بررسی 122 اولویت در دستور کار شورای پژوهشی سازمان پژوهش قرار گرفت

به گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، در ابتدای این جلسه، حسن ملکی، معاون وزیر آموزش و پرورش ضمن تبریک میلاد امام حسن مجتبی(علیه‌السلام) بیان کرد: امام حسن مجتبی(علیه‌السلام) به کریم اهل بیت معروف هستند و باید، مسئله کرامت، بزرگی و بزرگواری را به‌عنوان صفت اخلاقی عظیم از این امام همام پاس بداریم و در وجود و زندگیمان تقویت کنیم. در منظومه اخلاقی اسلامی ما، کرامت به مثابه یک خورشید می‌درخشد زیرا هر کس کریمانه تربیت شود، از خود و جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کند، صیانت می‌کند.

وی افزود: عزت میوه درخت کرامت است. اگر کرامت در وجود کسی نباشد، نباید به دنبال عزت بگردد زیرا ریشه وجود ندارد. کرامت باعث استقامت روح و روان و بخشش و سخاوتمندی می‌شود.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی ادامه داد: انسانی که کریمانه تربیت نشود ممکن است با یک رویداد کوچک خود را ببازد و خسران ببیند. امیدوارم که خداوند یاری کند تا ما نیز همانند آن امام همام کریمانه زیستن را در زندگی بیاموزیم و پیش ببریم.

بررسی ۱۲۲ اولویت پژوهشی

علی محبی معاون برنامه‌ریزی درسی و تولید بسته‌های تربیت و یادگیری اظهارداشت: ما نزدیک به ۱۲۲ اولویت پژوهشی داریم که خروجی برنامه ششم و سال ۱۴۰۰ است. این مباحث چند دسته هستند که هر کدام متعلق به دفاتر مختلف سازمان است.

ملکی، رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی نیز در این بخش گفت: ابتدا باید اولویت‌های پژوهشی سازمان را در این جلسه به تصویب برسانیم و سپس در قالب یک فراخوان برای دانشگاه‌ها و مراکز ارسال کنیم تا هر کس بر مبنای چارچوبی که مشخص شده، بتواند با ما همکاری کنند. در این راستا، ممکن است برخی مباحث با رساله‌های دکتری همخوانی داشته باشد و می‌توان از آن‌ها استفاده کرد.

افشار بهمنی، مدیرکل تألیف کتاب‌‌های درسی فنی و حرفه‌ای و کاردانش، گفت: از آنجایی که عناوین اولویت‌های پژوهشی از دل برنامه‌های سال ۱۴۰۰ احصاء شده، فکر می‌کنم، اجرای آن گام بسیار بزرگی است و در این راستا لازم است که چارچوب پروپزال و فراخوان را مشخص کنیم. زیرا شاید صرفاً با طرح موضوع، مخاطب نتواند با سفارش، خوب ارتباط برقرار کند. به‌نظرم اگر بتوانیم اهداف برنامه‌های درسی، طراحی دوره و ... را نیز در پیوست اولویت‌ها، منتشر کنیم، بهتر است زیرا سبب می‌شود که دچار تفاسیر مختلف و غیرضروری نشویم.

علی محبی نیز در پاسخ بیان کرد: نکته‌ای که اشاره شد، به‌عنوان سند انتظار معروف است. به این معنا که در این سند به جز چارچوب علمی می‌توان، نکات مختلف دیگری را مشخص کرد و در فراخوان نوشت.

لزوم طبقه بندی موضوعات پژوهشی

محمد ابراهیم محمدی، مدیرکل دفتر انتشارات و فناوری آموزشی نیز در ادامه جلسه، گفت: در مورد، موضوعاتی که برای دفتر ما اولویت دارد، تنها کسانی می‌توانند وارد عمل شوند، که درگیر کار این حوزه بوده‌اند. یعنی در این حوزه، باید کسانی وارد شوند که در متن کار بوده باشند. در بخش دیگری نیز باید بین پژوهش‌های پایشی و پژوهش‌های انتزاعی که حالت عام‌تری دارند، تفاوت قائل شویم. ما باید در این راستا پرسش‌های پیشین را مطرح کنیم و بیان کنیم که به‌دنبال چه هستیم تا پایه اصلی کار کاملاً مشخص و واضح شود.

حسن مظاهری، دبیر شورای هماهنگی علمی سازمان بر توجه به ابعاد مختلف برنامه پژوهشی تأکید کرد و گفت: به‌نظر می‌رسد لازم است که ما فرایند انجام پژوهش را کاملاً تعریف کنیم. به این معنا که آیا دریافت توسط هیات پژوهش انجام می‌شود یا دفاتر وارد عمل می‌شوند؟ نکته دیگر این است که اگر بتوانیم برای هر کدام از عناوین، در حد چند پاراگراف بیان مسئله بنویسیم، کار بسیار خوبی است زیرا ما به‌دنبال کار ویژه‌ای هستیم. در واقع ما باید رویکرد خودمان را در این مسیر مشخص کنیم. در بخش دیگری نیز بهتر است که چند نفر بر روی طبقه‌بندی موضوعات این پژوهش‌ها، کار کنند.

