یاسر طالبی: «تاج زاگرس» صدا و قصه پرغصه مردم آذربایجان غربی را بیان می کند

یاسر طالبی کارگردان فیلم مستند در گفت‌وگو با خبرنگار پانا با اشاره به تولید یک مجموعه مستند جدید برای عید گفت: «مشغول کار بر یک سریال مستند با نام «تاج زاگرس» برای شبکه مستند هستیم. ساختار این مستند سفر است و راوی آن مهدی خلیلی است.»

طالبی ادامه داد: «مقصد تازه سفرمان به سرزمینی‌ از موهبت مردمانی با فرهنگ‌های مختف با جغرافیایی از آیین‌های زیبا، خوراکی‌های بومی خوشمزه و محصولات صادراتی متنوع است. سرزمینی که به رنگین کمان اقوام در دامانِ دریاچه درخشنده شهره‌ست و تنها نقطه‌ای از ایران محسوب می‌شود که با سه کشور آذربایجان، ترکیه و عراق هم مرز است. راه ورود به غرب از دل این سرزمین می‌گذرد و یکی از مقاصد اصلی گردشگری کشور محسوب می‌شود.»

به سراغ مردمانی ساده، مهربان و البته از حیث شادی، بی کران رفته‌ایم

وی عنوان کرد: «این سرزمین قلبی از تاریخ دارد و مردمانش شوق زندگی را در وجود خودشان کشف کرده‌اند، مردمانی ساده، مهربان و البته از حیث شادی، بی کران. حالا در سفری خاطره انگیز، به سوی شمال غرب ایران، تاج زاگرس می‌رویم.»

این کارگردان درباره مستند «تاج زاگرس» و فصل‌های قبلی آن توضیح داد: «در طول این سفر با آیین‌ها، سنت‌ها، اماکن باستانی و تاریخی، غذاهای محلی آشنا می‌شویم. این مستند پیشتر در فصل‌هایی با نام‌های «در قلب کومش»، «گلستانم آرزوست» و «رویای کارمانیا» تولید شده است که در هر فصل به استانی جدید می‌رفتیم، تمام آن فصل‌ها در شبکه‌های مختلف پخش شده‌اند. سری جدید نیز به استان آذربایجان غربی اختصاص داده می‌شود، تمام تلاش ما این بوده که جغرافیای تازه‌ و کمتر دیده شده این استان را نشان بدهیم و مخاطبان را با تنوع جغرافیایی و قومیتی که در این استان هست آشنا کنیم و آنها را در جریان سفر به این استان و نادیدنی‌های آن همراه سازیم.»

سینمای مستند حالم را خوب می‌کند

کارگردان مستند «دلبند» با اشاره به این مستند و اتفاقاتی که بعد از ساخت آن برای او افتاده گفت: «بعد از «دلبند» توانستم با کمپانی‌های خارجی ارتباط برقرار کنم و در عرصه بین‌الملل با آدم‌های جدیدی آشنا شوم. مهمترین اتفاقی که بعد از این مستند برای من افتاد این بود که فیلم بعدی‌ام را شروع کردم بدون اینکه چشم انتظار کسی باشم. همیشه بر این باور بوده‌ام که باید به دنبال خواسته‌های خودم بروم. با اینکه هفت تله فیلم برای شبکه‌های سراسری ساختم اما تنها سینمای مستند است که حال من را خوب می‌کند و دلیلش کشف و آشنایی آدم‌های جدیدی هستند که در این حوزه پیدا می‌کنم. من عاشق یادگیری هستم و در سینمای مستند شرایط به گونه‌ای است که دائما در حال یادگیری هستم.»

