انقلاب واکسیناسیون

به‌گزارش ایران، دولت جدید ۱۴ مرداد ماه امسال در حالی آغاز به‌کار کرد که آتش کرونا در کشور شعله ور بود و کل ۳۱ استان کشور در طوفان سهمگین پیک پنجم دلتا کرونا قرار داشت، آمار مبتلایان و فوتی‌ها روز‌به‌روز رکوردشکنی می‌کرد، همه استان‌های کشور به رنگ قرمز تغییر وضعیت داده بودند و مراکز درمانی به‌دلیل اشغال کامل تخت‌های بیمارستانی با چالش‌های سختی مواجه بودند. شرایط در پایتخت به‌گونه‌ای بود که بر اساس داده‌های اپلیکیشن ماسک و افزایش روند بستری، بحرانی‌ترین وضعیت کرونا را از ابتدای اپیدمی این بیماری خطرناک نشان می‌داد. تنها در حوزه فعالیت اورژانس پیش بیمارستانی در مرداد ماه تعداد تماس روزانه به ۵۰۰۰ مأموریت افزایش یافته بود، همه اینها باعث شده بود وضعیت کرونا بویژه در پیک پنجم به‌جایی برسد که تعداد قربانیان روزانه ایران تا ۷۰۰ نفر هم برسد. اینها فقط چکیده‌ای از اتفاقات و روزهای سیاه کرونایی بود که با بی‌توجهی به کنترل پیک پنجم و بهانه تراشی‌های گوناگون برای خرید و واردات واکسن تا نیمه دوم مرداد ۱۴۰۰ جریان داشت به‌طوری که دولت دوازدهم هرچه به روزهای پایانی‌اش نزدیک می‌شد توجه چندانی هم به‌ وضعیت بحرانی کرونا در جامعه نداشت. اینها چکیده‌ای از وضعیت اسفباری بود که به دولت سیزدهم تحویل داده شد. آنقدر که بهرام عین اللهی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در نخستین نشست خبری خود با اصحاب رسانه به صراحت اعلام کرد در هنگام تحویل دولت قبل، ذخیره واکسن کشور به صفر رسیده بود.

البته این نکته را هم باید خاطرنشان کرد که دولت دوازدهم فقط توانسته بود ۲۶ و نیم میلیون دوز واکسن را طی ۷ ماه خریداری کند که به‌دلیل برخی ناهماهنگی‌ها بین دستگاه‌های دولتی و سیاستگذاری‌های حوزه سلامت از این رقم تنها ۵ میلیون دوز واکسن در کشور تزریق شد. مردم در شبکه‌های اجتماعی از اینکه مسئولان دولت قبل هیچ تحرکی برای تهیه و تأمین واکسن نداشتد گلایه‌مند بودند و بسیاری از کارشناسان حوزه سلامت هم از نبود شفافیت در دولت دوازدهم برای خرید واکسن سخن می‌گفتند؛ همه این اتفاقات بدترین و غمبار‌ترین روز‌های کرونایی در کشور را رقم زد. آمار افزایش بیماران بدحال و مرگ‌ومیرها، روز‌به‌روز رکورد‌های جدیدی را ثبت می‌کرد و از سوی دیگر بحران کمبود واکسن در کشور به سرگردانی سالمندان به‌ عنوان دومین گروه هدف سند ملی واکسیناسیون و ایجاد صف‌های طویل برای دریافت واکسن منجر شده بود تا جایی که کادر فعال بخش‌های عفونی می‌گفتند بسیاری از افراد مسن بستری در مراکز درمانی در صف‌های پر ازدحام واکسیناسیون گرفتار ویروس دلتا شده‌اند.

