آسیب‌شناسی فیلم کودک (۱۳)
جمال حاتمی: فیلم‌ساز کودک بودجه ندارد تا در حد سلیقه کودک امروزی تخیل بیافریند
بودجه کم فیلم‌های کودک قدرت رقابت جهانی را گرفته است/ باید فیلم کودک برای کودک باشد نه درباره کودک/ آموزش‌وپرورش می‌تواند فیلم‌های مخصوص مخاطب کودک را حمایت کند
تهران (پانا) - کارگردان فیلم کودک «بام بالا» معتقد است موضوع، کیفیت و هر آنچه مربوط به ساخت یک فیلم است، بستگی به بودجه دارد و چون سرمایه‌گذارها به این حوزه رغبتی نشان نمی‌دهند درنتیجه فیلم‌های کودک بی‌بضاعت هستند.
اعظم پویان- «سید جمال سید حاتمی» کارگردان فیلم لاک قرمز، سریال محکومین ۱ و ۲ این روزها به سراغ فیلم‌سازی در حوزه کودک رفته است و توانست در سی و سومین جشنواره بین‌المللی فیلم کودک با فیلم «بام بالا» به دنیای رؤیاهای کودکان ورود پیدا کند.
بودجه کم فیلم‌های کودک قدرت رقابت جهانی را گرفته است
«جمال سید حاتمی» کارگردان بام بالا که در سی و سومین جشنواره بین‌المللی فیلم کودکان و نوجوانان در گفت‌وگو با پانا درباره عقب‌گرد سرمایه‌گذارها از فیلم‌های حوزه کودک گفت: «در سال‌های اخیر فیلم کودک برای سرمایه‌گذارها جذابیتی ندارد درنتیجه فیلم‌های کودکی که ساخته می‌شود عموماً بودجه زیادی به آن تعلق نمی‌گیرد. این موضوع باعث شده تا قدرت رقابت ما با فیلم‌های خارجی کم شود.»
فیلم‌ساز به‌اندازه بودجه‌اش برای کودک تخیل می‌کند
سید جمال حاتمی، با اشاره به دلایل عدم استقبال سرمایه‌گذارها از فیلم کودک گفت: «سرمایه‌گذارها به این حوزه رغبتی نشان نمی‌دهند و برایشان جذاب نیست، درنتیجه فیلم‌های کودک بی‌بضاعت هستند. فیلم‌ساز ناگزیر است که در حد و اندازه بودجه‌ای که دارد برای فیلم کودک تخیل کند. به خاطر همین اگر سرمایه‌گذارها علاقه نشان دهند فیلم‌های جذاب‌تری برای آن می‌توان ساخت.»
وی افزود: «زمانی بود که برای فیلم‌های کودک سینمای خاصی در نظر می‌گرفتند و حتی در دوره‌ای فرشته طائرپور و نیکخواه هردو با هم تلاش کردند تا چندین سینما کار کودک را پخش کنند. فیلم‌هایی مانند قصه‌های مجید که در آن دوره بسیار زیاد دیده شد یا پاتال و آرزوها کوچک یا گلنار خوب اکران می‌شد و تماشاگر هم به‌خوبی می‌دید و تبلیغ می‌شد، اما اکنون آن اتفاق نیست. گویی تهیه‌کننده‌ها و سرمایه‌گذارها دیگر حوزه کودک برایشان جذاب نیست.»
باید فیلم کودک برای کودک باشد نه درباره کودک
حاتمی با اشاره به اینکه برای فروش خوب فیلم کودک باید ریسک کرد، عنوان کرد: «اگر سرمایه‌گذارها بتوانند این حوزه را بگیرند و در آن ریسک کنند، قطعاً حتی در بخش فروش هم می‌توان کاری کرد تا علاوه برفروش خوب، بچه‌ها هم از تماشای آن فیلم لذت ببرند. فیلم‌هایی باشد که مخصوص مخاطب کودک باشد نه درباره کودک و برای بزرگ‌سالان. فیلم کودکی بسازند که تخیل جذابی داشته باشد و بچه‌ها تماشا کنند و بتوانند تخیل کنند.»
