نگرانی از رشد مصرف مواد مخدر صنعتی در زنان

رضا تویسرکان‌منش در نخستین نشست خبری خود با اصحاب رسانه در سال جاری که صبح امروز به صورت مجازی برگزار شد، اظهار کرد: معتادان متجاهر به موجب اعمال ماده ۱۶ قانون مبارزه با مواد مخدر جمع‌آوری و نگهداری می‌شوند. به نوعی در مراکز نگهداری در مرحله گذراندن مجازات‌های جایگزین حبس هستند و به نوعی به اجبار در مراکز نگهداری می‌شوند بنابراین مسئولیت حفظ سلامت و جان آنها برعهده دولت و مراکز نگهداری‌کننده است و به منظور رعایت حقوق انسانی و حقوق بشر ما موظف هستیم که همه شرایط بهداشتی را برای این مددجویان فراهم کنیم. از طرفی معتادان به مواد مخدر به دلیل استفاده از مواد و شرایط نامناسب زندگی، سکونت و تغذیه‌ای که دارند، دچار ضعف سیستم ایمنی هستند. مهم‌ترین سد دفاعی که ما در مقابل ویروس کرونا داریم، سیستم ایمنی بدن است. بنابراین زمانی که سیستم ایمنی ضعیف می‌شود؛ فرد مستعد ابتلا به بیماری و فرم وخیم بیماری می‌شود، بنابراین افراد طبق پروتکل ملی که برای واکسیناسیون وجود دارد، برخی از کادر درمان جز گروه‌های به نوعی آسیب‌پذیر محسوب می‌شوند و به نوعی در پروتکل در اولویت دریافت واکسن قرار دارند.

تویسرکان‌منش یادآور شد: معتادانی که جمع‌آوری شدند، بعد از سه یا ۶ ماه یا یکسال از مراکز جمع آوری رها می‌شوند و در جامعه زندگی خواهند کرد. به دلیل اینکه برخی نسبت به وضعیت سلامت خود و رعایت پروتکل‌های بهداشتی ممکن است بی‌تفاوت تر باشند، بنابراین زنجیره انتقال در جامعه توسعه خواهد یافت، لذا واکسیناسیون آنها هم به نفع خودشان و هم به نفع جامعه است.

مدیرکل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با موادمخدر با بیان اینکه کل جمعیت این افراد که در سال ۹۹ نگهداری شدند، حدود ۵۸ هزار نفر است، گفت: لذا این تعداد سهمیه بالایی از واکسن را نمی‌خواهند. اگر باتوجه به قول‌هایی که مسئولین کشور دادند، در خردادماه تولید واکسن داخلی (با آن حجم انبوهی که گفتند) آغاز شود، لذا بخش قابل توجهی از سهمیه واکسن به آنها تخصیص پیدا نخواهد کرد. از طرفی ما تمایل داریم که همه کسانی که با آنها در تماس هستند (اعم از مراقبین و کسانی که در مراکز ماده ۱۵ فعالیت می‌کنند و به نوعی خدمت ارائه می‌دهند) هم، در اولویت دریافت واکسن قرار گیرند.

مددجویان مراکز نگهداری در اولویت دریافت واکسن قرار بگیرند

به گفته وی، باتوجه به واریانت‌های جدیدی که مرتب درمورد ویروس کرونا کشف می‌شود مانند هندی و انگلیسی و... که قدرت سرایت و بیماری‌زایی بالاتری دارند، این نگرانی وجود دارد که وقتی در مرکز نگهداری صدها یا هزاران نفر را کنار هم نگهداری می‌کنید، حتی با رعایت دقیق پروتکل‌های بهداشتی، امکان ابتلا و سرایت در این محل وجود دارد، لذا در مجموع باتوجه دلایل مذکور از وزارت بهداشت درخواست کردیم که این مددجویان را در اولویت دریافت واکسن کرونا قرار دهند.

تویسرکان منش تصریح کرد: آمار شیوع اعتیاد در مردان بیشتر است و سهم زنان از جامعه آماری معتادان، ۱۵۶ هزار نفر است که معادل ۶ درصد کل معتادان و ۶ دهم درصد کل جمعیت کشور است اما متاسفانه سرعت رشد اعتیاد در زنان رو به افزایش است ضمن اینکه رشد مصرف مواد صنعتی به عنوان درمان لاغری در میان زنان نگران کننده است. در میان این قشر، زنان بی خانمان و متجاهری هستند که برای این گروه خاص، توسعه مراکز درمان و نگهداری زنان صورت گرفته است. چنانچه در سال گذشته پنج مرکز نگهداری ویژه زنان در تهران، سیستان و بلوچستان، مشهد، تبریز و اصفهان اختصاص یافت.

مدیرکل درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر با یادآوری اینکه آسیب هایی که متوجه زنان است بیش از مردان است و انگ اجتماعی بالاتری دارند و برای دسترسی به مواد مجبور به تن دادن به آسیب های اجتماعی هستند، تصریح کرد: به همین دلیل زنان در اولویت کارها قرار گرفتند و برای گروه زنان معتادی که متجاهر نیستند بنا داریم خدمات درمان و کاهش آسیب اقشار آسیب پذیر بخصوص بانوان را در مراکز خدمات درمانی دنبال کنیم.