ساماندهی ناکارامدی مدیریت و مقابله با بحران کرونا بویژه در پیک پنجم بیماری از مهم‌ترین وعده‌های دولت دکتر رئیسی بود. ۱۶ مرداد اولین جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا به ریاست رئیس‌جمهوری برگزار شد. تعیین ضرب الاجل برای تهیه «طرح جامع تحول در نحوه مقابله با ویروس کرونا» مهم‌ترین خروجی این جلسه بود که حالا می‌توان با گذشت نزدیک به ۱۰۰ روز از آغاز به کار دولت جدید تأثیرات آن را در مدیریت مهار کرونا به چشم دید. مذاکره و دیپلماسی فعال دولت برای خرید واکسن، موجب شد که تنها در دو هفته آغازین فعالیت کابینه سیزدهم بیش از ۱۸ میلیون دوز واکسن وارد کشور شود. به‌دنبال شتاب واکسیناسیون، مسئولان دولت جدید به مانع تراشی‌ها و بهانه جویی‌ها در مسیر خرید و واردات واکسن به‌دلیل مذاکرات برجام و اف‌ای‌تی‌اف که مدام از سوی اعضای کابینه دولت پیشین مطرح می‌شد، خط بطلان کشیدند و در همین حال با قوت هر‌چه تمام‌تر واردات واکسن کرونا شدت گرفت و امیدواری‌ها افزایش یافت.

البته با‌وجود خیز پیک پنجم بیماری در مرداد و نیمه اول شهریور، سونامی کرونا همچنان می‌تاخت و واکسیناسیون به دغدغه اصلی دولتمردان بدل شد تا اینکه با حذف شرط سنی تزریق واکسن و با تزریق هفتگی ۷ میلیون و ۹۰۰ هزار دوز از تاریخ ۲۰ تا ۲۷ شهریور برای نخستین بار ایران رکورد جهانی واکسیناسیون هفتگی را شکست و سپس به مرور اخبار کاهش قابل توجه تعداد مبتلایان و قربانیان بیماری بعد از گذشت نزدیک به ۱۸ ماه به سر خط رسانه‌ها بازگشت. از سویی نشاط و امید نیز به مراکز واکسیناسیون برگشته بود و دیگر مردم ساعت‌های طولانی معطل واکسیناسیون نمی‌ماندند. اعداد و ارقام مربوط به سرازیر شدن سیل واکسن به کشور و واردات ۳۰ میلیون دوز واکسن در یک ماه نخست دولت موجب افزایش امید اجتماعی شد. البته با سرعت گرفتن حجم بالای واردات واکسن هر هفته به‌طور معمول ۵میلیون دوز واکسن وارد کشور شد به‌طوری‌که فقط در مرداد و شهریور ماه ۴۰ میلیون دوز واکسن تزریق شد و حدود ۳۰ میلیون دوز نیز ذخیره موجود در انبارها بود. این بار کاربران شبکه‌های اجتماعی با هشتگ‌‌هایی در فضای مجازی پیام‌های تقدیر‌شان را از دولت سیزدهم منتشر کردند.

اقدام جهادی برای تأمین واکسن با روی کار آمدن دولت جدید امیدها برای کنترل ویروس دلتا را در جامعه تقویت کرد، گرچه که واردات دیرهنگام واکسن بسیاری از خانواده‌های ایرانی را عزادار کرد و همچنان افکار عمومی معتقد است اگرپنهانکاری‌ها و بهانه‌تراشی‌ها دولت دوازدهم برای خرید و واردات واکسن نبود روزانه ۷۰۰ نفر قربانی ویروس کرونا نمی‌شدند.