پلتفرم‌های اکران فیلم آنلاین، فیلم مستند پخش نمی‌کنند

طالبی با اشاره به اکران فیلم «دلبند» گفت: «در واقع تلاشمان این بود که فیلم دلبند را اکران کنیم اما متاسفانه پلتفرم‌هایی که در حال فعالیت‌ هستند فیلم مستند اکران نمی‌کنند. بسیار مشتاق اکران آنلاین فیلم «دلبند» هستم زیرا بسیاری از مخاطبانم پیگیر زمان و نحوه اکران آنها هستند. ما برای اکران فیلم مستند «دلبند» از طریق پلتفرم‌های مجازی اقدام کردیم اما متاسفانه جز یک برنامه که به تازگی شروع به کار کرده است هیچکدام از پلتفرم‌های اکران مجازی از فیلم مستند حمایت نمی‌کنند.»

«سرنوشت» در راه جشنواره‌های داخلی و بین‌المللی

طالبی با اشاره به فیلم مستند جدید خود توضیح داد: «بعد از مستند «دلبند» تولید مستند جدیدم را شروع کردم و حالا بعد از گذشت دو سال مشغول تدوین مستند جدیدم هستم. نام این مستند جدید «سرنوشت»، داستان این مستند به رابطه عاشقانه یک دختر و پدرش می‌پردازد. سعی دارم بعد از اکران این مستند در جشنواره‌های داخلی، آن را از طریق کانال‌هایی که در کشورهای خارجی دارم به مشارکت یکی از کمپانی‌های فیلم و سریال، نمایش جهانی مستند جدیدم را شروع کنم.»

این کارگردان با اشاره به لوکیشن مستند «سرنوشت»عنوان کرد: «لوکیشن این مستند مانند «دلبند» در شهر ساری بوده است. چون خودم اصالتا در شمال کشور به دنیا آمده‌ام اکثرا سعی می‌کنم سوژه‌هایم را در آنجا پیدا کنم و بسازم.»

چالش‌های فیلمبرداری در کرونا

کارگردان مجموعه تلویزیونی مستند «تاج زاگرس» با اشاره به چالش‌های تولید این مستند در ایام کرونا گفت: «یکی از چالش‌های بزرگ «تاج زاگرس» این بود که با ویروس کرونا مواجه شدیم زیرا به خاطر این ویروس زمان فیلمبرداری دائما عقب می‌افتاد، فیلمبرداری از تابستان به پاییز موکول شد و به خاطر این مشکل زیبایی‌های طبیعت را از دست می‌دادیم. درنهایت در دورانی که وضعیت شهرها قرمز بود تصمیم گرفتیم برای رسیدن به پخش نوروز یک سری قوانین و مقررات وضع کنیم و براساس آنها موظف شدیم پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنیم.»

طالبی ادامه داد: «زمانی که به استان آذربایجان غربی رسیدیم تصمیم گرفتیم ابتدا به سراغ روستاها برویم زیرا در روستاها طبیعت بکر و آداب و رسوم و مردمانی بسیار صمیمی و مهمان نواز هستند. در استان آذربایجان غربی از جنوبی ترین نقطه که شهرستان «تکاب» هست فیلمبرداری را شروع کردیم و از مسیر روستاهای مرزی عبور کردیم و توانستیم در ۲۰ روز این اتفاق را رقم بزنیم.»

دلشوره‌های کرونایی

این کارگردان با اشاره به اینکه در جریان سفر به آذربایجان غربی خودش را قرنطینه کرده تصریح کرد: «در روز بیستم فیلمبرداری دچار عارضه گلودرد شدیم و خودمان را قرنطینه کردیم. فکر می‌کردم کرونا گرفته‌ایم اما خوشبختانه کرونا نبود و خیلی زود بهبود یافتیم البته فقط من و تهیه‌کننده مجموعه دچار بیماری شدیم. بعد از آن مسیر جنوب تا شمال آذربایجان غربی را طی کردیم که در نخستین روزهای پاییزی بود و ما با طبیعتی بکر و رنگین کمانی از تصاویر بدیع از مناظر طبیعی رو به رو شدیم.»

