کیوان شعبانی: «خراش» اثر زخم‌های کودکی‌ است

کیوان شعبانی مدیر فیلمبرداری فیلم کوتاه «خراش» ساخته مجید امینی که این روزها همراه با بسته فیلم کوتاه «شکست زمان» روی پرده سینماهای هنروتجربه رفته است در گفت‌وگو با پانا درباره این فیلم گفت: «خراش» اثر زخم‌های دروغی‌ست که گاه در کودکی بر ذهن ما جای گذاشته شده‌اند، همه ما به شکلی در کودکی لحظاتی را داشته‌ایم که می‌توانسته‌اند برای‌مان شادترین لحظات باشد اما متاسفانه دیگران به وسیله دروغ‌های ساده‌انگارانه، گاه خراش‌هایی ناخواسته را بر ذهن‌مان ایجاد کرده‌اند که چاره‌ای نیست و حال آن‌ها را فراموش کرده‌ایم.

وی درباره علت همکاری در این پروژه عنوان کرد: من با مجید امینی در پروسه پیش تولید «خراش» آشنا شدم اما هم‌زمانی ضبط فیلم «خراش» با ۲ فیلم دیگر به من اجازه همکاری با او را نمی‌داد و امینی این مساله را نمی‌پذیرفت چراکه ما قبلا درباره فیلمنامه صحبت کرده بودیم و او در همان زمان کوتاه ذهنیات خود را طوری خلاصه و گزیده برای من بازگو کرده بود که به فکر فرو رفته بودم، همین مساله مرا مجاب و مصر به همکاری با او کرد، از طرف دیگر اعتماد او من را بسیار دلگرم می‌کرد. من و مجید امینی بسیار با یکدیگر همسو و هم‌فکر هستیم.

شعبانی درباره ویژگی‌های فیلم «خراش» اظهار کرد: من یک فیلمبردار هستم و به عنوان اولین مخاطب فیلم یا نزدیک‌ترین تماشاگر در صحنه شناخته می‌شود پس تا حدی بر نقاط ضعف‌ یا قوت فیلم مسلط هستم. باید بگویم من در فیلم‌هایی که خودم مدیریت فیلمبرداری آن‌ها را برعهده داشته‌ام هیچگاه به دنبال نقاط قوت و ضعف آن در هنگام نمایش نبوده‌ام و فقط بعد نمایش از خود می‌پرسم که آیا این فیلم آن تاثیر بر مخاطب که ساعت‌ها درباره‌اش صحبت کرده بودیم مثل رنگ، نور و حرکت دوربین را دارد یا خیر؟

فیلمبردار فیلم کوتاه «زبرا» درباره کارگردانی این اثر خاطرنشان کرد: همانطور که از اسم فیلم پیداست؛ ما با این فرم جلو رفتیم که لحظه و حس را برای کودک در موقعیت کاملا چیدمانی در آوریم، واضح‌تر بگویم کارگردانی «خراش» کاملا سادگرانه و تعمدی، به شکلی از نگاه ساده کودک بر جهان فیلم گرفته شده است و ما صرفا برای قصه‌گویی خود، چیدمانی آرایش شده را کنار هم قرار دادیم تا فقط آن لحظه و حس را بازگو کنیم. از ابتدا گفتگوی من و مجید امینی بر پایه ساده بودن، بود تا عمق قصه توسط مخاطب حس شود و حرکت دوربین، رنگ، نور و هرچیز دیگری مدنظرمان نبود.

این فیلمبردار در بخش دیگری از صحبت‌هایش درباره بسته فیلم کوتاه «شکست زمان» و قرارگیری «خراش» به عنوان اولین فیلم این بسته خاطرنشان کرد: می‌توانم بگویم که بسته برای من بسیار متفاوت است چراکه به عنوان یک فیلمبردار در کنار فیلمبردارانی چون علیرضا برازنده و مسعود سلامی که از اهالی حرفه‌ای سینمای بلند هستند، قرار می‌گیرم و با زبان تصویر با مخاطب صحبت می‌کنم.

شعبانی ادامه داد: حوصله مخاطب و تماشاگر ارتباط زیادی با زمان فیلم یا باکس دارد. من به شخصه خوشحالم که اولین فیلم این بسته، «خراش» است چراکه مخاطب با حوصله و دقت بیشتری فیلم را می‌بیند و می‌تواند راحت‌تر با آن ارتباط برقرار کند اما باید بگویم در به طور کلی ترتیب فیلم‌ها خیلی مبنی بر چگونگی احوال بسته نیست برای مثال خود من بارها فیلم‌هایی را در آغاز نمایش بسته‌های هنروتجربه دیده‌ام که فیلم‌های دیگر آن قابل حدس بوده‌اند.