تزریق ۸۳ میلیون دوز واکسن در۱۰۰ روز
۲۱ مرداد ماه ، دکتر رئیسی پس از بازدید از داروخانه ۲۹ فروردین به وزرای بهداشت و امور خارجه و همچنین جمعیت هلال‌احمر دستور داد برای خرید فوری واکسن اقدام کنند. روز ۲۲ مرداد رئیس جمهوری اعلام کرد در خصوص اختصاص ارز برای واردات واکسن هیچ مشکلی وجود ندارد و واردات واکسن باید همزمان با تولید واکسن داخلی سرعت بگیرد. پیگیری جدی واردات واکسن یکی از اصلی‌ترین مأموریت‌هایی بود که وی به معاون اول خود داد. بر اساس آخرین گزارش مربوط به تاریخ ۲۸ مهر ماه که وزارت بهداشت در اختیار ما قرار داده است، تا قبل از تاریخ ۱۴ مرداد ۱۴۰۰ دولت پیشین برای خرید واکسن‌های اسپوتنیک، سینوفارم، بهارات و سبد کووکس ۳۶۵.۵۸۹ میلیون دلار هزینه کرده است. این رقم مربوط به واردات ۲۶و نیم میلیون دوز واکسن بوده که تنها ۵ میلیون دوز آن وارد سبد تزریق شد. رقم اعتباری دولت سیزدهم برای واردات ۱۰۲ میلیون و ۷۰۰ هزار دوز ۹۸۸.۹۶۵ میلیون دلار بوده است.بر اساس اعلام وزارت بهداشت تا روز جمعه ۱۵ مردادماه - مجموعاً ۱۱ میلیون و ۷۶۵ هزار و ۵۲۸ نفر دوز اول واکسن کرونا را دریافت کردند و نزدیک به سه میلیون نفر نیز دوز دوم واکسن را زدند. در حال حاضر مجموع واکسن‌های تزریق شده بیش از ۹۷ میلیون دوز است، این یعنی در دولت پیشین در مدت ۷ ماه در مجموع ۱۴ میلیون دوز واکسن تزریق شد و در دولت کنونی در کمتر از ۱۰۰ روز بیش از ۸۳ میلیون دوز واکسن در کشور تزریق شده است. به عبارتی در ۹۸ روز گذشته سرعت روند واکسیناسیون به شش برابر رقم قبلی رسید. این در حالی است که وعده‌ها و اعداد و ارقام اعلامی وزیر بهداشت دولت قبل برای خرید واکسن محقق نشد و دولت جدید انبار خالی واکسن را تحویل گرفت اما ذخیره قابل توجه انبار فعلی دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور از واکسن آنقدری هست که این سؤال مهم را مطرح می‌کند که چرا واردات واکسن در دولت جدید سرعت گرفت؟ سیدحسین صفوی رئیس هیأت امنای صرفه‌جویی ارزی هماهنگی درون و برون‌بخشی بین مهر‌ه‌های مختلف دولت را علت اصلی تأمین واکسن مورد نیاز کشور می‌داند. او گفته است، در یک ماه اول تشکیل دولت جدید بیشترین ارز برای تأمین واکسن تخصیص یافت که با کل ارز تخصیص یافته در ماه‌های گذشته از سوی بانک مرکزی، مساوی است. برخی نیز معتقدند تحریم‌های امریکا سه روز بعد از مجوز تولید برکت و در خرداد ماه برداشته شد و در نهایت مذاکره و دیپلماسی فعال دولت جدید برای خرید واکسن نتیجه داد.

