت کردند؛ اما برخی از دیگر اعضای خانواده مخالفت می‌کردند و این کار را در شأن خانواده نمی‌دیدند، اما بعدها با حضور مستمر در نمایشگاه‌ها و جشنواره‌های غذای کشوری و راه‌اندازی بومگردی، دیدگاه‌ها تغییر کرد و به حمایت تبدیل شد. به طوریکه امروزه هر گردشگری که در محور هخامنشی قصد خوردن غذای بومی و محلی استان فارس را داشته باشد، خانه بیگو به عنوان یک محیط خوب به او معرفی می‌شود.»
صفایی با بیان اینکه برای من که علاقمند این شغل هستم، این کار کاملا دارای حُسن است، افزود: «تنها عیب این حرفه، خصوصا از زمان شیوع کرونا که گردشگری نسبتا در کشور تعطیل شده است، این است که نمی‌شود به آن به عنوان یک منبع درآمد پایدار تکیه کرد.»
وی در ادامه گفت: «با توجه به وجود رستوران‌های متعدد، مشکلات ارائه غذا بسیار است، چرا که علاوه بر رقابت با رستوران‌ها، خوراک محلی نیز مخاطب خاص خود را دارد و نیازمند تبلیغات فراوان و هزینه‌بر است.»
بومگردی، متفاوت از بازسازی خانه‌های قدیمی و پذیرش میهمان است
این فعال حوزه بومگردی خطاب به کسانی که می‌خواهند وارد عرصه گردشگری و بومگردی شوند، گفت: «این شغل بیش از هر چیز نیازمند عشق و علاقه است تا بتوان در این کار دوام آورد و ماندگار شد.»
این فعال حوزه گردشگری خوراک و بومگردی استان فارس، با اشاره به رسالت خانه‌های بومگردی، گفت: «اینکه بخواهیم فقط غذا جلوی مشتری بگذاریم و جاهای دیدنی به آنها معرفی کنیم؛ تصور اشتباهی است، چرا که این کار را بسیاری از هتل‌ها و رستوران‌های مجلل نیز با امکانات بیشتر انجام می‌دهند. آنچه در این حرفه مهم است، انتقال فرهنگ و حس خوب است که باید تکلیف هر بومگردی باشد.»
صفایی بیان کرد: «اقامتگاه بومگردی صرفا خانه‌های قدیمی بازسازی شده نیست، بلکه باید علاوه بر آشنایی میهمانان با شیوه سنتی زندگی، با فرهنگ و آداب و رسوم منطقه نیز آشنا شوند؛ باید در بومگردی کار فرهنگی کنیم و داشته‌های خود از آداب، رسوم و فرهنگ منطقه را در قالب پذیرایی و یا زندگی کردن، به گردشگر ارائه دهیم.»
وی در بومگردی علاوه بر توجه به انتقال فرهنگ، رسوم و آداب معاشرت، توجه به مسائل زیست محیطی را نیز حائز اهمیت دانست و افزود: «به طور مثال من به عنوان یک بوم‌گرد، حق ندارم جلوی مشتری سفره یکبار مصرف پهن کنم و یا باید تفکیک زباله را در نظر داشته باشم و این امر در اقامتگاه مشهود باشد تا فرهنگسازی برای مخاطب نقش داشته باشد.»
صفایی در پاسخ به اینکه این موارد آیا اصولی است که به صورت قوانین خانه‌های بومگردی به شما ابلاغ شده و یا شیوه و مقررات خود شماست، گفت: «نه، این موارد انتخاب خود من است و متاسفانه قانون نوشته شده‌ای برای این امر وجود ندارد؛ اما خود من تلاش می‌کنم تا همه موارد زندگی سالم را در خانه‌ام برای مخاطب به تصویر بکشم و در فرهنگسازی و انتقال فرهنگ موثر باشم.»
وی با اشاره به اینکه در خانه‌های بومگردی باید بر پوشش سنتی نیز تاکید شود، گفت: «یکی از عمده‌ترین اهداف راه‌اندازی بومگردی، معرفی شیوه زندگی بومیان منطقه به میهمانان و گردشگران است، از همین رو اعتقاد من این است که پوشیدن لباس سنتی و محلی برای نسلی که کمتر یا اصلا این نوع پوشش را دیده، نقش موثری در حفظ و انتقال داشته‌های فرهنگی دارد.»
