علی ربیعی*
ایران ما و انتخابات ۱۴۰۰
بدون تردید همزمانی انتخابات ریاستجمهوری ۱۴۰۰ با دوره تحول سیاسی در عرصه بینالملل و همینطور تحولات جمعیتی کمی و کیفی در داخل ایران، آن را به انتخاباتی متفاوت تبدیل کرده است.
۱. دولت امریکا پس از فرازونشیب ۴۰ ساله با جمهوری اسلامی در دوره ترامپ به اوج خصومت با ایران رسید و ملت ایران توانست با عبور از این دوره، تصور فروپاشی را تبدیل به توهم کند. هرچند این عبور نقطه عطفی در سیاست خارجی بهوجود آورد اما در عرصه داخلی آثار اجتماعی و اقتصادی و روانی بر جامعه به جای گذاشت. در هم تنیدگی این دوران با شیوع کرونا نیز وضعیت جامعه را از نظر فیزیکی و روانی دچار تغییرات کرد. متأثر از این وقایع، از یک سو مردم شاید شوق و سرزندگی کمتری برای شرکتهای سیاسی و اجتماعی داشته باشند و از سوی دیگر بیش از ادوار قبل میتوانند با مشارکت در تعیین سرنوشت و خطوط راهنمای سیاسی، اجتماعی، فرصت ملی برای بهرهبرداری از دستاوردهای ناشی از مقاومت و ایستادگی در برابر تهدیدات تحریم و کرونا را به ثمر بنشانند. من اطمینان دارم که درایت و بلندنظری مردم ما بر آن احساس رخوت و خستگی از بحرانهای فرساینده غلبه خواهد کرد اما این اطمینان نباید ما را در نهادهای سیاسی و مدنی از ایفای نقشی که برعهده داریم، باز بدارد.
۲. انتخابات به مثابه پدیدهای چندوجهی و مشترک میان حکومت، مردم و نهادهای مدنی است. رسالت حکومت اطمینان از حضور پژواکهای گوناگون جریانها و احزاب سیاسی است. مردم باید آسودهخاطر باشند که نمایندگان شایستهای که عقاید و دیدگاههای آنها را بازتاب میدهند فرصت لازم برای مشارکت در تمامی مراحل انتخابات را خواهند داشت و در این بین، نهادهای مدنی از رسانهها تا تشکلهای مردمنهاد سیاسی- اجتماعی به منزله بازیگران واسطهای در شکل دادن به انتظارات و انتقال مطالبات نقشی حیاتی ایفا میکنند.
۳. میزان مشارکت در انتخابات در ۱۴۰۰ از جنبههای داخلی و خارجی آثار متعددی دارد و به عقیده من انتخاباتی با مشارکت بالا آثار و تبعات مثبتی را هم در عرصه داخلی و هم خارجی به بار خواهد آورد و دولت آینده را قادر به عبور از بحرانهای احتمالی و مدیریت مسائل داخلی و تقویت جایگاهی مؤثر در جهان خواهد کرد.
در دوران پساتحریم تنشهای بینالمللی ما همگی از بین نخواهد رفت زیرا قدرتهایی که به دنبال انرژی و تسلط بر منطقه هستند و رژیم اسرائیل که ناکام شده از تداوم تحریمهاست به شیطنتهای خود ادامه خواهند داد. یک دولت با آرای ضعیف مشروعیت مدنی بالایی را برای حضور پرقدرت در مجامع جهانی نخواهد داشت. در آنچه که به شکست اخلاقی امریکا انجامید نقش دولتهای برآمده از انتخابات با آرای بسیار بالا را نمیتوان نادیده گرفت. حضور دولتی ضعیف، توطئه اسرائیل در منطقه را نمیتواند خنثی کند و تجربه ما نشان داده روابط خوب همسایگی با دولت مبتنی بر آرای بالا و دموکراسی بالا رابطه متقابل داشتهاند. دموکراسی و انتخابات با مشارکت بالا در ایران و دموکراسی در منطقه نوعی انتفاضه سیاسی علیه اسرائیل محسوب میشود.