واردات واکسن کرونا به تفکیک برندهای مختلف
به‌گفته وزیر بهداشت تاکنون نزدیک به ۱۵۰ میلیون دوز واکسن وارد کشور شده که نتیجه آن تزریق بیش از ۹۷ میلیون دوز واکسن و ذخیره ۵۰ میلیون دوز دیگر برای تزریق دوز دوم و ۱۲ درصد افراد باقیمانده‌ای است که هنوز واکسن نزده‌اند. بر اساس آخرین اطلاعاتی که وزارت بهداشت در اختیار ما قرار داده، رقم دقیق واکسن‌های وارداتی ۱۴۶ میلیون و ۹۷۲ هزار و ۷۰۸ دوز است، همچنین از واکسن‌های تولید داخل نیز در مجموع ۱۲ میلیون و ۶۸۷ هزار و ۹۳۵دوز تحویل وزارت بهداشت داده‌اند که مجموع کل واکسن‌ها ۱۵۹ میلیون و ۶۶۰ هزار و ۶۴۳ دوز است. واکسن‌های وارداتی به تفکیک دوز بدین ترتیب است که واکسن روسی اسپوتنیک ۴ میلیون و ۴۱هزار و ۲۰۰ دوز، اسپوتنیک اهدایی صربستان ۵۰۰ هزار دوز، سینوفارم وارداتی هلال احمر ۱۱۲ میلیون دوز، سینوفارم اهدایی ۵ میلیون و ۳۲۹ هزار و ۵۹۶ دوز، آسترازنکا کوبل دارو ۹۶۳ هزار دوز، آسترازنکا اهدایی ۶میلیون و ۵۰۳ هزار و ۸۱۰ دوز، آسترازنکا کووکس ۳میلیون و ۶۰۲ هزار و ۴۰۰ دوز، بهارات ۱۲۵ هزار دوز، سینوفارم امارات ۱۰ میلیون و ۱۲هزار و ۱۰۲ دوز، سینوفارم کووکس ۳ میلیون و ۳۴۵ هزار و ۶۰۰ دوز و بهارات اهدایی یک میلیون دوز بوده است. واکسن‌های داخلی نیز به تفکیک دوز کووایران برکت ۱۰ میلیون و ۷۹۸ هزار و ۴۴۷ دوز و سیناژن یک میلیون و ۸۸۹ هزار و ۴۸۸ دوز بوده است. در این میان واکسن سینوفارم سهم ۸۰ درصدی در سبد واکسیناسیون کشور ما دارد و بیشترین سهم واکسن وارداتی مربوط به شهریور ماه امسال بوده که ۵۴ درصد از واردات واکسن در شهریور ماه وارد کشور شده است. در مرداد ماه ۲۳ درصد، در تیر ۱۱ درصد، خرداد ۲ درصد، اردیبهشت ۷ درصد، فروردین ۲درصد، اسفند ۹۹ یک درصد و در بهمن ۹۹ به میزان بسیار ناچیز وارد کشور شده است.

آغاز تحول در مبارزه با کرونا با واکسیناسیون دانش‌آموزان
در کنار این عدد و رقم‌ها از میزان واردات واکسن عددهای دیگری هم هستند که به افزایش امید و دلگرمی مردم در سه ماه گذشته انجامید. افزایش مراکز تجمیعی واکسیناسیون و پایان دادن به صف‌های طولانی واکسن دل شهروندان را بخصوص در تهران گرم کرد. ۱۶ شهریور قرارگاه شدت‌بخشی واکسیناسیون در تهران و دوشیفته شدن مراکز واکسیناسیون شکل گرفت، بدین ترتیب توان واکسیناسیون عمومی با پای کار آمدن بسیج و نهادهایی همچون سپاه و هلال‌احمر جان تازه‌ای گرفت؛ اتفاقی که باعث شد رکورد تزریق روزانه واکسن روز‌به‌روز در کشور بیشتر از قبل ثبت شود. همچنین ۲۲ شهریور ماه وزارت بهداشت از آمادگی برای واکسیناسیون دانشجویان و خانواده‌های‌شان خبر داد و بعد از آن واکسیناسیون دانش‌آموزان در دستور کار قرار گرفت. پیگیری برای واکسیناسیون دانش‌آموزان و گروه‌های سنی ۱۲ تا ۱۸ سال، بیانگر رویکرد تحولی در جریان مبارزه با بیماری کرونا بود به‌طوری‌که وزیر بهداشت، تکمیل واکسیناسیون دانش‌آموزان را لازمه بازگشایی مدارس اعلام کرده و بر این نکته تأکید می‌کند که با دریافت هر دو دوز واکسن توسط دانش‌آموزان امکان بازگشایی مدارس توسط آموزش و پرورش وجود خواهد داشت.واکسن سینوفارم و پاستوکووک از جمله واکسن‌هایی است که مجوز مصرف اضطراری را برای دانش‌آموزان دارند. اجرای طرح ضربتی واکسیناسیون دانش‌آموزان ۱۲ تا ۱۸ سال با استقبال کم‌نظیری مواجه شد تا مقدمات بازگشایی درهای مدارس به روی دانش‌آموزان پس از ۲۲ ماه فراهم شود، بر این اساس متوسط کشوری نوبت اول واکسیناسیون ۱۲ تا ۱۸ سال ۷۰.۳ درصد است.

