بررسی نقش رسانه در انتخابات در «غیرمحرمانه»

به گزارش روابط عمومی «سید نظام الدین موسوی» نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی اذعان داشت: تحولات رسانه به سمت و سویی رفته است که از فضای سنتی رسانه ایی عبور کرده‌ایم. بسیاری از رسانه های مکتوب دنیا الکترونیک شده اند. حتی سایت های خبری بزرگ دنیا نیز که بعضا درگذشته رسانه مکتوب بودند اکنون به دلیل مسائل زیست محیطی اجازه پرینت گرفتن نیز به مخاطب نمی دهد. تیراژ رسانه های مکتوب افول کرده و فضا به سمت و سویی دیگری سوق پیدا کرده است. بنابراین؛ تیراژ را شاخص محاسبه ضریب نفوذ رسانه کاغذی نمی بینم.
وی افزود: در فضای فعلی شبکه های اجتماعی در دنیا بر رسانه های رسمی سایه انداخته است.
موسوی به کهول پیشکسوتان رسانه داخل کشور ایراد گرفت وگفت: کسانی که در رسانه پیش قراول پدیده های جدید حوزه رسانه بودند کمتر متوجه تحولات جدید بودند. یکی از مشکلات موجود در نظر نگرفتن شبکه های اجتماعی به عنوان یک رسانه است. امروز عصر رسانه های رسمی تحت تاثیر رسانه های جدید و خُرد رسانه ها قرار گرفته اند. پدیده شهروند-خبرنگاری که در دنیا شکل گرفته، رسانه های رسمی و سنتی را تحت شعاع قرار داده است. متاسفانه بخش عمده آن را نشناختیم و پیش بینی برای آنها نه در حوزه حاکمیتی و نه در حوزه نظام رسانه ای نداشته ایم که آثار خود را در حوزه سیاسی نشان می دهد و نوعی فقدان مرجعیت سیاسی در رسانه رسمی شکل گرفته که میزان اثرگذاری کم شده است.
وی با بیان اینکه انتخابات به معنای حضور تک تک مردم است، گفت: زمانی تک تک مردم از هر قشری در انتخابات شرکت می کنند که بدانند فعالان سیاسی و کاندیداها مطالبه آنها را بیان می کنند. نه اینکه این احساس را داشته باشند که عده ای بر سر مسائل و منافع شخصی یا حزبی خود رقابت دارند. بنابراین؛ رسانه‌های ما باید اجتماعی تر باشند و اگرنماینده یک تفکر سیاسی خاص باشند ضربه ای به خود رسانه است. طبقات و طیف های خاموش نیز چون احساس می کنند تریبونی در رقابت های سیاسی ندارند، میل به عدم مشارکت در انتخابات پیدا می کنند.
موسوی افزود: یکی از دلایل کاهش مشارکت سیاسی این است که مردم احساس کنند که صحنه بالادستی رقابت سیاسی صحنه رقابت چند گروه و باند سیاسی است و نه چند جبهه مردم. اگر رسانه ها نیز در این دام بیافتند و فقط نمایندگی تفکر سیاسی یا گفتمان سیاسی محض بدون توجه به مطالبات اجتماعی و مردمی داشته باشند، به نظر می رسد که رسانه ها به تدریج رو به افول خواهند رفت و این چنین می شود که شاهد شکل گیری فضای هستیم که رسانه های غیررسمی و بدون شناسنامه مرجعیت پیدا می کنند.
در ادامه برنامه؛ «محمد عطریان فر» عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی اظهار داشت: جامعه سیاسی امروزی ایران در دو شق روستایی و مدنی تعریف می شود. براساس آمار از ۸۰میلیون جمعیت کشور، ۸۰درصد آن شهرنشین هستند. لیکن این سوال مطرح است که آیا در امر سیاست و مباحث اجتماعی واقعا یک هویت هشتاد درصدی وجود دارد؛ پاسخ این است که قطعا و مسلما نه؛ آیا به صرف تغییر عنوان تقسیمات کشوری هویت، مناسبات، معادلات درون این کلونی جمعیتی تغییر یافته و به شهر تبدیل شده است؛ پاسخ دوباره همین است قطعا و مسلما نه.
عطریان فر با بیان اینکه رسانه های مجازی امروز اسیر یک جریان زودگذرند، افزود: در مقابل وقتی مطلبی در رسانه مکتوب منتقل شود امکان تغییر در آن وجود ندارد. ماندگار می ماند و همیشه به آن اشاره می شود و در فرآیند تاریخی به مجموعه های ماندگار در کتابخانه ها تبدیل می شود. بنابراین؛ رسانه های مکتوب هر چند با قلت عدد، لیکن اثرات پایدار خود را خواهند داشت.
