نشست شورای حفظ و ترویج زبان فارسی برگزار شد

به گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، حسن ملکی در ابتدای این نشست ضمن تسلیت سالروز شهادت امام محمد باقر (علیه السلام)، بیان کرد: می توان رابطه‌ای بین این روز و مسئله زبان ترسیم کرد. درباره زبان، از چند زاویه می‌توان حرف زد و بررسی کرد و به قواعدی رسید. یک زاویه بررسی، زاویه زبان به مثابه حریم است که موضوع امروز جلسه ما است. یعنی زبان و تولیدات مربوط به زبان را حریم فرهنگی بدانیم و برای صیانت از این حریم، تلاش کنیم؛ البته این یک ضرورت است زیرا اگر زبان یک ملت تضعیف شود ضربات مؤثر بر پیکر فرهنگ آن ملت وارد می‌شود.

وی افزود: زاویه دوم، زبان به‌عنوان مجموعه‌ای از قواعد است که ما از آن به‌عنوان دستور زبان فارسی نام می‌بریم. یعنی در طول زمان، به وسیله متخصصان، قواعد و دستور زبانی تولید شده که رعایت آن از صحت و صلابت زبان، صیانت می‌کند. به تعبیری، هر قدر آن قواعد را به کار ببریم، زبان سالم‌تر می‌ماند.

معاون وزیر آموزش و پرورش ادامه داد: زاویه سوم مربوط به زبان، قدری متفاوت از حالات قبلی است؛ در این بخش زبان به‌عنوان منبع یا منشأ اخلاقیات و انسانیت، و در مقابل آن ضد انسانیت، است و بستگی دارد که این زبان چگونه تربیت شده باشد. ما از همین زاویه است که بین زبان و شهادت امام محمد باقر (علیه السلام) می‌توانیم نسبتی برقرار کنیم. این بزرگوار در دو سالگی در کنار پدر بزرگوارشان امام سجاد (ع) در روز عاشورا حضور داشتند و دوره طفولیت خود را این گونه گذراندند. از زمانی که کاروان شهادت در کربلا توقف کرد، توهین، استهزا و جراحات زبانی بر این کاروان وارد شد و کودک دو ساله‌ای که باید مهر، عاطفه و مودت را لمس می‌کرد در چنین فضایی قرار گرفت. این ضد اخلاق‌های زبانی در روز عاشورا به اوج خود رسید و بعد از عاشورا کاروان اسرا همین اخلاقیات رذل دشمنان را تحمل می‌کردند.

ملکی اضافه کرد: یک نقطه‌ای در تاریخ اسلام وجود دارد که آنجا را می‌توان بروز و ظهور جلوه رذایل اخلاقی زبان، محسوب کرد که آن، شام بود. از امام سجاد (علیه السلام) سؤال کردند در طول این اوضاع و سفر، کجا و کدام نقطه برای شما بیشتر دردناک بود که ایشان به شام اشاره کردند. در شام توهین زیادی کردند و ضربات زبانی شکننده بر ایشان و خانواده ایشان وارد کردند. بنابراین امام همامی که امروز سالروز شهادتش است، دوران طفولیت خود را با زخم زبان سپری کرده است. در عین حال ایشان در میان ائمه اطهار به‌عنوان به باقر العلوم و شکافنده علوم معروف است و سرمایه‌های علمی و فرهنگی که از زبان ایشان و امام صادق (علیه السلام) برای شیعه مانده، بی بدیل است و امیدوار هستم که ما مجموعاً شایستگی و لیاقت شیعه‌گری این بزرگواران را داشته باشیم.

در ادامه حسین قاسم‌پور، رئیس گروه زبان و ادبیات فارسی بیان کرد: جلسه امروز دو دستور کار دارد. دستور کار اول این است که دوستانی که از بخش‌ها و معاونت‌های مختلف به این جلسه تشریف می‌آورند، درباره کارگروهی با نام کارگروه صیانت از زبان فارسی که قرار بوده در بخش متعلق به خود تأسیس کنند گزارشی ارائه دهند. دستور کار دوم این است که اعضای شورا بفرمایند در طول سال‌های اخیر چه فعالیت‌ها و اقداماتی در جهت صیانت از زبان فارسی در بخش مربوط به آن‌ها اتفاق افتاده است.

