درباره سندروم اردک چه می‌دانید؟

به‌گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، مژگان نیکنام روانشناس بالینی درباره سندروم اردک، اظهار کرد: از لحاظ آسیب‌شناسی و نشانه‌شناسی بالینی همه سندروم‌ها به صورت یک اختلال رسمی شناخته نمی‌شوند، چرا که هر اختلالی یک پیشایند علائم بروز و فرآیندی دارد که قابل کنترل و درمان نیز هست.

این روانشناس بالینی ادامه داد: بیان وجود سندرومی به‌ نام اردک برگرفته از سبک زندگی این جاندار و تشابه عملکرد رفتاری او به برخی از انسان‌ها است، به طوری که زندگی اردک در آب‌های آرام را بررسی می‌کند و انگار زمانی که اردک در حال شنا کردن و به جلو رفتن است، این روند به ظاهر بسیار آرام و راحت دیده می‌شود، در حالی که اگر به زیر آب نگاه کنیم پاهای اردک سیستم پارویی داشته و کاملا برای پیش رفتن تلاش و سختی زیادی را تحمل می‌کند.

وی افزود: سندروم اردک، تشبیهی به افراد موفق جامعه دارد که از شخصیت‌های اجتماعی بالا، خوشبخت و موفق برخوردار هستند، چراکه ممکن است در باطن، آن‌ها شاهد تلاطم و آشوب برای رسیدن به آنچه می‌خواهند باشند.

این روانشناس بالینی گفت: این رفتارها در دانشجویان و افرادی که موقعیت‌های اجتماعی خوبی هم دارند، دیده شده است و این افراد تا حدی این رفتارها را ادامه می‌دهند که در جایی این عملکردهای آشوب‌ مآبانه نمود بیرونی پیدا می‌کنند و فرد را در باطن به سمت متلاشی شدن پیش می‌برند.

نیکنام تصریح کرد: در سندروم اردک رفتارهای اجتماعی فرد در تضاد شدید با شخصیت درونی او است، یعنی در ظاهر بسیار آرام و بانشاط بوده اما در باطن آشوب و تلاطم درونی فرد را فرا گرفته که یکی از علت‌های آن هویت ناقص و شکل‌ نگرفته در این اشخاص است، چرا که یک فرد سالم رشد چند بُعدی دارد، یعنی رشد اجتماعی، فردی، فیزیکی و روانی و زمانی که هویت ناپخته و ناقص باشد، فرد فقط به فکر کمال‌گرایی است و مدام در تکاپوی ظاهرسازی اجتماعی از خود بوده و آن را تا حدی ادامه می‌دهد که تضاد درون و بیرون او فاصله بیشتری از هم پیدا می‌کنند.

وی ادامه داد: این افراد شاید در جامعه به الگوهای کمال‌گرایانه‌ خود برسند، اما از درون همچنان ناپخته هستند و به آرامش نمی‌رسند، چرا که رشد اجتماعی آن‌ها با ویژگی‌های شخصیتی‌شان کاملا در تضاد است.

این روانشناس بالینی افزود: صفات شخصیتی افراد هویت آن‌ها را می‌سازد و یک شخصیت سالم به گونه‌ای است که یک صفت در فرد در همه جا به یک شکل عمل می‌کند، یعنی اگر فرد انسان صادقی در جامعه است در همه جا نیز این صفت در او دیده می‌شود و اگر این گونه نباشد، نشان از نقص شخصیتی فرد دارد و او برای اینکه در جامعه خود را طوری دیگر معرفی کند، نقابی خود ساخته و ناپایدار برچهره دارد.

نیکنام تصریح کرد: آسیب‌های اجتماعی نیز یکی دیگر از عوامل ابتلای افراد به سندروم اردک هستند، به طوری که در این شرایط فرد به سمت کمال‌گرایی‌های بیش از حد سوق می‌یابد که اصطلاحا می‌گویند فرد دچار زندگی پولکی شده است، یعنی زندگی او از دور کاملا صد رنگ اما از نزدیک شکننده و آسیب پذیر شده است.

وی افزود: البته این موضوع به نوعی به جامعه نیز برمی‌گردد، به گونه‌ای که افراد معیارهای اصلی را برای رشد در نظر نمی‌گیرند و فقط معیارهای سطحی دارند، اما این معیارهای اصلی هستند که هویت‌ سالم و شخصیت آن‌ها را شکل می‌دهد مانند فردی که روی دندان‌های خود روکش می‌کشد، درحالی که دندان پوسیده دارد و این حالات بیشتر در اشخاصی دیده می‌شود که دچار اختلال شخصیت نمایشی هستند.

این روانشناس بالینی افزود: در صفحات مجازی افرادی که خود را خوشبخت نشان می‌دهند و از زندگی خود تصویری را که حقیقت ندارد به نمایش می‌گذارند بیشتر درگیر اختلال شخصیت نمایشی می‌شوند، چرا که خواهان دیده و پذیرفته شدن توسط دیگران هستند، درحالی که درون زندگی‌شان به نوعی کاملا پوچ و پولکی است و گاهی این افراد از سندروم اردک نیز عبور کرده‌ و به اختلال شخصیت نمایشی می‌رسند.

وی ادامه داد: این افراد مدام می‌خواهند با برجسته نشان دادن خود به نوعی از هویت واقعی‌شان فرار کنند و با کمک فضای مجازی به گسترش این اختلال دامن می‌زنند و با ساختن این هویت‌های مجازی و عوام فریبی برخی را در آرزوی زندگی خود می‌گمارند.

این روانشناس بالینی گفت: در این میان ضرورت دارد که مردم با آگاه سازی و آموزش بدانند که زندگی یک‌سری از این افراد کاملا ساختگی و نمایشی است تا درگیر چنین زندگی‌های آسیب پذیری نشوند.

نیکنام تصریح کرد: برای جلوگیری از پیدایش سندروم اردک، والدین باید از ابتدای دوران کودکی در تربیت فرزند خود کوشا باشند تا صفات و هویت شخصیتی سالم در فرد به درستی شکل گیرد تا میان هویت اجتماعی و شخصیتی او فاصله زیادی وجود نداشته باشد.

این روانشناس بالینی خاطرنشان کرد: محیط جامعه طوری باید شکل گیرد که جو رقابتی ناسالم به پایین‌ترین میزان خود کاهش یابد تا برخی خود را آن طوری که نیستند به نمایش نگذارند، چرا که فاصله‌گیری از هویت اجتماعی، فرد را به آسیب‌های روانی شدید و گسست شخصیتی (چند شخصیتی بودن) دچار می‌کند.