فرایند ثبت سفارش و توزیع کتاب‌های درسی سال 1400 بررسی شد

به گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، در ابتدای این جلسه، حسن ملکی، ضمن ابراز خرسندی از پیگیری‌های انجام شده، گفت: همان‌طور که استحضار دارید، کتاب درسی در نظام تعلیم و تربیت به معنای محصول نهایی تربیتی است که بر سر سفره هر ایرانی قرار خواهد گرفت. این محصول یک کالای فرهنگی تربیتی بی‌بدیل است که اگر به‌درستی مدیریت نشود، به‌نحو مطلوب طراحی و به‌طریق معقول تولید و به روش درست توزیع نشود، بسیاری از اهداف تعلیم و تربیت آسیب خواهد دید زیرا محصول نهایی فعلاً در همین کالاهای فرهنگی و تربیتی به نام کتاب درسی خلاصه می‌شود.

بسته‌های تربیت و یادگیری را به‌جای کتاب درسی صرف

وی ادامه داد: همان‌طور که می‌دانید، ما بنا داریم همراه با برنامه‌های تحولی به یاری خداوند، بسته‌های تربیت و یادگیری را به‌جای کتاب درسی صرف، قرار دهیم و به تدریج استقرار ببخشیم البته کتاب درسی در هیچ زمانی قابل حذف نیست و حتی در بسته تربیت و یادگیری نیز کتاب حذف نمی‌شود اما قطعاً از منحصر بودن فاصله می‌گیرد.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، ضمن قدردانی از همکاری انجام شده در راستای توزیع کتاب درسی در استان‌ها، بیان کرد: مقاطع اول ابتدایی، هفتم و دهم به‌دلیل ویژگی خاصی که دارند، شرایط خاصی در مدیریت کتاب، را نیز می‌طلبند و در بازه زمانی ششم تیرماه الی شهریورماه توزیع خواهند شد اما مابقی مقاطع نهایتاً تا پایان خرداد توزیع خواهند شد. اصلاح سفارش تمام دوره‌ها نیز، از 12 تیرماه الی 31 شهریورماه سال جاری انجام خواهد شد.

تأکید بر اطلاع‌رسانی اقدامات صورت گرفته توسط استان‌ها

ملکی خاطرنشان کرد: انتظار دارم، با توجه به تجربه سال گذشته، مدیران استان‌ها، اهتمام به تشکیل کارگروه برنامه‌ریزی سفارش و توزیع کتاب‌های درسی در استان و منطقه داشته باشند. از آنجایی که کار سفارش و توزیع کتاب‌های درسی گسترده است و ابعاد مختلفی دارد، لازم است که کارگروهی در بخش‌های مختلف فعال شود تا از بروز بسیاری از مسائل پیشگیری شود و در یک فضای آرام مسئله سفارش و توزیع کتاب انجام شود. در این راستا باید، اطلاع‌رسانی جامع به شیوه‌های مختلف به مناطق، مدارس و خانواده‌ها از طریق صدا و سیمای استان، شبکه شاد، سایت اطلاع رسانی استان و غیره انجام شود زیرا گاهی وقت‌ها در استان کار به درستی انجام می شود اما به دلیل ضعف اطلاع‌رسانی، مشکل ایجاد می‌شود.

تلاش مقام عالی وزارت و رفع مشکل کاغذ

وی افزود: امسال با اهتمام و پیگیری وزیر محترم، کاغذ کتاب درسی با ارز دولتی تأمین شده که باعث خرسندی است و می‌تواند به‌عنوان یک موفقیت تلقی شود. تمام سعی ما این است که قیمت کتاب‌های درسی، رشد مخل نداشته باشد. البته در دوره ابتدایی و اول متوسطه و دوم متوسطه شاخه نظری به‌صورت میانگین 25 درصد و متوسط دوم شاخه فنی و حرفه‌ای 28 درصد قیمت افزایش یافته است؛ به همین دلیل به تمام مدیران توصیه مؤکد می‌شود که وجه اضافه غیر از قیمت کتاب درسی تحت هر عنوانی از دانش‌آموزان و خانواده‌ها دریافت نشود.

جشنواره تصویرگری جلد کتاب‌های درسی

ملکی از برنامه‌ریزی جشنواره‌ای در راستای طراحی جلد کتاب‌های درسی خبر داد و گفت: در راستای استفاده از استعدادهای نهان، ما جشنواره‌ای را برنامه‌ریزی کردیم تا بتوانیم به تعداد قابل توجهی طراحی جلد کتاب‌های درسی دسترسی پیدا کنیم البته فعلاً بیشتر مقطع ابتدایی مدنظر ماست.

وی تأکید کرد: همان‌طور که می‌دانید، تصویر جلد کتاب درسی، امر مهمی است که اگر دقت نظر لازم، در آن به‌کار نرود می‌تواند آثار سویی به‌دنبال داشته باشد، بنابراین امیدوارم که از طریق این جشنواره که از ابتدای اردیبهشت، آغاز می‌شود و تا 29 خردادماه نیز ادامه پیدا خواهد کرد، آثار قابل توجهی به دبیرخانه ارسال شود و نهایتاً یک محصولات فرهنگی هنری خوبی از جهت تصاویر روی جلد کتاب درسی به‌دست آوریم و استفاده کنیم.

