گرجی: آموزش و توانمندسازی افراد ویژگی مشترک رهبری تحول­‌گرا و رهبری خدمت‌گزار است

هادی گرجی اظهار کرد: هر موضوع و مقوله ای که مورد تحقیق و بررسی قرار می‌گیرد، نیازمند آن است که مفاهیم موجود در آن مورد توجه قرار گیرد تا بتوان درک صحیحی از موضوع مورد بررسی بدست آورد. موضوع حاضر نیز مستثنی از این امر نبوده و لازم است مباحث کلی و نظری موجود در آن به بحث گذاشته شود.

نویسنده کتاب شیوه های نوین مدیریت گفت: مدیریت نوع خاصی از رهبری محسوب می‌شود که در آن کسب هدف­های سازمانی بر سایر هدف­ها اولویت دارد.

وی با اشاره به بحث مدیریت و رهبری و تفاوت هایشان اظهار‌کرد: متفکران علوم انسانی مفهوم رهبری را از ابعاد مختلفی مورد بحث قرار می­ دهند. گروهی رهبری را بخشی از وظایف مدیریت می­ دانند و گروهی دیگر برای رهبری مفهوم وسیع تری نسبت به مدیریت قائل هستند و آن را توانایی ترغیب دیگران به کوشش مشتاقانـه جهـت تحقـق اهـداف معـین می­ دانند یـا آن را فـعالیت هایی می­ دانند، که مردم برای تلاش مشتاقانه در جهت کسب اهداف گروهی تحت تأثیر قرار می­ دهند و برخی نیز به تحت تأثیر قرار دادن جهت کسب هدف مشترک رهبری می گویند.

گرجی با بیان اینکه رهبری در اصل نسبت به مدیریت مفهوم وسیع تری دارد گفت: مدیریت نوع خاصی از رهبری محسوب می‌شود که در آن کسب هدف­های سازمانی بر سایر هدف­ها اولویت دارد. اختلاف اساسی میان این دو مفهوم از کلمه سازمان بر می­ خیزد. رهبری زمانی صورت می­ گیرد که فردی به هر دلیل می­کوشد، بر رفتار فرد یا گروهی اثر بگذارد. این امر می­ تواند برای نیل به اهداف خود فرد یا دیگران بوده و با اهداف سازمان نیز سازگار یا ناسازگار باشد.

هادی گرجی که کتاب شیوه های نوین مدیریت را به طور مشترک با خانم لیلا صمدی ذاکری تالیف کرده ادامه داد: رهبری، فرایند تأثیرگذار افراد و گروه­ها جهت تعیین اهداف و رسیدن به آن می­ باشد. رهبران، کسانی که به عنوان رهبر عمل می­ کنند، دیگران را راهنمایی، هدایت و ترغیب نموده و آموزش می­دهند. فرایند تأثیرگذار دیگران برای دستیابی به اهداف گروهی یا سازمانی را رهبری می­ نامند. شما به عنوان یک مدیر می­ توانید فنون مختلفی را جهت تقویت مهارت­های سرپرستی به کار برید، اما هرگز به این معنی نیست که شما بتوانید یک رهبر موثر باشید.

گرجی با طرح این پرسش که واقعأ کدام مؤلفه انسانی برای رهبری موثر تعیین­ کننده است؟ گفت: تعجب ندارد که بگوییم، عشق، علاقه و یا ایثار از جمله فاکتورهای مهم یک رهبر می­ باشد.

وی افزود: رهبر مؤثر باید مسیری را در جهت هدایت تلاش­های همه کارکنان برای به انجام رساندن اهداف سازمان فراهم آورد. بدون وجود رهبری ممکن است حلقه اتصال موجود در میان اهداف فردی و سازمانی، ضعیف یا گسیخته شود. این موضوع می­ تواند به یک موقعیت نامطلوبی منجر شود که در آن کار انفرادی صرفأ در جهت دستیابی به اهداف فرد انجام می­گیرد و در عین حال کل سازمان، کارایی و کفایت خود را از دست داده و از دستیابی به اهداف خویش باز می­ ماند. بنابر این برای اینکه یک سازمان موفق باقی بماند، وجود رهبری واجب و ضروری است. حتی بهترین کارکنان نیز نیاز دارند که بدانند چگونه می­ توانند در راه رسیدن به اهداف سازمانی مشارکت داشته باشند.

گرجی با بیان اینکه در بخش دیگری از کتاب به توضیح پیرامون مفاهیم مختلف رهبری خدمتگزار و تحول گرا پرداخته شده است گفت: هر دو رهبری خدمتگزار و رهبری تحول­گرا بر اهمیت قدردانی کردن و ارزش دادن بـه افـراد،گـوش فـرادادن، آمـوزش دادن و تـوانمنـد ساختن پیروان، تأکید شده است. در حقیقت، احتمالا تئوری­ها در تأکید بر روی ملاحظه فرد به فرد و قدردانی از پیروان، بسیار مشابه هستند. با وجود این، رهبری خدمتگزار و رهبری تحول­گرا دارای نقاط متفاوت و متنوعی هستند.

وی اضافه کرد: در الگوی رهبری خدمتگزار تأکید بیشتر بر روی خدمت کردن به پیروان می‌باشد. علاوه بر این، در حالی که هر دو رهبران خدمتگزار و رهبران تحول­گرا با نفوذ و تأثیرگذار هستند، رهبران خدمتگزار تاثیر گذاریشان را به روشی غیرسنتی به دست آورده­ اند که این روش از خود خدمتگزاری حاصل می‌شود. درچنین عملکردی آنها آزادی فوق­ العاده­ ای به پیروان می‌دهند تا آنها بتوانند توانایی‌های خودشان را به منصه ظهور برسانند. همچنین آنها، درجه بالاتری از اطمینان را در مورد پیروانشان به اجرا گذاشته که البته در هر مورد شرایط متفاوت است و گاهی نیاز است که رهبری تا اندازه­ ای دستوری باشد.

نویسنده کتاب شیوه های نوین مدیریت در عین حال بیان کرد: در پاسخ به سؤالاتی از قبیل اینکه آیا تفاوت‌های واقعی میان رهبری خدمتگزار و رهبری تحول­گرا وجود دارد یا نه؛ موضع ما این است که مفاهیم این دو سبک دارای شباهت‌های زیادی هستند و از خیلی جهات، تئوریهای مکمل هستند.
با وجود این، به دلیل اینکه این دو سبک رهبری ، تفاوتی اساسی دارند، تقریباً قالب‌های تئوری جداگانه­ ای راتشکیل می‌دهند. تفاوت اساسی میان رهبری خدمتگزار و رهبری تحول گرا بر تمرکز رهبر است، در حالی که رهبران تحول­گرا و خدمتگزار هر دو توجه­شان به پیروانشان است؛ اما تمرکز بیشتر رهبر خدمتگزار بر خدمت کردن به پیروانشان می‌باشد.

وی ادامه داد: رهبر تحول­گرا توجه بیشتری به دخالت دادن پیروان در امور و حمایت از موضوعات سازمانی دارد. پس عامل تشخیص دهنده در تعیین این که آیا ممکن است رهبر، یک رهبر خدمتگزار باشد یا یک رهبر تحول­گرا، چیزی است که طبق آن رهبر قادر است تمرکز اولیه رهبری­ خود را از سازمان به پیروانش تغییر دهد.