در حال‌حاضر در رده‌بندی مربوط به دانشگاه‌های بزرگ تهران با ۹۶ درصد تزریق در نوبت اول و در رده‌بندی دانشگاه‌های کوچک سراب با ۹۷ درصد بیشترین سهم تزریق واکسن کرونا را دارند. کمترین پوشش واکسیناسیون نیز مربوط به بم با ۵۴ درصد است. همچنین زاهدان کمترین پوشش واکسیناسیون ۱۲ تا ۱۸ سال را با ۴۶درصد تزریق دارد. متوسط کشوری درصد واکسیناسیون نوبت اول ۱۸ سال به بالا ۸۱.۸ درصد است. گرچه که طبق اعلام وزیر بهداشت به جشن برگزاری تزریق ۸۰ درصدی دو دوز کامل واکسن نزدیک می‌شویم و امیدواری‌ها در بین مردم و کسبه و اصناف افزایش یافته و همگی برای بازگشت زندگی به‌ حالت عادی انتظار می‌کشیم اما در این میان طبق پروتکل‌های سازمان بهداشت جهانی، رعایت شیوه‌نامه‌های توصیه شده همچنان ضروری است. با همه اینها واقعیت این است، کاهش رعایت دستورالعمل‌ها به زیر ۴۵ درصد و فریب تبلیغات ضد واکسن می‌تواند همه تلاش‌های دولتمردان را نقش بر آب کند.

گفت‌وگو

حسین ایمانی جاجرمی عنوان کرد
افزایش امید اجتماعی با واکسیناسیون

با ورود ۱۵۰ میلیون دوز واکسن به کشور بتدریج به واکسیناسیون ۸۰ درصدی در کشور نزدیک می‌شویم. اگرچه در آبان ماه نگرانی‌ها از ورود موج ششم، هراس اجتماعی زیادی در بین مردم ایجاد کرده بود اما حالا در آستانه ورود به آذرماه و با گسترش واکسیناسیون نه تنها بازگشایی ادارات به ۱۰۰درصد رسیده که آغاز سفرهای آموزشی هم در بین مردم امیدواری ایجاد کرده است. این اتفاق البته مرهون گام‌های جدی دولت سیزدهم برای واکسیناسیون گسترده است. گفت‌و‌گو با دکتر حسین ایمانی جاجرمی، جامعه شناس را در زیر می‌خوانید.

امروز صدمین روز از آغاز به کار دولت سیزدهم است. از نظر شما مهم‌ترین دستاورد دولت در این مدت در حوزه اجتماعی چه بوده است؟
نظرسنجی‌هایی که در دولت قبل از سوی ایسپا و شهرداری تهران انجام گرفته بود، نشان می‌داد که یکی از نگرانی‌های جدی مردم درباره واکسن بود. درآن زمان نه میزان واکسن و نه حتی سرعت واکسیناسیون به حدی بود که بتوانیم بگوییم امیدوارکننده به‌نظر می‌رسید. بنابراین می‌توانیم واکسیناسیون گسترده را یکی از دستاوردهای مهم این دولت بنامیم که توانست اثر مثبت خود را بر افکار عمومی بگذارد و امیدواری ایجاد کند. البته مسأله فقط کرونا نیست و یکی از چالش‌هایی که دولت با آن این روزها مواجه است و خودش را در نظرسنجی‌ها هم نشان داده، مسأله معیشت است که پیچیدگی‌های خاص خود را دارد. به هرحال تحریم و کرونا دو مسأله‌ای بودند که بر رکود اقتصادی و تشدید آن تأثیر ویژه‌ای گذاشتند و باعث شدند که مسأله اقتصاد در کشور ما پیچیده‌تر از سایر کشورها شود. داده‌های جهانی هم نشان می‌دهد که اقتصاد مناطق شهری بیشترین آسیب را از کرونا دیده است که بویژه در اقتصاد شهر، اقتصاد آموزش و اقتصاد فرهنگ بیشترین تأثیر را گذاشته است.

