فرصتی دوباره برای ادا کردن حق همسایگی

به‌گزارش ایران،‌ شاید چنین امری محقق نشد که باید بخشی از آن را به شیوع ویروس کرونا در دو سال اخیر نسبت داد، اما گزارش‌های رسیده حاکی از آن است که قرار است فردا و پس فردا کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی ایران و ترکیه برای تجدید نظر در به روز‌رسانی تجارت کالا و خدمات برگزار شود.

۸ سال پیش که امضاهای طرفین خشک نشده بود که سیلی از مخالفت‌ها نسبت به موافقتنامه تجارت ترجیحی شروع شد، برخی انجمن‌ها نسبت به موافقتنامه تعرفه ترجیحی هشدار دادند و پیش‌بینی کردند با این اتفاق خیلی از واحدهای تولیدی صدمه می‌بینند چرا که ترکیه با کاهش تعرفه‌هایی که ایران در نظر گرفته است، کالاهای خود را به کشورمان سرریز می‌کند و از طرفی تولیدکنندگان داخلی هم نمی‌توانند بر اساس ۱۲۸ قلم کالای تفاهم شده، محصولات خود را به ترکیه صادر کنند.

افرادی که موافق این موافقتنامه بودند نگرانی‌ها را بی‌مورد دیدند و اظهارداشتند هیچ کشوری از موافقتنامه تجارت ترجیحی آسیب ندیده است. حال که زمان تقریباً طولانی از موافقتنامه یاد شده گذشته، آمار تجارت دو کشور نشان می‌دهد که تجار ایرانی نتوانستند بخوبی وارد بازار ترکیه شوند و صد البته طرف ترکیه هم گله‌مند است از اینکه ایران به برخی قول‌های خود عمل نکرده است.

در حال حاضر آمارهای تجارت ایران و ترکیه بالا نیست و به اذعان برخی منابع روزانه ۱۷۰ تا ۲۰۰ کامیون با رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی از مرز بازرگان-گوربولاغ وارد ترکیه می‌شود و در حدود ۳۰۰ کامیون وارد ایران می‌شود. به اعتقاد فعالان اقتصادی بخصوص تجاری که با ترکیه همکاری دارند، مهم‌ترین دلیلی که باعث شده تجارت طرفین سیر نزولی بگیرد شیوع ویروس کرونا بوده است. اما اعضای اتاق مشترک ایران و ترکیه تأکید دارند که از سال‌های گذشته حجم تجارت کاهشی شده و این امر از طرف ایران مشهود‌تر است.

برای اینکه بتوان کاهش تجارت طرفین را جبران کرد از چندماه پیش وزارتخانه‌های ایران و ترکیه در حال احصای راهکار و پیشنهادهایی هستند که بواسطه آن بتوان روابط تجاری دو کشور را اصلاح کرد. از روز گذشته با ریاست محمود واعظی، کمیسیون اقتصادی ایران و ترکیه برگزار شد و اعضا در حال بررسی پیشنهادها هستند تا با نهایی شدن راهکارها (به صورت آنلاین) تبادل نظر با طرف ترک صورت گیرد و بعد از توافق نهایی، همکاری‌های مشترک با سبک و سیاق جدید دنبال شود.

واقعیت آن است که ترکیه، فرصت خوبی برای برقراری کارهای تجاری با ایران است. رشد مثبت اقتصادی آن کشور و نیز ارتباط گسترده‌ای که این همسایه با کشورهای دیگر دارد و از سوی دیگر آن طور که خود ترکیه اعلام کرده استفاده از ارزهای ملی برای ارتباط تجاری با کشورها از جمله ایران و حذف دلار امریکا در مبادلات تجاری با ایران، روسیه و چین، می‌تواند نوید کارهای بزرگ تجاری با ایران را داشته باشد.
در موافقتنامه تجارت ترجیحی با ترکیه، ایران در ۱۲۵ کد تعرفه ۶ رقمی به ترکیه تخفیف داده و در مقابل در ۱۴۰ ردیف تعرفه تخفیف گرفته است. در سال ۲۰۲۰ حجم روابط تجاری دو کشور ۳.۴میلیارد دلار بوده است. این در حالی است که در سال ۲۰۱۹ حجم روابط تجاری ایران و ترکیه ۶.۳ میلیارد دلار و سال ۲۰۱۸ بیش از ۹.۸ میلیارد دلار بوده است. اعداد یاد شده نشان می‌دهد که روابط تجاری دو کشور سال به سال کمرنگ‌تر و ضعیف‌تر شده است.

جدیدترین آمار ۲۰۲۱ هم گویای آن است که طی دو ماهه سال‌جاری میزان صادرات ایران به ترکیه ۳۴۲.۱۸۶ میلیون دلار و واردات از ترکیه ۴۱۶.۱۱۳ میلیون دلار بوده است. بر اساس داده‌های موجود مهم‌ترین شرکای تجاری ترکیه در واردات چین، آلمان، روسیه، امریکا و ایتالیا است و مهم‌ترین شرکای تجاری ترکیه در صادرات آلمان، انگلیس، عراق، ایتالیا و امریکا است.
در ۶ ماهه اول سال ۹۹ همان زمانی که به گفته فعالان اقتصادی حجم تجارت با ترکیه به پایین‌ترین حد رسید، مرزهای سه‌گانه ترانزیت کالا و تردد کامیون‌ها با افت چشمگیری مواجه شد. همین امر عاملی شد تا طرفین این روزها در مورد ایجاد خط ریلی دوم با ترکیه از شمالی‌ترین منطقه مرزی دو کشور و تکمیل خط آهن رشت-آستارا-باکو بیش از پیش اهمیت دهند.