وی با اشاره به اینکه نظام حزبی در کشور وجود ندارد، عنوان کرد: نظام سیاسی ایران، ابتدا باید پایه اصلی جریانی که می تواند گفتمان ساز باشد و همچنین در مدرسه تربیت سیاسی مدیر بپروراند و از آن حمایت کند و به معنای واقعی کلمه نظام حزبی را در فرآیند انتخابات فعال و حزب نمایندگان خود را به جامعه معرفی کند. لذا؛ برای پایداری امر سیاست احزاب باید به صورت پایدار زنده بمانند و احزاب زودگذر مورد پسند نخواهند بود.
در ادامه این برنامه؛ «مسعود بصیری» مسئول سازمان بسیج رسانه؛ با تاکید بر اینکه مینیمال و کوتاه خواندن توهم دانش می آورد، افزود: به همین دلیل بیشتر به هیجانات زودگذر پناه می بریم و تصمیم گیری ها نیز بیشتر تحت تاثیر هیجاناتی است که احزاب و گروه های مختلف در ما ایجاد می کنند.
بصیری همچنین گفت: متاسفانه در حوزه رسانه گاهی آنها را مستقل می بینیم، ولی عملا به آنها دستور می دهیم، رسانه نمی تواند حرف مردم را بزند. به همین دلیل مردم در حال حاضر به سمت رسانه خُرد سوق پیدا کرده اند.
وی افزود: ما موضوع رسانه و سیاست را پیوند اشتباهی داده ایم، به جای اینکه رسانه و گویندگان و سخنوران خود را قوه عاقله بگذاریم تا با مشورت دهی بتوانیم مردم را بهتر و بیشتر به خود جذب کنیم، آنها را بلندگوی خود گمارده ایم.
رسانه در ایران موجودی ناقص الخلقه است
«ظهیر اصفهانی» کارشناس رسانه و حوزه سیاسی در این گفت و گو، به صورت تلفنی اذعان کرد: رسانه یکی از ارکان مهم پویایی دموکراسی در دنیاست. در ظاهر وظیفه اصلی رسانه اطلاع رسانی است ولی نکته اصلی این است که وظیفه اصلی تر رسانه، آموزش است.
وی افزود: در حال حاضر کارکردهای رسانه در جوامع مختلف پرداختن به مطالبات مردم است. اگر رسانه ای سالم و واقع نگر باشد به واقع نگری یک جامعه کمک می کند. مشکل اصلی که اکنون جامعه با آن مواجه است پائین بودن سطح سواد رسانه ای در ایران است، از طرفی میزان مطالعه در کشور نیز بسیار پائین می باشد.
اصفهانی با اشاره به اینکه جنس رسانه تغییر پیدا کرده است، اضافه کرد: اینکه شبکه های اجتماعی اثرگذاری بسیار زیادی دارد قابل کتمان نیست لیکن مشکلی که وجود دارد این است که هیجانات اجتماعی و سیاسی در رسانه کشور، در سیاست گذاران و مصرف کنندگان بسیار زیاد است.
وی بیان کرد: سیاست مدونی در خصوص اپلیکیشن ها وجود ندارد و برخورد همواره تدافعی بوده است. در دنیا کسی می تواند در حوزه رسانه برنده باشد که حرف اول را بزند.
اصفهانی به مسئله گفتمان تاکید کرد و گفت: اگر مردم گاهی نسبت به رسانه ها کم اعتماد می شوند، به دلیل این است که نتوانسته ایم گفتمان را در کشور پیاده کنیم. نکته بسیار مهم در مسائل رسانه اخلاق رسانه ای و اخلاق سیاسی است. اینکه از هر جناح و هر گروهی اخلاق در سیاست رعایت نشود، ذره ایی ارزش نخواهد داشت.
وی اضافه کرد: متاسفانه هزینه بی اخلاقی در رسانه ها و فضای سیاسی کشور بسیار کم است. در انتخابات دیده می شود که در کشاکش مسائل اجتماعی و سیاسی مشاهده می شود که هر فردی از هر جناحی موافق یا مخالف به خود اجازه می دهد که هر حرفی را بدون اینکه هزینه آن را پرداخت کند، بیان کنند و این موضوع بسیار اسف بار است. بنابراین؛ در کشور باید در مسائل نظام رسانه ای سیاستی مدون و نه سلیقه ای، نظامی مدون تعیین شود.
اصفهانی اضافه کرد: مردم از شعارزدگی خسته شده اند و نیازمند گفتمانی توام با صداقت هستند. مردم قضاوت می کنند و خوبی رسانه این است که در حافظه تاریخ ثبت می شود.
وی با بیان اینکه رسانه دارای سه وظیفه اصلی است، عنوان کرد: قبل از انتخابات، حین انتخابات و بعد از انتخابات وظیفه رسانه است. به خصوص در مرحله بعد از انتخابات که شعار کاندیداها را صحت سنجی کنند.
‎گفتنی ست؛ «غیرمحرمانه» کاری است از گروه اقتصاد و دانش به تهیه کنندگی و کارگردانی علیرضا عاصم یوسفی و اجرای محمدجعفر خسروی که جمعه‌ها ساعت ١٨:٣ و تکرار آن شنبه ها ساعت ۱۴:۳۰از شبکه دو سیما پخش می‌شود.