این فعال حوزه گردشگری بومی در پاسخ به اینکه در این حرفه خانوادگی آیا برای همسر و فرزندان خود نقشی تعریف کرده‌اید، گفت: «در واقع ما در این خانه زندگی می‌کنیم و اینجا خانه ما است و ما برای میهمانان خود نقش بازی نمی‌کنیم، فرزندان من در حضور میهمانان به نوشتن مشق خود و یا انجام تکالیف مدرسه خود مشغول هستند و یا به امور مربوط به خود می‌پردازند و هیچگاه مثل یک کارمند و یا یک شاغل در اینجا حضور ندارند و هر کاری که از دستشان بر می‌آید در پذیرایی از میهمانان انجام می‌دهند و اینجا خانه آن‌هاست و حضور میهمانان برای همه ما مثل یک مهمانی فامیلی است.»
شرایط تسهیلات حمایتی بخش گردشگری، نیازمند اصلاح و بازبینی است
وی با اشاره به اینکه تاکنون هیچ گونه وام و تسهیلاتی از میراث فرهنگی نگرفته است، گفت: «متاسفانه یکی از شروط اصلی دریافت وام برای توسعه خانه‌های بومگردی، داشتن سند مالکیت ملک یا وثیقه سه برابری وام دریافتی است که به دلیل قولنامه‌ای بودن اکثر خانه‌های روستایی، کمتر کسی در روستاها سند مالکیت رسمی دارد.»
صفایی با اشاره به اینکه این اقامتگاه ظرفیت 15 نفر اقامت شبانه و پذیرایی از 30 نفر را به طور همزمان داراست، ادامه داد: «در مدت 8 سالی که در این حوزه مشغول فعالیت هستم، بارها برای دریافت وام و تسهیلات از میراث فرهنگی اقدام کرده‌ام که متاسفانه یا باید 3 برابر مبلغ وام وثیقه در گرو بانک گذاشت و یا سند مالکیت رسمی داشته باشیم.»
وی با تاکید بر اینکه هر خانه بومگردی، به نوعی کارآفرینی را برای خود و مشاغل اطراف خود به همراه دارد، گفت: «هر کسب‌وکاری از جمله گردشگری باعث رونق بسیاری از مشاغل می‌شود و نقش بسزایی در اقتصاد کشور و خانواده‌ها دارد؛ از این رو با توجه به شیوع کرونا و رکود اقتصادی در جامعه، این حوزه نیازمند حمایت و توجه بیش از پیش است.»
صفایی همچنین افزود: «برای توسعه کسب و کار خود، تاکنون بارها مجبور به دریافت تسهیلات با بهره 18 درصد از بانک‌ها شده ام، در حالی که بسیاری از افراد سودجو بدون حضور فعال در این عرصه، از طریق مختلف و با سودجویی، وام‌های میراث فرهنگی را دریافت کرده و در زمینه‌های دیگری به مصرف رسانده‌اند.»
صفایی با تاکید بر اینکه باید شرایط دریافت تهسیلات حمایتی حوزه گردشگری اصلاح شود، گفت: «به عقیده من باید برای افرادی که سال‌هاست در این عرصه مشغول هستند و از فعالان این حوزه شناخته می‌شوند، شرایط تسهیلات تغییر کند و سختگیری کمتری شود تا بتوانیم با حمایت میراث فرهنگی رونق دوباره‌ای به این فضا بدهیم.»
وی افزود: «در واقع باید تسهیلات در دو گروه و با دو شرایط متفاوت اول برای کسانی که تازه قصد ورود به این فضا را دارند و بعد برای فعالان این حوزه در نظر گرفته شود تا هر دو گروه بتوانند با استفاده از حمایت‌های خاص خود، به رونق گردشگری که با شروع ویروس کرونا آسیب فراوان دیده است، کمک کنند.»
این فعال بومگردی با اشاره به اینکه میهمانان «خانه بومگردی بیگو» اکثرا به دلیل علاقمندی به فضای خانه و غذاهای محلی که در آن سرو می‌شود، می‌آیند، گفت: «حتی در ایام کرونا و تعطیلی «سایت آرامگاه کوروش» هم این خانه میزبان بسیاری از گردشگران از نقاط مختلف کشور و استان بود که این علاقمندی مسافران به بومگردی را می‌رساند که همچنان باید مورد توجه قرار گیرد.»
گزارش: سیده مریم ترابی
ارسال دیدگاه