در روستاهای مرزی، احساس امنیت خاطر داشتم

طالبی خاطر نشان کرد: «یکی دیگر از مسائل داستان امنیت در مرزها بود که باید متعهد می‌شدیم که خودمان امنیتمان را تامین خواهیم کرد. اما برخلاف چیزی که به نظر می‌رسید برای من آشنایی با مردمان سرزمینمان تجربه متفاوتی بود و آنجا بسیار امنیت خاطر داشتیم. صفا و صمیمیتی که در وجود مردم بود خاطرات بسیار زیبا و فراموش نشدنی برای عوامل پروژه «تاج زاگرس» رقم زد. توانستم در خطوط مرزی با آیین و سنت‌های مردم کشورم همراه شوم و به کشف زندگی مردمی که کمتر دیده شده‌اند بپردازم.»

کولبر، غصه پر درد

این کارگردان با اشاره به افزایش کولبری در شهرها و روستاهای مرزی گفت:«تجربه من به عنوان فیلمساز این بود که صدا و قصه پرغصه مردم کشورم در آن جغرافیا را شنیدم. به علت عدم سرمایه گذاری در بخش های کشاورزی و صنعت در «سردشت» اکثر ساکنین به علت بیکاری مجبور به مهاجرت می‌شوند. مهاجرتی که ناخواسته و بر سر اجبار است. خیلی‌ها برایشان سوال است چرا ساکنان مناطق مرزی کولبری می‌کنند و تعداد کولبران بی شمار شده است. آنجا من کولبران را به چشم خودم دیدم، کولبران تمامشان ساکنان روستاهای مرزی هستند و جالب است که بخش اعظم آنها تحصیل کرده و دارای خانواده هستند و به عبارتی نان آور خانواده‌اند اما به دلیل اینکه شغلی برایشان وجود ندارد و نتوانسته‌ایم درست سرمایه گذاری کنیم آنها مجبورند با کمترین دستمزد جانشان را کف دستشان بگذارند و کولبری می‌کنند.»

طالبی می‌گوید بخشی از خاطرات گروه فیلمبرداری مستند «تاج زاگرس» تکان دهنده است و این گروه عجیب ترین چیزهایی که یک انسان در طول زندگی‌اش می‌بیند را در چند ماه به چشمان خود دیده‌اند.

کارگردان مستند «دلبند» با اشاره به جاذبه‌های طبیعی و گردشگری استان آذربایجان غربی گفت: «آذربایجان غربی استانی سراسر زیبایی و یکی از پرآب ترین استان‌های کشورمان است و دارای اماکن تاریخی و باستانی فراوانی از دوران هاشوریان و مادهاست. تنوع قومیت‌‍‌ها در این استان بسیار زیاد است در طول تاریخ ساکنین این منطقه ارامنه بوده‌اند به همین مناسبت کلیساهای زیادی در آنجا هستند. زمانی این استان تحت تسلط آشوری‌ها بوده که از آنها هم آثاری چون کلیسای آشوریان که یکی از قدیمی‌ترین کلیساهای جهان است و بسیاری از آثار تاریخی دیگر به جا مانده است.»

حرف آخر

این کارگردان در پایان گفت: «به مردم عزیز کشورم پیشنهاد می‌دهم یک برنامه‌ریزی سفر به آذربایجان غربی داشته باشند و به روستاهای نوار مرزی نیز سری بزنند. البته باید قبل از این کار رایزنی‌هایی با بخش‌های امنیتی داشته باشند زیرا به عنوان مثال کسی نمی‌توانید در کنار رودخانه پر فروغ ارس که مرز ایران و جمهوری نخجوان است بایستد و عکس بگیرد. اینها قوانینی هستند که گروه فیلمبرداری ما مجوزش را داشت اما در حالت عادی نمی‌شود اینکار را کرد. همچنین به مخاطبان پیشنهاد می‌دهم حتما این مستند را ببینند و از دیدن آن لذت ببرند و در کنار ما از زیبایی‌های روستاهای مرزی لذت ببرند.»