آیا اراده و همت دولت برای کم اثر کردن کرونا با واکسیناسیون عمومی توانسته اعتماد و امید اجتماعی را برای حل مشکلات دیگر از جمله اقتصاد تقویت کند؟
بله و باید دستاورد واکسیناسیون دولت با بهبود چرخ اقتصاد تکمیل و حفظ شود. به هرحال این گام مثبت و پر اثری بود که از سوی دولت سیزدهم برداشته شد و علامت مثبتی را نشان داد که خود یک دستاورد موفقیت‌آمیز و یک پیروزی محسوب می‌شود. و نباید اجازه دهند که این دستاورد فراموش شود. بخشی از این موفقیت هم در گرو آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران است که می‌تواند در این وضعیت سهم مهمی ایفا کند و به کمک دولت بیاید.

یادداشت

بهبود روابط اجتماعی با تزریق واکسن

شهلا کاظمی‌پور
جامعه‌شناس
شواهد و گزارش‌های وزارت بهداشت نشان می‌دهد در سه ماه گذشته روند واکسیناسیون شتاب خوبی در کشور گرفته است. این روند البته در فضای اجتماعی کشور هم دیده می‌شود و مردم با آرامش بیشتری در فضای عمومی جامعه حاضر می‌شوند، البته همزمان با پاندمی کرونا در دنیا در ایران نیز گسترش واکسیناسیون با تدایبر خاصی شدت گرفت که جای تقدیر دارد ،زیرا این مسأله باعث شد تا شهروندان از حالت استرس و اضطراب خارج شوند. ناگفته نماند در ماه‌های آخر دولت قبل، نسبت به مدیریت اجتماعی کرونا کم توجهی شد ،اما با شروع دولت سیزدهم تغییرات قابل توجهی در روند واکسیناسیون ایجاد شد و تا حدودی ضعف‌هایی که درحوزه واکسن بود جبران شد و به عبارتی می‌توان گفت مردم دیگر از آن وحشت و نگرانی اجتماعی خارج شدند و به یک آرامش اجتماعی رسیدند. اخیراً هم شاهد هستیم که دوز سوم واکسن در حال تزریق و این برای مردم بسیارامید بخش است. با این همه هنوزافرادی هستند که واکسن را دریافت نکرده‌اند و برخی هم اعتقادی به تزریق واکسن ندارند، البته این مقاومت فقط به‌ کشور ما ختم نمی‌شود بلکه به‌دلیل انتشار اخبار نادرست و جعلی درباره اثربخشی واکسن کرونا در برخی از کشورهای جهان هم ما شاهد مقاومت‌هایی علیه واکسیناسیون هستیم البته به نظر می‌رسد در این زمینه باید وزارت بهداشت به‌طور جدی وارد موضوع شود، چرا که این افراد بالقوه برای جامعه خطرناک هستند و ممکن است بیماری کرونا را در بین مردم پخش کنند. پیشنهادم به ستاد ملی مقابله با کرونا این است که درباره خطرات واکسن نزدن فرهنگسازی کند. خوشبختانه این ستاد برای مشاغل دولتی واکسیناسیون را اجباری کرده که این اقدام ارزشمند است ،اما به‌نظر می‌رسد برای شغل‌های آزاد هم این اجبار باید باشد.

تأمین واکسن دستاوردی مهم در ۱۰۰ روز

حسین میرزایی
جامعه‌شناس و استاد دانشگاه
در بیشتر جاهای دنیا رسم بر این است که به رئیس دولت جدید، تقریباً شش ماه به عنوان فرصت برای جا افتادن در فضای اجرایی کشور مهلت داده می‌شود و سپس به نقد عملکردها می‌پردازند. اما در ادبیات سیاسی، این دوره بسیار مهم تلقی می‌شود زیرا می‌تواند چشم اندازهای پیش روی دولت را مشخص سازد. شاید مهم‌ترین اتفاق دوره جدید ریاست جهوری در شرایط کنونی کشور، سرعت شتابنده روند واردات و تولید واکسن‌های کروناویروس و همزمان واکسیناسیون سراسری بود. تأمین بیش از ۱۶۰میلیون دوز واکسن در مدت سه ماه می‌تواند در پیگیری مطالبات مردم برای واکسیناسیون بسیار مهم قلمداد شود. سفرهای فراوان آخر هفتگی و گفت‌وگوی مستقیم رئیس‌جمهوری با مردم در محروم‌ترین نقاط کشور می‌تواند نقطه مثبتی در عملکرد دولت باشد. هرچند ممکن است که این سفرها زودبازده نباشند اما باعث دلگرمی مردم خواهد شد. رسیدگی به مسأله گردشگری، یکی از اقدامات مهم این دولت در دوره کوتاه شروع مسئولیتش بود که دوباره روادید گردشگری برای کمک به اقتصاد کشور صادر شد و رایزنی‌های زیادی در این ارتباط صورت گرفت. رئیسی در این دوره نشان داده که فراجناحی عمل می‌کند و در زمینه انتصابات آن را نشان داده است. در کل، در مقایسه با دولت قبل و رکودی که در پایان آن همه بخش‌ها را فرا گرفته بود، به نظر می‌رسد دولت جدید راه پرپیچ و خم و دشواری را در پیش رو خواهد داشت تا قطار کشور را به ریل پیشرفت بازگرداند.