در ادامه مدیران کل استان‌ها به طرح نظرات و پیشنهادات خود پرداختند که موارد توسط محمد علوی‌تبار معاون توسعه منابع و پشتیبانی سازمان پژوهش پاسخ داده شد.

محمد علوی‌تبار، در پاسخ به نکات مطرح شده گفت: در رابطه با بحث تأخیر زمانی در هماهنگی بین سامانه سناد و سامانه توزیع کتب درسی، ما جلساتی را داشته‌ایم و نکاتی را به پشتیبانی این سامانه اعلام کرده‌ایم. نکته مهم‌تر در این بخش، تغییر ثبت نام از سامانه سناد به سیدا است. طبق صحبت‌های انجام شده، پیش‌بینی اداره کل فناوری آموزش و پرورش بر این است که تا 31 خردادماه از سیستم سناد استفاده و سپس سامانه سیدا مورد استفاده قرار گیرد. بنابراین قاعدتاً ثبت سفارش‌های اول، هفتم و دهم را در سیدار خواهیم داشت. البته تأکید شده که قبل از انجام کار، پروسه تست انجام شود تا مشکلاتی را برای توزیع سال آینده ایجاد نکند. تمام تلاش ما این است که این ناهماهنگی را امسال برطرف کنیم.

وی افزود: با توجه به تغییر شروع بازگشایی مدارس، که سال گذشته 15 شهریورماه بود و عقب نماندن از زمان عملیاتی کار، زمان توزیع را از دهم شهریورماه پیش‌بینی کرده‌‌ایم که اگر بازگشایی نظیر سال گذشته بود، بتوانیم کتاب‌ها را به موقع در اختیار دانش‌آموزان قرار دهیم. ان‌شاءالله از مردادماه که کتاب‌ها تحویل گرفته شد، توزیع آغاز خواهد شد تا از دهم شهریور که خانواده‌ها به مدارس مراجعه می‌کنند، مشکلی وجود نداشته باشند.

وی در پاسخ به سؤال مسؤولان استانی درباره کتاب‌های دانش‌آموزان اتباع، بیان کرد: در مورد دانش‌آموزان اتباع نیز تمام تلاش ما این است که کتاب‌ها مانند بقیه دانش‌آموزان به‌دست آنان برسد و هیچ کمبودی نباشد البته این افراد باید از طریق فرمانداری یک شناسه دریافت کنند اما اگر این شناسه نیز دریافت نشد بنا بر تأکید مقام معظم رهبری، باز هم کتاب در اختیار این گروه از دانش‌آموزان قرار خواهد گرفت.

وی ادامه داد: رایزنی‌های بسیاری با سازمان برنامه و بودجه انجام شده تا بتوانیم ردیفی برای پوشش دادن، مناطق محروم داشته باشیم اما متأسفانه تاکنون چیزی به ما ابلاغ نشده است و همچنان رایزنی‌ها را دنبال خواهیم کرد تا بتوانیم این بخش را نیز فعال کنیم.

معاون توسعه منابع انسانی و پیشتیبانی سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی بیان کرد: در سازمان، کتاب‌ها با آخرین تغییرات برای استان‌ها ارسال می‌شود اما در مواردی که کتاب سال گذشته، بدون تغییر بوده و موجود است، ممکن است، ارسال زودتر از موقع انجام شود. البته باز هم تأکید می‌کنم که این به معنای این است که محتوا تغییر نداشته است زیرا همواره آخرین چاپ و تغییرات کتاب‌ها برای استان‌ها ارسال می‌شود.

دلایل متمرکز شدن فروش کتاب درسی

علوی‌تباردر خصوص دلایل متمرکز شدن فروش کتاب درسی افزود: بحث نیاز واقعی استان‌ها، کاهش مصرف کاغذ و نرخ کتاب‌ها و ... از جمله دلایل اجرای متمرکز این بخش است. همان‌طور که مستحضرید، طی دو سال اخیر که ما بحث کتاب‌های متوسطه را هم داشتیم حدود 6 میلیون کتاب، کمتر چاپ شده و کاهش مصرف کاغذ را داشته‌ایم. ضمن اینکه کتابفروشی‌ها در مناطق روستایی، عشایری و محروم، پوشش کافی را برای توزیع کتاب نداشتند بنابراین در بخش‌هایی الزام قانونی برای متمرکز کردن کار توزیع وجود داشت. بحث دیگر کاهش رفت و آمد خانواده‌ها به دلیل شیوع ویروس کرونا بود، که ما را به آن داشت که کل دوره‌ها را به‌صورت الکترونیکی ثبت کنیم.

وی درباره مدارس دانش‌آموزان استثنایی، بیان کرد: در مورد مدارس استثنایی، شما این دسترسی را دارید و این امکان در سامانه ایجاد شده است تا توزیع در خود استان انجام شود ضمن اینکه در کارگروه استانی نیز، یک نفر تحت عنوان واحد آموزش استثنایی، در جلسات حضور دارد تا علمیات پشتیبانی این بخش را اجرا کند. با توجه به اینکه تعداد مدارس استثنایی در استان‌ها اندک است، این فرد می‌تواند پاسخگوی خواسته‌های این بخش باشد.