حسین سوزنچی، مدیرکل تألیف کتاب‌های درسی آموزش عمومی و متوسطه نظری نیز بیان کرد: در مسیر تعیین موضوعات، قرار بود که برخی از عناوین این فهرست، خارج از سازمان کار‌ شود و برخی نیز مشخصاً ناظر به فعالیت های درون سازمانی پیشنهاد شده است. با توجه به بحث‌های مفصلی که در جلسات داشتیم، ذهنیت این بود که برنامه‌ها از منظر سازمان پذیرفته شده باشد و ما باید برای هر کدام از عناوینی که در دفاتر انجام شود، پروپزال ارائه دهیم تا مورد بررسی قرار گیرد.

محبی در پاسخ به این مورد، گفت: کار شورای پژوهش این است که ابتدا اولویت‌های پژوهشی سازمان را یک‌جا بررسی و مصوب کند. سپس در گام بعدی بخشی را که مربوط به دفاتر است، مشخص می‌کنیم و در این مسیر پروپزال‌ها ارائه و در شورا بررسی خواهد شد. همچنین بخشی که برون‌سپاری است، نیز در این جلسه مشخص می‌شود اما در گام نخست لازم است که تمام این موضوعات یکباره بررسی شود. فرایند انجام پژوهش نیز کاملاً در آیین‌نامه مشخص است.

قدسی احقر نیز بر لزوم مشخص کردن روش‌های پژوهش تأکید کرد و گفت: شاید لازم باشد که پروپزال‌ها را نیز مشخص کنیم زیرا برخی از موضوعات کمی و برخی کیفی هستند؛ وقتی موارد مشخص باشد هر کسی نمی تواند با سلیقه خود وارد عمل شود. بنابراین لازم است نحوه‌ی ارائه پروپزال نیز در شورا مورد نقد و بررسی قرار گیرد و ویژگی‌های مهم، مشخص شود.

اولویت‌های پژوهشی سازمان باید دقت علمی داشته باشد

ملکی در جمع‌بندی موارد مطرح شده، بیان کرد: بدیهی است، اولویت‌های پژوهشی سازمان، باید از دقت علمی و حساسیت‌های پژوهشی لازم برخوردار باشد و این اصلی است که ما از آن عدول نمی‌کنیم زیرا سازمان پژوهش پایه و بنای علمی دارد بنابراین فراخوان سازمان ما باید الگو باشد. اگر این اصل را بپذیریم، پیام آن این است که ما عناوین پژوهشی که ذکر و اعلام می‌کنیم، باید از ابهامات به دور باشد و کاملاً پژوهشی باشد.

وی افزود: نکته دیگر این است که ما در این فراخوان باید مشخص کنیم کدام عناوین جزوء پژوهش‌های بنیادی هستند. قاعدتاً بخشی از پژوهش‌های ما می‌تواند بنیادی باشد زیرا این نوع پژوهش‌ها با مرز علم و دانش کار دارد. بخشی از پژوهش‌ها نیز کاربردی هستند که به‌دنبال پاسخ علمی برای مسائل روزمره است. ممکن است برخی از مباحث نه بنیادی و نه کاربردی باشد و یک سری اقدام پژوهی هستند که پرداختن به آن‌ها نیز، عیبی ندارد. در واقع باید فراخوان را طبقه‌بندی ارائه کنیم تا شکل عام نداشته باشد. برخی از عناوین ماهیت طراحی و برنامه‌ریزی دارند که باید جدا شوند. معتقدم در این زمینه نیازمند پالایش هستیم تا بتوانیم پژوهش‌های مهم که شایستگی انتشار در فراخوان ملی را داشته باشند، گزینش کنیم. در این مسیر باید سامانه‌ای را در فضای مجازی ایجاد کنیم تا بتوانیم به انتشار فراخوان بپردازیم.

بهنام علوی مقدم، عضو هیات علمی سازمان نیز در ادامه جلسه پیشنهاد داد: یکی از اموری که سازمان می‌تواند به آن بپردازد، ارائه‌ی فراخوان برای پژوهش است تا دانشجویان کارشناسی ارشد و دکترا بتوانند با انعقاد قرارداد در این زمینه فعالیت کنند. در این راستا به جهت نیاز اساتید دانشگاه به طرح‌های خارج از مؤسسه می‌توان با آن‌ها نیز در زمینه پایان‌نامه‌‌های مزبور قرارداد، امضا کرد. لازمه این کار نیز، مکاتبه با دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های مرتبط است تا بتوانیم موضوعاتی را که برای ما مهم است، به آنان پیشنهاد دهیم.

در ادامه روند ارائه‌ی موضوعات به دانشگاه‌ها و کار کردن با دانشجویان و اساتید از مناظر مختلف توسط حاضران مورد نقد و بررسی قرار گرفت.

ملکی در پایان گفت: شورای پژوهشی یکی از کارهای عقب افتاده سازمان پژوهش بود که اکنون با تشکیل این شورا به جریان افتاده و کار مهمی است.