استفاده از ظرفیت علمی در مقابله با کرونا

محمد حاتمی
رئیس سازمان نظام روان‌شناسی
پس از شکل‌گیری ستاد ملی مقابله با کرونا دو وظیفه مهم در دستور کار این ستاد قرار گرفت. یکی بحث آموزش در مورد پروتکل‌های بهداشتی که مردم باید رعایت می‌کردند و دیگری مسأله واکسیناسیون عمومی بود.
از طرفی مدیریت اجتماعی کرونا به اعتمادسازی مردم برای رعایت پروتکل‌های بهداشتی وابسته بود که متأسفانه طی چند سال گذشته با افول اعتماد اجتماعی روبه‌رو بودیم و مشکلاتی در این موارد داشتیم. واقعیت این است مبحث واکسیناسیون قبل از روی کار آمدن دکتر رئیسی به طور کلی شفاف و روشن نبود. در آن زمان که کشورهای دیگر مشغول واکسیناسیون بودند ما درگیر مشکلاتی همچون تقسیم‌بندی گروه‌های سنی بودیم که این موارد نرخ امید اجتماعی را کاهش داد. اما پس ازروی کار آمدن دولت جدید تلاش‌ها و اقدامات خوبی در روند واکسیناسیون انجام شد. برای مثال از کشورهای مختلف واکسن وارد شد، از ظرفیت‌های علمی داخلی استفاده شد و واکسن به میزان نیاز جامعه تأمین شد. مجموعه این فعالیت‌ها در مهار بیماری کرونا خیلی مؤثر بود. به‌طوری که شاهدیم شیب بیماری منحوس کرونا رو به کاهش است. این بخشی از دستاوردهای مهم دولت سیزدهم به شمار می‌آید. درطول سه ماه گذشته مسئولان دولت سیزدهم با نگاه به توان داخلی از ظرفیت‌های علمی کشور استفاده کردند و همین مسأله میزان امیدواری مردم به قطع زنجیره کرونا را بیشتر کرد. البته هنوز کارهای زیادی باید صورت بگیرد. ما نباید ویروس کرونا را صرفاً یک بیماری بدانیم بلکه ویروس کووید۱۹ یک بحران ملی بود که تمام ابعاد زندگی مردم را تحت تأثیر قرار داد، سبک زندگی‌ها را تغییر داد و روی اقتصاد خانوارها تأثیرات منفی گذاشت. مجموعه تأثیرات منفی کرونا و بحران‌های به وجود آمده در حال حاضر وظیفه بزرگ‌تر از واکسیناسیون را برعهده دولت گذاشته است.

البته مسائل اجتماعی پس از کرونا که بر زندگی مردم تأثیر گذاشته باید مدیریت و روی رفع آنها کار شود. دولت باید اقدامات پژوهشی، مداخله‌ای، پیشگیری انجام دهد. بنابراین امروز مسأله بزرگ دولت، زندگی مردم است. خصوصاً مسائل روانی که در این دوران بر مردم تحمیل شد. دولت باید برای آنها برنامه داشته باشد که خوشبختانه دولت سیزدهم قرارگاه عملیاتی مقابله با کرونا را در کشور شکل دادند. این قرارگاه می‌تواند برای مدیریت اثرات منفی کرونا روی زندگی مردم مفید و خسارت‌ها را مهار و ترمیم کند.