مدیرکل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با موادمخدر در ادامه در پاسخ به سوالی درباره خبر دبیرکل ستاد از دو داروی جدید در حوزه درمان و همچنین میزان اثربخشی آنها توضیح داد: استراتژی دبیرخانه ستاد مبارزه با مواد مخدر در عرصه درمان، تنوع بخشیدن به روش‌های درمانی و دارویی و غیردارویی است. سال‌های گذشته به دلیل اینکه اعتقاد بر این بود که از فرم آسیب‌رسان اعتیاد به سمت فرم‌های کم‌خطرتر حرکت کنیم و کنترل بیماری‌های عفونی مانند HIV را در معتادان تزریقی داشته باشیم، بحث جایگزینی مواد با داروهایی مانند متادون شکل گرفت و توسعه پیدا کرد و بسیار موفق بود و باعث شد موج انتشار ایدز در کشور در معتادان تزریقی کنترل شود و جایگزین‌هایی مانند شربت تریاک و متادون که فرم‌های کم‌خطرتری نسبت به تزریق هستند، جایشان را بگیرد اما در یک دهه گذشته وابستگی ما به درمان‌های آگونیستی افزایش پیدا کرد و به نوعی عمده درمان کشور توسط درمان با متادون و شربت تریاک است که این برخلاف روند جهانی است.

مدیرکل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با موادمخدر درمورد داروها نیز توضیح داد: بوپره‌نورفین داروی قدیمی نگهداری، سم‌زدایی و درمان اعتیاد است. اما اتفاقی که در ایران افتاده این است که ما دسترسی به فرم محدودی از این دارو داریم که تحت عنوان قرص زیرزبانی است و این دارو هم نسبت به مشابهین خود مانند متادون و شربت تریاک گران محسوب می‌شود. دبیرخانه ستاد با همکاری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و مراکز تحقیقاتی در مراحل تولید دارو تغییراتی ایجاد می‌کند که دارو با قیمت ارزان‌تر و کیفیت مناسب‌تر در بازار تولید شود.پ سایر فرم‌هایی که از این دارو وجود دارد مانند (فرم‌های تزریقی، غشای پوستی و غشای داخل دهانی و فرمهای طولانی اثری که نیاز نیست معتاد هر روز مصرف کند) در حال تولید است و ما قصد داریم سهم بیشتری از درمان اعتیاد را به داروهای جدیدتر اختصاص دهیم.

وی با بیان اینکه داروهای گیاهی موثری هم که مراحل علمی تولید خود را سپری کردند و مجوزهای لازم را یا دریافت کرده اند یا در حال اخذ هستند، وارد بازار می‌شود، گفت: خط قرمز ستاد این است که هر روش درمانی که می‌خواهد در درمان کاهش آسیب استفاده شود، باید مبتنی بر شواهد علمی کافی باشد و مجوزهای لازم را اخذ کند. اغلب داروهای گیاهی که در مراکز غیرمجاز و در عطاری‌ها که تحت عنوان داروی ترک توزیع می‌شود، داروهای غیرمفید و حاوی ترکیبات مضری هستند، اما مجموعه‌های علمی مانند پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی و برخی از شرکت‌های دانش بنیان تحت پوشش معاونت علمی ریاست جمهوری موفق شدند که فرمول‌هایی را از داروهای بومی کشور تولید کنند که در مراحل آزمایشگاهی و کارآزمایی بالینی اثربخشی خود را در برخی از جنبه‌های درمان و کاهش آسیب نشان دادند.

کاهش وابستگی به متادون

مدیرکل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با موادمخدر با تاکید بر اینکه ما برای درمان‌های اعتیاد روش منحصر به فرد برای همه نداریم، گفت: به طور مثال اگر داروی گیاهی مانند دتوکسین وارد بازار شد به این مفهوم نیست که همه افراد، برای همه سنین برای همه انواع اعتیاد به مواد مخدر و محرک مناسب است. این داروها باید تحت نظارت پزشک، با تجویز پزشک، همراه با درمان‌های روانشناسانه، همراهی مددجو و حمایت‌های اجتماعی به کار گرفته شوند تا بتوانند اثرات مضر استفاده از مواد را کاهش دهند. بنابراین داروی بوپره‌نورفین گرچه داروی جدیدی نیست اما برای تولید آن تکنولوژی جدیدی به کار گرفته می‌شود و میزان و تیراژ تولید بالا و قیمت پایین می‌آید. در مجموع می‌خواهیم سهم داروهای نوین را از درمان اعتیاد در کشور بالا ببریم، اما وابستگی بیش از حدی که ناخواسته به داروهایی مانند متادون پیدا کردیم را کاهش دهیم.

اختصاص ۷۵ میلیارد تومان به بیمه معتادان در سال جاری

مدیر کل درمان و حمایت های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر درباره بیمه سلامت معتادان هم یادآور شد: مطابق قانون مبارزه با مواد مخدر، دولت مکلف است که برای همه معتادان، اعتبارات بیمه را در نظر بگیرد که این امر از سال ۹۲ شروع شد. ۵۰ میلیارد تومان اعتبارات بیمه معتادان در سال ۹۹ اختصاص یافت که با هماهنگی های بین سازمانی و فعالیت منسجم موفق شدیم عمده اعتبارات را جذب کنیم. همچنین در جلسات متعدد کمیته درمان ابلاغ کردیم که همه مراکز کاهش آسیب باید با بیمه سلامت قرارداد داشته باشند.

وی از تخصیص اعتبار ۷۵ میلیارد تومانی به بیمه معتادان در سال ۱۴۰۰ خبر داد و تاکید کرد: بیمه راهکار مناسبی برای تامین هزینه درمان و کاهش آسیب است و به نوعی دلگرمی است برای مددجو که تا با فراغ بال به درمان ترک و زخم های باز بپردازد. یکی از استراتژی های ستاد این است که همه معتادان تحت پوشش بیمه قرار گیرند و خدمات بیمه ای دریافت کنند.