شورای حفظ و ترویج زبان فارسی متعلق به وزارتخانه است

ملکی با اشاره به اینکه این جلسه نشان داد که هنوز خود این شورا فهم نشده است و این مشکل اساسی ما است، بیان کرد: شورای حفظ و ترویج زبان فارسی متعلق به وزارت آموزش و پرورش است و مقام عالی وزارت پیگیری آن را به بنده سپرده‌اند. علت اینکه این شورا در سازمان پژوهش تشکیل شده این است که مهم‌ترین سند ملی و رسمی آموزشی کشور در این سازمان تولید می‌شود. بنابراین انتظار می‌رود که هر کدام از مدیران در این جلسه حاضر شوند و گزارش دهند وضع زبان فارسی در کتاب‌های درسی مربوط به آن گروه چگونه است.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی تأکید کرد: شرط موفقیت کار ما این است که یک سری شیوه‌نامه و محتواها که بعد نرم‌افزاری دارد را خدمت اعضای شورا بفرستیم تا مطالعه کنند و با اطلاع بیشتری در این جلسه حضور پیدا نمایند. صورتجلسه هر جلسه را نیز به صورت منظم برای همه اعضا بفرستیم. شیوه‌نامه ویرایش که ما در داخل سازمان ابلاغ کرده‌ایم نیز به بیرون از سازمان و برای اعضای این شورا ابلاغ شود.

کمیته‌های مربوط به هر معاونت تشکیل شود

ملکی با اشاره به اینکه شرط دیگر موفقیت این است که کمیته‌های مربوط به هر معاونت تشکیل شود، اظهار داشت: کار ما یک کار تیمی و گروهی است و کار فردی نیست بنابراین لازم است کمیته‌های زیر مجموعه این شورا مشخص شود. کار ما طولانی است زیرا کاری که قرار است انجام بدهیم حفظ و ترویج زبان فارسی است و خود ترویج زبان فارسی به برنامه‌های بسیاری احتیاج دارد.

معاون وزیر آموزش و پرورش تأکید کرد: ما باید با فرهنگستان زبان و ادب فارسی مرتبط شویم و در پرتو تولیدات و دلالت‌های آنها کار کنیم چون آن فرهنگستان مرجعیت دارد و ما این کارها را زیر مجموعه آن فرهنگستان انجام می‌دهیم. با اینکه شروع این شورا از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است اما یک وجه کار ما از جهت مرجعیت علمی به فرهنگستان ارتباط پیدا می‌کند، فلذا باید شیوه‌نامه‌هایی که وجود دارد را دریافت و به اعضا ابلاغ کنیم.

شورا در مسیر تعیین شده حرکت کند

وی افزود: شرط دیگر این است که شورا در مدار و مسیر تعیین شده حرکت کند. ما در ابتدای مسیر فعلاً با ترویج کاری نداریم. ابتدا می‌خواهیم خیال‌مان راحت شود که در آموزش و پرورش، زبان بیگانه مورد استفاده قرار نمی‌گیرد و این مهم باید در کتاب‌های درسی، مجلات رشد و سایر منابع مورد توجه قرار گیرد.

ملکی خاطر نشان کرد: نکته دیگر این است که ما در این کار به یک پالایش و آرایش احتیاج داریم. ما در پالایش چیزی را کم و در آرایش چیزی را اضافه می‌کنیم بنابراین به نظر می‌آید که متون آموزشی ما ابتدا باید پالایش و بعد آرایش شود.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی گفت: هم این شورا و هم کمیته‌های زیر مجموعه آن به آیین‌نامه احتیاج دارند بنابراین آقای قاسم‌پور لطف کنند برای جلسه آینده یک آیین‌نامه برای شورا و یک آیین‌نامه برای کمیته‌ها تنظیم کنند که این آیین‌نامه‌ها را تصویب کنیم و رسماً به بخش‌های مختلف منعکس کنیم تا کارهایمان هویت پیدا کند.

محمدابراهیم محمدی مدیرکل انتشارات و فناوری آموزشی سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی، مریم دانشگر عضو هیأت علمی فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی، انیسه موسویان مسوول آفرینش‌های ادبی و هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، مجید هداوند معاون آموزشی، برنامه‌ریزی و توانبخشی سازمان آموزش و پرورش استثنایی و کیومرث فلاحی عضو هیات علمی پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش، از دیگر اعضای حاضر در این جلسه بودند که به ارائه گزارش و بیان نقطه نظرات خود پرداختند.