تزریق سهل‌الوصول واکسن در دولت جدید

حسین کرمانپور
پزشک اورژانس بیمارستان سینا
موج پنجم کرونا بدترین و مرگ‌بارترین موج کرونا در ایران بود. کرونای نوع دلتا از هند یا هرکجا برخاست، جهش نامیمونی بود که هزاران نفر از هموطنان عزیز را در مدت زمان کوتاهی داغدار نمود. نویسنده نیز اگرچه خود در تلاطم این موج بارها شاهد این داغداری‌ها و جوان‌مرگی‌ها بود خود نیز از این طوفان سهمگین، در غم عزیزی سرشک ماتم ریخت! اینها را از این بابت می‌نویسم که سطور بعدی را با لحاظ کردن تنها عنوان پزشکی‌ام ملاحظه نفرمایید.

موج دلتا موسوم به پیک پنجم کووید۱۹ که در اواسط خرداد ۱۴۰۰ آغاز و در مرداد و شهریور به اوج ۷۰۰ فوتی در روز رسید، همانگونه که برخی جوامع دیگر بشری در کشورهای آسیایی، امریکایی و اروپایی را نیز مبهوت گرداب سهمگین خود ساخت. بیمارستان‌ها و مراکز درمانی را مملو از بیماران مبتلا ساخت و بخش‌های آی سی یو را با کمبود شدید تخت روبه‌رو ساخت. تعداد بیماران بستری در بخش‌های ویژه را از مرز ۵ هزار گذرانید، آماری که نسبت مستقیم با مرگ ۱۰ درصدی روزانه داشت. این آمار و پس لرزه‌های آن همچنان ادامه دارد.ترفندهای دارویی، طرح‌های مردمی و چندین و چند راهبرد پایانی دولت قبل علی‌رغم درخواست متخصصین از سالی قبل‌تر برای واردات پرتوان واکسن کرونا بدون در نظر گرفتن برند تولیدی، نتوانسته بود خللی در تلفات روزافزون کرونا ایجاد کند. کادر درمان که خود بخشی از نیروهای خود را از کف داده‌ بودند، به مرز فرسودگی نزدیک و کیفیت خدمات بشدت در حال افول بود. وزیر سابق بهداشت با وجود آنکه خود عضوی از جامعه سلامت کشور بود اما نتوانسته بود کلیت حاکمیت را مجاب کند که واردات واکسن در حکم فرصتی برای تجدیدقوا، تأمین سلامت و راهکاری مهم برای بروندرفت از گرداب پنجم است. این مجاب‌سازی تا روزهای پایانی دولت قبل اگر حتی بپذیریم که توفیقی هم داشت طعم مؤثر آن کام مردم را شاد نکرد!متأسفانه از دیگر سو موج پنجم آنقدر طولانی شد که دولت جدید را هم در روزهای نخستین خود با موجی از چالش‌های سلامتی روبه‌رو ساخت.

شاید روزهای شروع دولت جدید اگر با واردات توأمان و قابل توجه واکسن آغاز نمی‌شد، آغازین روزهای این دولت بسیار تلخ و دردناک شروع می‌شد. خوشبختانه پرشدن ذخایر واکسن در حدی شد که تلقیح واکسن را سهل‌الوصول و بدیهی ساخت و اگر نگرانی‌های برخی استان‌ها در دوز دوم برخی برندها نیز همین روزها مرتفع شود تقریباً باید گفت جامعه ایرانی هیچ نگرانی خاصی جز معدود مخالفان واکسن نخواهد داشت!اما نکته مهم برای متولیان امر همچنان دولت قبل به قوت خود باقی است! آیا صرف تکیه بر واکسیناسیون قادر خواهیم بود فروکش مبارک موج پنجم را در نقطه انجمادی خود نگه داشته و پیک‌های بعد را مهار کنیم؟ پاسخ این سؤال به همت دولتمردان و مردم به‌صورت توأمان بر می‌گردد.