صالحی: امنیت فرهنگی را باید با نگاه فرهنگی ایجاد کرد

به گزارش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، در دوازدهمین و سیزدهمین بخش از این گفت و گو «سید عباس صالحی» به انسجام بخشی فرهنگی و ارتقای محتوای تولیدات فرهنگی و هنری از جمله کلان برنامه های خود پرداخت.

وی در این بخش گفت: یکی از چالش های مزمن در حوزه فرهنگ، دستگاه های موازی در حوزه فرهنگ و دیگری ضعف منابع مالی است. دو نوع مواجهه می توانست با این چالش های مزمن وجود داشته باشد. اول این که مستقیم به جنگ با این چالش‌ها برویم و راه دیگر اینکه مسیر را تغییر دهیم و مشکل را از این طریق کم کنیم. بنابراین ما راه دوم را انتخاب کردیم.

صالحی تصریح کرد: کشور ما چند دبیرخانه فراقوه‌ای دارد و شوراهای فراقوه‌ای می‌توانند برای همگرایی و ارتقای مرجعیت به ما کمک کنند. بنابراین ما تک تک این ارتباطات را پیدا کردیم و در آنجا رد پاهایی در این زمینه حاصل شد. یکی از این دبیرخانه ها دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی بود که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی هم یکی از اعضای مهم آن به شمار می‌آید؛ بنابراین به اینکه چگونه می توان از ظرفیت آن برای انسجام همگرایی و مانع شدن از اصطحکاک های دستگاهی بهره برد، فکر کردیم. در سه سال گذشته کارها و اقدامات مختلفی در این زمینه صورت گرفت. بخشی در حوزه کارهای قدیمی بود که انجام می شد ولی در حال حاضر فرصت‌های جدیدی پیدا کردیم. همچنین شورای فرهنگ عمومی را در حوزه های مختلف ارتقا دادیم. مثال آن اسنادی است که در شورای فرهنگ عمومی تدوین شد که از آن جمله می توان به سندهای مصرف بهینه آب، محیط زیست، توانمندسازی مددکاران، ورزش همگانی و ... اشاره کرد. برای مرحله به مرحله تدوین این اسناد به همه دستگاه های مرتبط با آن گفت و گو می شد و دبیرخانه هر سند در همان دستگاه مستقر می شد و دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی کشور هم نقش نظارت عمومی بر دبیرخانه ها در دستگاه‌های مرتبط را داشت.

وی تاکید کرد: تدوین اسناد فرصتی برای هم افزایی فرهنگی در حوزه فرهنگ عمومی بین ما و دستگاه‌ها به وجود می‌آورد و از طرفی بین ما و ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان ها و شوراهای فرهنگ عمومی استان ها این هم افزایی را ایجاد می کرد که بر این اساس در سند مهندسی فرهنگی اقدام دیگری که صورت گرفت برش سند مهندسی فرهنگی در استان ها توسط ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی بود.

صالحی در ادامه این گفت و گو افزود: مورد دوم که در بحث مهندسی فرهنگی صورت گرفت، راه اندازی دوباره شورای هنر بود که این شورا مدت ها بود تشکیل نشده بود اما در هشت ماه اخیر به ریاست وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تایید و تصویب شد. یکی از شوراهای ادواری شورای عالی انقلاب فرهنگی است و این اقدام مهمی به شمار می آید.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخش دیگری کارگروه رصد فرهنگی را اقدام بعدی عنوان کرد و گفت: این کارگروه فرصت هم افزایی در دستگاه های دارای رصد فرهنگی را ایجاد کرده بود. اقدام بعدی کارگروه مطالعات فرهنگی و اجتماعی است که مسئولیت آن با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است و دبیرخانه آن در پژوهشگاه فرهنگ و هنر و ارتباطات مستقر است.

صالحی تاکیدکرد: در این دوره از فعالیت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی توانستیم از ظرفیت شورای عالی انقلاب فرهنگی بهره وری خوبی داشته باشیم.

وی ادامه داد: از موارد دیگر در این زمینه می توان به شورای عالی فضای مجازی و مرکز ملی فضای مجازی اشاره کرد. ارتباطات خوبی با این دو مرکز برقرار کردیم و فضای تعاملی قابل توجهی در این زمینه به وجود آمد. کارگروه‌های متعددی از ناحیه این مرکز به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی واگذار شد که از آن جمله می توان به واگذاری برخی امور از سوی آن ها به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مانند کارگروه های فضای مجازی در استان ها با مسئولیت مدیران کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان ها، واگذاری مسئولیت سواد سواد رسانه‌ای به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، واگذاری حوزه مقابله با اخبار جعلی به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و غیره اشاره کرد. همچنین مسئولیت اصلی فضای تولید محتوا بر عهده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار داده شد که این امر موضوع بسیار مهمی به شمار می آید. در حوزه سند صیانت از کودکان هم مسئولیت به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی واگذار شد و از این طریق وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سند های پایه جایگاه های محکمی را پیدا کرد.

