عنایت بخشی: هنرمندان نان مفت نمی‌خورند

در ابتدای این گفتگو که زنده یاد عزت الله انتظامی نیز حضور داشت، گفت: برخی بازیگران بودند که روز به روز در کارشان رشد کردند و خوب دیده شدند که یکی از آنها «عنایت بخشی» بود . با ایشان در فیلم ستارخان ساخته زنده یاد «علی حاتمی» همکاری کردیم که بازی درخشانی داشت و بعد از آن در فیلم «آقای هالو» که بازی ماندگاری را ارئه داد. در تئاتر و تلویزیون بازی‌های زیادی از او دیدیم «بخشی» از جمله بازیگرانی است که همیشه به کارش وفادار بوده است.
عنایت بخشی در ابتدای صحبت‌هایش با اشاره به اینکه در یکی از روستاهای طالقان به دنیا آمده است، گفت: در دوران نوجوانی علاقه به نمایش دادن در من بسیار وجود داشت تا آنجا که یکی از مشتاقان تعزیه بودم. در مدرسه و دبیرستان همکلاسی‌هایم را دورهم جمع می‌کردم و نمایش (ابومسلم خراسانی) اجرا می‌کردیم که اسماعیل خلج و فریدون نوری در دبیرستان جزء بازیگران من برای اجرای نمایش‌ها بودند. در نوجوانی به کلاس زنده یاد حمید سمندریان رفتم و اولین بار که روی صحنه حاضر شدم نمایشی از آقای انتظامی بود زمانیکه هنرهای دراماتیک هر چهارشنبه یک تئاتر داشت.
من و دولت آبادی زمانی حتی پول چند سیخ جگر را هم نداشتیم
وی با بیان اینکه گروه هنر ملی خانه دومش بوده است، گفت: در گروه هنر ملی به شکلی برادر کوچک آقای جوانمرد محسوب می شدم و در آن زمان نمایشنامه های زیادی را در تلویزیون و در روی صحنه تئاتر کار کردیم؛ سالهایی که برای سینما و تئاتر کشور زحمت زیادی کشیدیم.یادم می آید در آن سال ها یک جگرکی نزدیک وزارتخانه بود که گاهی دنبه هارا به داخل منقل می انداخت و بوی آن به همه محله میرسید. من و محمود دولت آبادی که عضو گروه هنر ملی بودیم وقتی پول‌هایمان را روی هم گذاشتیم پول ۵ سیخ جگر نداشتیم اما هیچ چیزی جز هدفمان برایمان مهم نبود و نمی‌توانست جلوی ما را بگیرد.
بخشی با بیان اینکه برای شخصیت‌هایی که می‌خواستیم کار کنیم بیوگرافی می نوشتیم، افزود: اکثر آدم‌‌هایی که هنوز بار هنری کشور را به دوش می کشند کسانی بودند که در گروه هنر ملی حضور داشتند مانند رقیه چهره آزاد، خسرو شکیبایی، محمود دولت آبادی، پرویز فنی زاده، بهرام بیضایی، بهمن مفید، منوچهر انور و ... در آن زمان تنها گروهی که توانست به خارج از کشور برود و تئاتر اجرا کند، گروه هنر ملی بود.
وی در بخش دیگری از صحبت‌هایش توضیح داد: با وجود کارگردان هایی مثل مسعود کیمیایی و داریوش مهرجویی بازیگرها متوجه شدند که با آنها می‌شود کار کرد زیرا آن‌ها موقعیت و کارشان با کارگردان‌هایی که هر ۱۰ روز یک فیلم می‌ساختند فرق داشت و اغلب بازیگرها دوست داشتند با آنها کار کنند و به این شکل بود که بازیگران تئاتر وارد سینما شدند.