وی درباره دیگر فیلم‌های بسته تاکید کرد: همه فیلم‌های بسته «شکست زمان» به شیوه‌ای برای دوست داشتنی بودند برای مثال با «مرگ تدریجی» اثر آمین صحرایی به لحاظ حسی و موقعیتی، باتوجه به گذشته و زیستی که در اطرافیان تجربه کرده‌ بودم، ارتباط برقرار کردم یا «آداپت» اثر کمال کچوییان برای من در حیطه فیلمبرداری و فرم و اجرا چالش برانگیزتر بود.
فیلمبردار فیلم کوتاه «عصب کُشی» در پاسخ به این پرسش که به عنوان یک فیلمبردار، فیلمبرداری کدام یک از فیلم‌های بسته «شکست طمان» را پسندیدید، تصریح کرد: برای من همیشه فیلم‌هایی که زبان ساده تصویر را در خدمت محتوا به کار می‌گیرند و با نور و حرکت دوربین و حتی جای‌گذاری دقیق‌تری که به کار می‌گیرند و باعث می‌شوند با اثر سخت‌تر و حسی‌تری روبه‌رو ‌شویم، بیشتر ارتباط برقرار می‌کنم چراکه قدرت فیلمبردار در حرکت عجیب و غریب با ابزارهای پیشرفته نیست و فقط بر پایه حس و شخصیت‌پردازی با نور صورت می‌گیرد، می‌توانم «ورای سکوت» را فیلم چالش برانگیزتری به لحاظ نور و ارتباطش با شخصیت‌پردازی بدانم.

شعبانی در بخش دیگری از صحبت‌هایش درباره معیارهای خود برای فیلمبرداری از یک فیلم گفت: من فیلمبرداری در خدمت محتوا را اولویت و پایه کارهایم قرار داده‌ام و هیچگاه نظر یا سلیقه شخصی‌ام را نه بازگو و نه اعمال کرده‌ام مثلا برای فیلمبرداری فیلم کوتاه «خانه هدی» به کارگردانی حامد قاسمی از بیست فیلمبردار دنیا به چهار فیلمبردار نیمه نهایی و کاندیدا شدن یک جشنواره معتبر آمریکایی (گلوبال ایمپکت) برای فیلمبرداری رسیدم، چیزی که مرا خوشحال کرد این بود که این فیلم کاملا داستانی و بدون حرکات عجیب دوربین و فقط بر پایه فیلمبرداری در خدمت محتوا و نورپردازی و شخصیت‌پردازی آن فیلم بود که من به عنوان فیلمبردار جلوتر از قصه نباشم.

وی خاطرنشان کرد: نکته مهمی که همیشه به خودم گوشزد می‌کنم این است که هنر فیلمبرداری در دیده نشدن است بدین معنا که ما بارها فیلمبرداران یا همکارانی داریم که برای نشان دادن خود، جلوتر از کارگردان و فیلمنامه حرکت می‌کنند تا خود را به رخ بکشند و بازار گرمی کنند، به نظر من این کار کاملا اشتباه است.

فیلمبردار فیلم کوتاه «۳۸ ثانیه» درباره فیلمبرداری فیلم‌های کوتاه طی سال‌های اخیر بیان کرد: شاهد پیشرفت و سواد چشمگیری در مسایل فنی و پشت صحنه‌ای فیلم‌های کوتاه هستیم از ابزارهای حرفه‌ای که شامل دوربین، نورها و لوازم حرکتی‌ست گرفته تا فیلمبردارهای جسور و باسواد و موقعیت‌طلب. باتوجه به حضور خودم در جشنواره‌ها و دیدن فیلم کوتاه‌های زیاد، متوجه شدم که مساله اصلی همان هسته و شالوده یک فیلم یعنی فیلمنامه است؛ ما به عنوان فیلمبردار، فیلمنامه‌هایی را که بیشتر اصل انشاگویی داشته باشند را می‌پسندیم تا صرفا دیکته کردن باشد، قدرت تخیل و شگفتی درونی ما در خدمت محتوا و اینکه بستر اصلی فیلم کوتاه برای ریسک و تجربه کردن را مدتی‌ست به فراموشی سپرده‌ایم و سال‌ها رقابت میان این است که کیفیت کدام فیلم بالاتر است و کدام بازیگر چهره دارد یا کدام فیلم از دوربین حرفه‌ای سینما بهره گرفته است.

این مدیر فیلمبرداری در بخش دیگری از صحبت‌هایش درباره اکران فیلم‌های کوتاه در هنروتجربه اظهار کرد: اکران‌های فیلم کوتاه در سینماهای هنروتجربه، پوشش جدی‌تری به سینما داده است و این اتفاق که غیر از مخاطبان خاص، مردم عام هم می‌توانند این نزدیکی را با فیلم کوتاه داشته باشند به خودی خود جذاب و دلنشین است.

شعبانی مطرح کرد: اکران فیلم کوتاه در سینماهای هنروتجربه به مثابه یک دوستی صادقانه میان مردم و فیلم کوتاه‌ است، امیدوارم سیاستگذاری‌های این موسسه شامل تغییرات کوچکی باشد تا بتوانیم شاهد نزدیکی بیشتر میان فیلمساز و مردم باشیم برای مثال حمایت‌های مالی و تبلیغاتی بیشتر، بستری فراهم می‌کند تا تماشاگر عام و علاقه‌مند فیلم به راحتی با فیلمساز به تعامل و گفتگو بپردازند و نمایش فیلم در کنار هم را تجربه کنند.

بسته فیلم کوتاه «شکست زمان» شامل ۶ فیلم کوتاه «خراش» اثر مجید امینی، «مرگ تدریجی» اثر آمین صحرایی، «آداپت» اثر کمال کچوئیان، «ورای سکوت» اثر آذر تجلی، «سنگبال» اثر آمین صحرایی و «فیلمرغ» اثر امیرمسعود سهیلی است که از ۱۹ شهریورماه روی پرده سینماهای هنروتجربه رفته است.