تکراری شدن موضوع فیلم‌های کودک به دلیل نبود بودجه است
کارگردان بام بالا درباره تکراری شدن موضوع فیلم‌هایی که در حوزه کودک ساخته می‌شوند، عنوان کرد: «موضوع، کیفیت و هر آنچه مربوط به ساخت یک فیلم است، بستگی به بودجه دارد. اگر فیلمی کیفیت خوبی ندارد حالا چه در موضوع باشد و چه در ساخت، به خاطر این است که با هزینه‌های کم تولید می‌شوند. ما اگر بخواهیم با کشورهای دیگر رقابت کنیم آن کشورها بسیار زیاد هزینه می‌کنند. درعین‌حال تخیل‌های جذابی به تماشاگر نشان می‌دهند و بچه‌ها کیف می‌کنند. اگر موضوع فیلم کودک تکراری می‌شود دلیلش این است که مجبورند به دلیل سرپا بودن این حوزه صرفاً فیلم بسازند حالا با هان بضاعت اندکی که مانده است.»
آموزش‌وپرورش می‌تواند فیلم‌های مخصوص مخاطب کودک را حمایت کند
وی درباره اثرگذاری آموزش‌وپرورش در احیای سینمای کودک گفت: «اگر آموزش‌وپرورش یک برنامه روتینی داشته باشد تا مدارس و دانش آموزانشان به‌صورت متناوب به سینما بروند و فیلم‌های مخصوص خودشان را ببینند، سینمای کودک سرپا می‌شود. در این صورت تهیه‌کننده هم به سراغ ساخت چنین فیلم‌هایی می‌رود زیرا می‌داند این تعداد بلیط حتماً توسط آموزش و پرورش فروش خواهد رفت. در ساعت‌های مشخص سینما برای کودکان و نمایش فیلم‌های تخصصی مخاطب کودک باشد و در کنارش همکاری آموزش‌وپرورش وجود داشته باشد قطعاً تحول عمیقی اتفاق خواهد افتاد. همه به سراغ سینمای کودک خواهند آمد و تهیه‌کننده می‌داند کف فروش مشخصی وجود دارد و این به حوزه کودک کمک می‌کند. از سوی دیگر سینما هم به فرهنگ‌سازی در آموزش‌وپرورش کمک خواهد کرد.»
مروری بر دغدغه‌های فیلم‌سازان حوزه کودک
«نادره ترکمانی» فیلم‌ساز دغدغه‌مند حوزه فیلم کودک و نوجوان معتقد است، نهادهای متولی حوزه کودک بودجه دارند اما تکلیفشان با خودشان مشخص نیست و ناهماهنگی میان نهادهای متولی باعث افول سینمای کودک در ایران شده است.
«غلامرضا رمضانی» کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس حوزه کودک و نوجوان نیز معتقد است سیاست‌گذارهایی که در امور صنفی هستند، باید فیلم‌هایی از همه گونه‌های اجتماعی و پلیسی و جنگی و همچنین ژانر کودک و نوجوان داشته باشند و منتظر فروش میلیاردی در حوزه کودک و نوجوان نباشند.
«رهبر قنبری» کارگردان و تهیه‌کننده، سینمای کودک در ایران را مرده خطاب کرد و عنوان کرد که چطور سالن‌های سینمایی که مخصوص پخش فیلم‌های کودک هستند این روزها به فکر پخش فیلم‌های تجاری هستند و از مسئولین درخواست کرد که ۱۲ سالن سینمایی فیلم‌های کودک را بازگردانند.