معاون توسعه منابع انسانی و پیشتیبانی سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی پاسخ داد: سازمان از ابتدای دی‌ماه سال گذشته، آمادگی لازم را جهت ارسال کتاب به استان‌های مختلف داشته و در صورتی که انبارهای استانی آماده بودند، این کار امکان‌پذیر بود. در مورد اتباع نیز باید عملیات ثبت نام انجام شود زیرا میزان ارسال کتاب‌ها، کاملاً بر اساس ثبت نام سامانه خواهد بود. مسؤولان محترم می‌توانند کتاب‌هایی را که دچار مشکل هستند، در زمان توزیع جمع‌آوری کنند و به شرکت‌ها ارجاع دهند تا کتاب‌های بدون اشکال برای آنان ارسال شود. در مورد دانش‌آموزان بزرگسال، سیاست سازمان بر این است که امکان خرید تک جلدی برای این افراد فعال هست و نیازی به ثبت نام آنان در سامانه نیست.

علوی‌تبار گفت: ما از طریق شبکه خبر؛ و خبرگزاری‌های که زیر مجموعه صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران هستند، پیگیر هستیم و ان‌شاءالله در بازه‌های زمانی عملیات تبلیغ برای ثبت نام انجام خواهد شد. در رابطه با دانش‌آموزان استثنایی نیز، پیگیر هستیم و رایزنی‌هایی داشتیم تا فرایند ثبت نام برای این دانش‌آموزان را ایجاد کنند.

به سمتی برویم که کتاب‌های درسی در دوره ابتدایی در مدرسه باقی بمانند

ملکی نیز در این بخش از جلسه، بیان کرد: ای کاش زمانی برسد که در مقاطع مختلف تحصیلی، مخصوصاً دوره ابتدایی، بتوانیم کتاب‌هایی را چاپ کنیم که دانش‌آموز مجبور نباشد آن را با خود حمل کند و به مدرسه ببرد زیرا این امر هم عمر کتاب را کوتاه می‌کند و هم باری بر دوش کودکان است بنابراین شخص بنده را این مسئله قدری آزار می‌دهد اما هنوز فرصت جدی برای پرداختن به این امر پیدا نکرده‌ایم.

وی افزود: باید به صورت جدی به این امر بیاندیشیم و به سمتی برویم که کتاب‌های درسی در دوره ابتدایی در مدرسه باقی بمانند و آنچه که کودک با خود حمل می‌کند، کتاب تمرین و کار باشد تا مجبور به حمل کتاب نباشد.

معاون وزیر آموزش و پرورش در جمع‌بندی جلسه گفت: جلسه بسیار خوبی بود که نکات بسیاری را به ما یادآوری کرد. ان شاءالله پیشنهادات ارائه شده از سوی همکاران مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

وی ادامه داد: این مسئله که سیستم توزیع کتاب را به بخش خصوصی واگذار کنیم و سیستم متمرکز را فراموش کنیم، قبلاً هم مطرح شده بود. مسئله این است که محدودیت‌هایی در این عرصه وجود دارد که ما نتوانستیم طی آن با فروشندگان به توافق لازم دست پیدا کنیم اما ان‌شاءالله در آینده این مسئله را، باز هم پیگیری خواهیم کرد. مسئله دیگر ارتباط مناسب بین ما و مسؤولان استان‌هاست لذا اگر اطلاع‌رسانی در هر استانی به موقع انجام شود و بین ما و استان‌ها به صورت آنلاین یا بخش‌نامه و ... ارتباط مناسب برقرار شود، بسیاری از مسائل حل خواهد شد.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی تأکید کرد: هماهنگی چه درون استانی و چه ستاد مرکزی با استان‌ها، امر مهمی است زیرا هر قدر هماهنگی قوی‌تر باشد ما می‌توانیم به مقصود خود دست پیدا کنیم.

ملکی خواستار درک شرایط دانش‌آموزان شد و گفت: در این اوضاع کرونا، شرایط روحی و روانی خاصی در خانواده‌ها و دانش‌آموزان ایجاد شده و افراد قدری ملولند. ان‌شاءالله زودتر این ویروس ریشه کن شود تا مردم ایران و دنیا به یک راحتی دست پیدا کنند. در چنین شرایطی دانش‌آموزان شرایط روحی مناسب ندارند بنابراین امیدواریم که مشکلی در توزیع کتاب نباشد. در این راستا نیز ما باید هر عاملی را امکان افزایش نگرانی به‌دنبال دارد، حذف کنیم.

بر اساس این گزارش، در این جلسه که به صورت وبیناری برگزار شد، مدیران کل و مسؤولان استان‌های اصفهان، همدان، کرمان، خراسان رضوی، خراسان جنوبی، هرمزگان، کهگیلویه و بویر احمد، کرمان، گلستان، قزوین، اردبیل، خوزستان، آذربایجان غربی، کرمانشاه، شهرستان‌های تهران و .... حضور داشتند.