۴. در داخل کشور پس از یک مقاومت طولانی، جامعه جویای آرامش و رنجدیده از تحریم و کرونا نیازهای زیادی بروز خواهد داد. من سالهای اخیر و سالهای آینده را سالهای ضرورت پاسخگویی بیشتر دولتها نه تنها به نیازهای سطح اول نسل جوان مثل کار و مسکن، بلکه نیازهای منزلتی سطح بالاتر که من آن را به خواست طبقه متوسط فرهنگی تعبیر میکنم، میدانم. دولتی که با آرای پایین بر کرسی نشسته باشد مشارکت اقتصادی و کارآفرینی را نمیتواند تضمین کند. مشارکت مردم فقط در عرصه سیاسی محدود نمیشود بلکه میزان مشارکت به کنش جامعه در عرصههای اجتماعی و اقتصادی نیز تسری مییابد.
۵. ما در این برهه نیازمند گسترش اعتماد بسیار زیادی هستیم. برای عبور از این دوران ما نیازمند انتخاباتی با مشارکت بالا و اعتمادآفرین هستیم. کارویژههای انتخابات در جامعهای که طی سالهای اخیر به دلیل همهگیری کرونا و توأمانی آن با اثرات مخرب تحریمهای غیرقانونی و یکجانبه امریکا، متحمل خسارتهای مادی و روانی شده و متأثر از تبلیغات فرصتطلبانه و تحریف واقعیات از سوی رسانههای بدخواه، اعتماد سیاسی مردم را هدف گرفته، به مراتب مهمتر از هر زمان دیگری است.
ما چهار سال دشواری را در مواجهه با بیرحمانهترین تحریمهایی که تاریخ متأخر به خود دیده، پشتسر گذاشتیم و زیر تیغ این مشقت، روزهای تلختری را در مقابله با همهگیری کرونا که تحریم به دردآوری آن افزود، سپری کردیم. اما هیچکدام از اینها بهدست نمیآمد اگر مردم با متانتی که سزاوار ملت متمدن و شکیبای ماست، آن درد و رنج را تحمل نمیکردند و مقاومتی تماشایی را در برابر هجوم بداندیشان به کیان سرزمین ما به رخ نمیکشیدند. البته مردم این همراهی را نمیداشتند اگر به کوشش وقفهناپذیر دولت منتخب در اداره امور به بهترین وجه میسر، واقف نبودند و رنج مقاومت را بر خود آسان نمیکردند، اگر به آیندهای بهتر پس از عبور از طوفان مشکلات، امید نداشتند.
بهرغم برخی قضاوتهایی که امروز شکل گرفته، البته تاریخ قضاوت خواهد کرد که نتیجه انتخاب مردم در ادوار گذشته چگونه و چقدر مؤثر بوده است.
۶. مقام معظم رهبری در جملهای کوتاه، نیاز به مشارکت را تبیین کردند: «انتخابات انصافاً یک فرصت بینظیر است؛ یعنی یک فرصت بیبدیلی است؛ هیچ چیز دیگری جای انتخابات را برای کشور و استحکام پایههای اقتدار کشور نمیگیرد. انتخابات حضور مردم است و وقتی مردم حاضر باشند، نظام را هیچ قدرتی نمیتواند تکان بدهد.»
۷. هدف عالی انتخابات این دوره که در واقع تحقق بخشیدن به روح قانون اساسی هم هست، باید فراهم کردن زمینه مشارکت حداکثری از راه اجابت مطالبات قانونی رأی دهندگان باشد. گرچه همه باید بدانیم که نمیتوانیم به خشنودی حاصل از نزدیک شدن به پایان تحریم و همهگیری کرونا دست پیدا کنیم مگر آنکه یکبار دیگر مسئولیت اجتماعی خود را نه تنها با نشان دادن تسلیم ناپذیری در راه تعیین حق سرنوشت - با وجود همه موانع و گاه دلسردیها- بلکه با هموار کردن مسیر مردم به سوی صندوقهای رأی ایفا کنیم.
*دستیار ارتباطات اجتماعی رئیسجمهوری و سخنگوی دولت
منبع: ایران
ارسال دیدگاه