با فیلم «آقای هالو» وارد سینما شدم
بخشی درباره حضورش در فیلم «آقای هالو» ساخته داریوش مهرجویی نیز گفت: این فیلم داستان جالبی دارد، داریوش مهرجویی با خصوصیات اخلاقی ما آشنا بود. یادم می‌آید به من گفت فیلمنامه را بخوان، نقش جاهل را برای تو درنظر گرفته‌ام و من از او پرسیدم این جاهل کلاس چندم است و مهرجویی به من گفت مگر جاهل هم کلاس چندم دارد؟ و من پاسخ دادم بله و مهرجویی گفت برایم جالب است درباره آن به من توضیح بده . درواقع شروع کار من در سینما با فیلم «آقای هالو» بود که نقشی خوبی هم شد و فیلم مورد استقبال زیادی قرار گرفت و همه بازیگران فیلم درخشان بودند.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: من معتقدم بازیگر دائما باید از آدم‌های اطرافش ایده بگیرد، اتوبوس و تاکسی سوار شود ، به قهوه‌ خانه و جنوب شهر برود آدم‌ها را ببیند ، با آنها هم صحبت شود، مشکلشان را بداند ، زندگیشان را تجزیه و تحلیل کند در اینصورت وقتی نقشی را بازی می‌کند نقش برایش پوست، گوشت واستخوان دارد.
نظر بهرام بیضایی درباره عنایت بخشی
بخشی با بیان اینکه هرگز برای نقش خاصی مونوپل نشده است، گفت: تماشاگر نمی توانست روی من مهر بزند که فقط نقش خاصی را بازی می کنم زیرا نقش‌هایم کاملا متفاوت بودند. بهرام بیضایی جمله‌ای درباره من گفته بود که برایم بسیار ارزنده است اینکه عنایت بخشی بعد از ۲۵ سال در پیله یک موفقیت نپوسیده است و همچنان باطراوت و تازه است.
بهترین بازی بازیگرها در فیلم‌های مسعود کیمیایی
وی درباره مسعود کیمیایی نیز گفت: کیمیایی سینما را با کارگردان به مردم شناساند یعنی زمانی در ایران هیچ کَسی نمی گفت برویم فیلم فلان کارگردان را ببینیم بلکه می‌گفتند برویم فیلم فردین ، ناصر ملک مطیعی، بیک ایمانوردی را ببینیم اما مسعود کیمیایی با ساختن فیلم «قیصر» به مردم یا داد که باید بروند فیلم کارگردان ها را ببینند. از نظر من هنوز هم بازیگرها بهترین بازی هایشان را در فیلم‌های مسعود کیمیایی ارائه دادند.
بخشی در پایان صحبت هایش اشاره کرد: مسئولین کشور باید توجه بیشتری به هنرمندان داشته باشند زیرا این قشر زحمتکش هستند، نان مفت نمی‌خورند . در جامعه هنری هیچ آدمی وجود ندارد که بدون انجام دادن کار پول بگیرد (در همه صنوف) واقعا طبقه زحمت‌کشی هستند و متاسفانه هرگز به اندازه زحمتی که کشیدند، مزدی دریافت نکردند.
این گفتگو که بیش از۵ ساعت با اجرای غلام حیدری و سیمون سیمونیان در سال ۱۳۸۶ ضبط شده است ، بخش اصلی آن جهت ثبت در تاریخ در موزه سینمای ایران آرشیو شده است.
یادآور می شود، موزه سینمای ایران به عنوان مجموعه ای فرهنگی و تاریخی که روایتگر سیر تاریخ و تحولات سینمای ایران است خود را موظف می‌داند نظرات و دیدگاه‌های سینماگران باتجربه و پیشکسوت را جمع آوری کرده تا نسل‌های آینده با نگاه و مسیر زندگی و نحوه خلق وشکل گیری آثار هنرمندان و صاحب نظران هنر سینما آشنا شوند . انتشار این مطالب به معنای تایید و یا رد نظر اشخاص نیست و صرفا جنبه پژوهشی و ضبط تاریخ شفاهی داشته وهدف پرداختن به سرگذشت و تاریخ سینمای ایران است.