برش
 واعظی: حجم مبادلات تجاری ایران و ترکیه باید به ۳۰ میلیارد دلار برسد
رئیس دفتر رئیس جمهوری بررسی راه‌های توسعه همکاری‌های تجاری و اقتصادی را یکی از محورهای مهم مذاکرات پیش رو با ترکیه عنوان کرد و گفت: حجم مبادلات تجاری ایران و ترکیه باید به ۳۰ میلیارد دلار برسد. به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دولت، محمود واعظی با اشاره به برگزاری جلسه کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و ترکیه در روز چهارشنبه، گفت: جلسه مقدماتی کمیسیون مشترک با حضور نمایندگان دستگاه‌ها و وزارتخانه‌های عضو کمیسیون برگزار شد و محورهای نشست پیش رو و همچنین مسائل مورد مذاکره فی‌مابین مورد بحث و بررسی کارشناسانه قرار گرفت. وی اضافه کرد: در این نشست دستگاه‌های مختلف گزارش پیشرفت همکاری‌ها و اجرای مصوبات کمیسیون بیست‌و هفتم را که سال گذشته برگزار شد ارائه کردند و درخصوص مأموریت‌ها و وظایف هر یک از دستگاه‌ها تصمیم‌گیری و تعیین تکلیف شد. رئیس دفتر رئیس ‌جمهوری روابط میان ایران و ترکیه را دیرینه و استراتژیک خواند و خاطرنشان کرد: در طول سال‌های گذشته هر دو کشور اراده استواری برای توسعه همکاری‌های دوجانبه از خود بروز داده‌اند. این اراده در توافقات و سندهایی که در سال‌های گذشته میان طرفین امضا شده قابل ردگیری است و هدف‌گذاری‌ دو طرف افزایش سطح همکاری‌ها در زمینه‌های گوناگون بوده است.

واعظی افزود: از سال‌های گذشته در مذاکرات دوجانبه بر این موضوع تأکید کردیم که حجم مبادلات تجاری دو طرف به ۳۰ میلیارد دلار برسد. این هدفگذاری البته به دلیل برخی موانع از جمله تحریم‌های ظالمانه امریکا محقق نشد. در عین حال در سال گذشته نیز به دلیل شیوع کرونا و مشکلات موجود بر سر نقل و انتقالات تجاری مرزی، کمی شاهد افت تجارت میان دو کشور بودیم. با این حال دو طرف بر تسریع توسعه مناسبات تجاری و افزایش مبادلات تأکید دارند و ان‌شاء الله با رفع تحریم‌ها، حرکت به سوی این هدفگذاری، با سرعت و شتاب بیشتری پیش خواهد رفت. رئیس کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و ترکیه، بررسی راه‌های توسعه همکاری‌های تجاری و اقتصادی را یکی از محورهای مهم مذاکرات پیش رو عنوان کرد و گفت: بر اساس بررسی‌هایی که در دبیرخانه کمیسیون مشترک به عمل آمده، زمینه‌های مختلفی همچون تجارت، سرمایه‌گذاری، انرژی، علم و فناوری، حمل‌ و نقل، سلامت، گردشگری و غیره برای توسعه همکاری‌های دوجانبه احصا شده که در نشست پیش رو درخصوص آن به گفت‌وگو خواهیم پرداخت. وی ادامه داد: تسهیل مبادلات تجاری در پایانه مرزی و تسریع در انجام مراحل اداری پذیرش از سوی طرفین از دیگر موارد مذاکره در نشست کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و ترکیه خواهد بود.

رئیس دفتر رئیس ‌جمهوری همچنین از مذاکره برای اصلاح و بازنگرش توافقنامه تجارت ترجیحی میان دو کشور که در سال ۲۰۱۵ منعقد شده خبر داد و گفت: بر اساس این موافقتنامه ایران در تعرفه واردات ۱۲۵ کالا برای ترکیه تخفیف قائل شده و آنها در ۱۴۰ کالا چنین تخفیفی را لحاظ کرده‌اند. بر اساس مواد موافقتنامه بازنگری در گروه کالاها با هدف انتفاع بیشتر تجار و بازرگانان کشورمان، مورد نظر است و در این مورد گفت‌وگو خواهیم کرد. بررسی شرایط ارتقای همکاری‌های دو کشور در شرایط پس از تحریم و احیای صادرات نفت به ترکیه و افزایش صادرات در گروه‌های کالایی دیگر و همچنین توسعه همکاری‌های بانکی، به گفته رئیس دفتر رئیس ‌جمهوری از دیگر موارد مورد مذاکره در نشست وبیناری کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و ترکیه خواهد بود.