«اسماعیل براری» کارگردان و تهیه‌کننده سینمای ایران از حال بد فیلم‌سازی در حوزه کودک، علی‌رغم مشخص بودن راهکارهای حل مشکلات آن سخن گفت و عنوان کرد که چرخه سینمای کودک متوقف‌شده است و تنها از لاشه آن پرچمی ساخته‌شده تا از آن شیر نفت کذایی بودجه‌ای گرفته شود.
«مسعود کرامتی» عضو سابق شورای سیاست‌گذاری و راهبری سینمای کودک و نوجوان معتقد است سینمای کودک مرده و فقط استخوان‌هایش مانده است و این موضوع فقط برای همین مصاحبه‌هایی است که گاه‌گاهی انجام می‌شود. در نهایت شوراهایی که گاه‌گاهی تشکیل می‌شود و دورهم گپی می‌زنند و چایی می‌خورند.
«مجید مجیدی» از فیلم‌سازان مطرحی است که در تمامی آثارش دغدغه مسائل کودکان و نوجوانان را دارد. مجیدی درباره افول سینمای کودک و نبود انگیزه فیلم‌سازان برای فعالیت در ژانر کودک از نبود نهادهای حامی سخن گفت و عنوان کرد که این نهاد متولی چون کار فرهنگی انجام می‌دهد قاعدتاً نباید چشمداشتی به بازگشت سرمایه‌اش داشته باشد.
«رضا فیاضی» که از قدیمی‌های حوزه فیلم کودک و نوجوان است عنوان می‌کند که چطور سینمای کودک بدون حامی مانده است و در حال مردن است. وی معتقد است وقتی نه زمان پخش مناسب به فیلم کودک می‌دهند و نه هیچ حمایت دیگری می‌شود طبیعی است که تهیه‌کننده‌ها از فعالیت در حوزه کودک دلزده شوند.
«علی قوی تن» کارگردان و تهیه‌کننده سینمای ایران از خرید ارزان قیمت فیلم‌های ساخته شده در ژانر کودک توسط صداوسیما شکایت دارد و علت اصلی کاهش آثار تولیدی حوزه کودک را در نبود حمایت کافی در هنگام پخش این آثار برای رسیدن به مخاطب اصلی‌اش بیان می‌کند.
«حمیدرضا قطبی» از نبود برنامه ریزی جامع برای حمایت فیلم کودک از مرحله ساخت تا اکران شکایت دارد و عنوان می‌کند که خانواده حتی خبر ندارند که چه فیلمی برای کودک و نوجوان اکران می‌شود. وی معتقد است نهادهایی مانند آموزش‌وپرورش وقتی فیلم مورد تأییدشان در جشنواره رشد رتبه می‌آورد باید برای رساندن آن به دانش‌آموز حمایت کنند.
«اشکان رهگذر» عدم بازگشت سرمایه در سینمای کودک را حضور مافیای اکران و بی‌توجهی به زمان درست اکران فیلم کودک عنوان کرد و در وجه دیگر نگاه دهه شصتی فیلم‌سازان کودک و به‌روز نشدن با ذائقه کودکان را آفت دیگر سینمای کودک بیان کرد.
«حامد جعفری» معتقد است اگر نظام تولید و عرضه در حوزه فیلم کودک به‌درستی تنظیم و مدیریت شود قطعاً تقاضای جدی موجود را می‌تواند تا حد خوبی پوشش دهد و اگر برای این حوزه چاره‌ای اندیشیده نشود و برای کودکان فیلمی نداشته باشیم، بچه‌ها مجبورند که به تماشای آثار خارجی بنشینند.
«حسین ریگی» نیز می‌گوید ارگان‌هایی که باید به فیلم‌سازی در حوزه کودک و نوجوان بها دهند فعالیت شان کمرنگ شده است و همین باعث شده تا فیلم‌سازهای مطرح در این حوزه کم کار شوند. نتیجه این اتفاق تکراری شدن موضوعات فیلم‌سازی در حوزه کودک و ریزش مخاطب است و اما همچنان می‌توان به احیای سینمای کودک امید داشت.
ارسال دیدگاه