وزیر فرهنگ ارشاد اسلامی دولت دوازدهم ادامه داد: دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی هم برخی از مسئولیت ها در حوزه فرهنگ را به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در قالب کارگروه های مرتبط واگذار کرد؛ زیرا حوزه امنیت فرهنگی را باید با نگاه فرهنگ حل کرد. همچنین در دولت هم توانستیم برخی مباحث را جلو ببریم به عنوان مثال می‌توان به واگذاری مسئولیت کمیسیون فرهنگی و دبیرخانه کمیسیون فرهنگی دولت به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اشاره کرد. همچنین بر اساس آیین‌نامه دولت مصوب شد ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استانی به عنوان دبیر شورای اطلاع‌رسانی استان معرفی شوند. از این طریق توانستیم مرجعیت اطلاع‌رسانی در فضای کشور را به دست آوریم و همچنین کمیته اطلاع رسانی کرونا برعهده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار گرفت بنابراین با این اقدامات تلاش شد که انسجام های فرهنگی خود را پیش ببریم و این یک قالب کار به شمار می‌آمد.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: قالب دوم که در فضای این هم افزایی ها مطرح شد، حجم قابل توجهی از امضای تفاهم نامه های همکاری ها بود که از آن جمله می توان به امضای تفاهم نامه همکاری با شورای اجتماعی وزارت کشور در حوزه آسیب های اجتماعی و یا ستاد مواد مخدر و همچنین شهرداری‌ها با حجم بسیار گسترده، استانداری ها در قالب ۲۰ استان، مناطق آزاد و ... اشاره کرد.

در حوزه نهادهای عمومی و دستگاه‌های فرهنگی موفق‌تر عمل کردیم. در حوزه دستگاه‌های اقتصادی کارهای بیشتری لازم است و این بخش دارای ایده های مختلفی است و آیندگان می‌توانند آن را دنبال کنند. اتصال لازم و کافی را با بخش اقتصادی پیدا نکردیم و خط های اتصال آن را باید روشن تر کنیم. به عنوان مثال می توان خط اتصال با وزارتخانه های نفت وزارت، صمت و ... را به دست آوریم. بنابراین ما نیازمند بازتعریف در حوزه اتصال فرهنگی با دستگاه‌ها هستیم.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: در حوزه تولید محتوا مسئولیت ها و انتظاراتی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی وجود داشته است؛ بایدهایی که در حوزه حمایت ها برای وزارتخانه وجود دارد و همچنین رعایت نبایدهایی که در حوزه نظارت ها وجود دارد. یکی از کلان برنامه های ارتقای تولیدات محتوا در عرصه فرهنگ و هنر این بود که بتوانیم باید ها را بیشتر رعایت کنیم و از نبایدها فاصله بیشتری داشته باشیم.

صالحی می‌ افزاید: در فضای رعایت بایدها به نظر می‌آمد که ما نیازمند ساختاردهی در این زمینه هستیم. یعنی هم ساختاردهی فرایندی و هم ساختار دهی موضوعات و محورها. به این معنا که باید ساختار را پیدا کنیم تا حمایت های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از یک انسجام نظری و عملیاتی تر برخوردار شود. بنابراین در این بخش اتفاقاتی صورت گرفت. اولین اتفاق این بود که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی یک مشاور ویژه فعال در حوزه ارتقای محتوا داشته باشد و این مشاور نقش همفکری و همگرایی با بیرون و داخل سازمان را در حوزه ارتقای محتوا را ایفا کند.

صالحی ادامه داد: دومین اتفاق کارگروه ویژه ای در کنار این مشاور بود که شکل گرفت. وظایفی بر عهده این کارگروه به عنوان کارگروه ارتقای محتوا محول شد. سومین اتفاق اینکه در هر معاونت و سازمانی کارگروه مشابه کارگروه مرکزی در این زمینه را داشته باشیم.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخش دیگری از این گفت و گو به مسئله انسجام اجتماعی اشاره کرد و گفت: مسئله انسجام اجتماعی کانون مسائل به شمار می آید. یعنی ما انسجام اجتماعی در ارتباطات عمودی و افقی به معنای ارتباط مردم با مردم و یا ارتباط دولت با حاکمیت را داشته باشیم. بنابراین بعد از اینکه این کانون مرکزی تعریف شد به طرف این مسیر رفتیم که محورهای اصلی چه هستند. مسائل و محورهای مختلفی در این زمینه مطرح بود که از بین آن چند محور به عنوان محور های پایه تلقی شد که از آن جمله می توان به تقویت عزت و قدرت ملی، تقویت خانواده محوری، مسئولیت پذیری فردی و اجتماعی، افزایش امید و نشاط اجتماعی و اعتماد سازی از طریق مبارزه با فساد و بی عدالتی اشاره کرد.

صالحی در ادامه تصریح کرد: یکی از قدم های دیگر که در این زمینه در این دوره از فعالیت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برداشته شد این بود که برشی از انسجام فرهنگی در بودجه معاونت ها و مراکز مختلف آن در نظر گرفته شود و از ابتدای سال ۱۴۰۰ این اتفاق آغاز شده است.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: در حوزه نبایدها هم مشابه حوزه بایدها این نگاه وجود داشت که ما موظفیم بر اساس قوانین بالادستی و مقررات بالادستی بخشی از نظارت‌ها را انجام می‌دهیم. اما گاهی این گونه است که نظارت ها در بخش های مختلف فرهنگی، هنری، سینمایی و ... تنوعی مبتنی بر فهم ها، سلیقه ها و برداشت‌ها وجود دارد. بنابراین این موضوع که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با یک نظام برداشت هماهنگ تری بحث های نظارتی خود را در حوزه‌های مختلف دنبال کند مدنظر قرار گرفت و در این زمینه کارگروهی هم از داخل وزارتخانه و بیرون از این وزارتخانه تشکیل شد و بر اساس قوانین و مقررات بالادستی، نظارت‌ها تبیین شد که این اقدام در روند همسان سازی نظارت موثر بوده است.