ارائه خدمات حمایتی و خدمات توان‌بخشی درون و برون مدرسه‌ای

به گزارش روابط‌عمومی و امور بین‌الملل سازمان آموزش‌وپرورش استثنایی دکتر سید جواد حسینی در نشست اعضای شورای معاونین سازمان آموزش‌وپرورش استثنایی با مقام عالی وزارت که در محل سالن کنفرانس این سازمان برگزار شد با بیان اینکه آموزش‌وپرورش استثنایی مولود انقلاب در سال ۱۳۷۰ است و از زمان تأسیس تاکنون پوشش تحصیلی دانش‌آموزان استثنایی ۱۸ برابر شده است اظهار کرد: ۱۵۲ هزار دانش‌آموز استثنایی در ۱۷۴۳ مدرسه استثنایی و ۲۰ هزار مدرسه پذیرا در هفت گروه در حال تحصیل هستند.

وی افزود: ۸۰۵ مدرسه استثنایی به‌عنوان پشتیبان مدارس پذیرا فعالیت دارند و ۳۴ مدرسه شبانه‌روزی نیز در کشور برای دانش‌آموزان استثنایی وجود دارد. دانش‌آموزان استثنایی به دلیل شرایط خاص خود به فضا و تجهیزات ۵ تا ۱۰ برابر دانش‌آموزان عادی نیز دارند که در حال حاضر میانگین تراکم در مدارس استثنایی ۵۳ نفر، نرم کلاسی ۶.۴ نفر است و به‌ازای هر ۶ دانش‌آموز استثنایی یک معلم وجود دارد.

افزایش ۸۲ برابری دانش‌آموزان تلفیقی فراگیر

وی با بیان اینکه در دولت تدبیر و امید پوشش تحصیلی دانش‌آموزان استثنایی ۷ درصد رشد داشته است گفت: رویکرد تلفیقی فراگیر با هدف حرکت از تفکیک به سمت تلفیق و فراگیر سازی از ۲۰ سال پیش آغاز شده است و یکی از جهت‌گیری‌های اصلی آموزش‌وپرورش استثنایی تحصیل دانش‌آموزان استثنایی در مدارس عادی تحت عنوان مدارس تلفیقی فراگیر است. تعداد دانش‌آموزان مشغول به تحصیل در مدارس تلفیقی فراگیر را ابتدا تاکنون ۸۲ برابر افزایش‌یافته است.

پوشش ۹۹ درصدی برنامه سنجش سلامت جسمانی و آمادگی تحصیلی نوآموزان در سال جاری

حسینی یکی از خدمات آموزش‌وپرورش استثنایی به همه دانش‌آموزان را برنامه سنجش سلامت جسمانی و آمادگی تحصیلی نوآموزان بدو ورود به دبستان دانست و گفت: این برنامه با پوشش ۱.۵ درصدی از سال ۱۳۷۴ شروع شده و در سال ۱۳۹۹ و علی‌رغم شرایط کرونایی به پوشش ۹۹ درصدی رسیده است. راه‌اندازی یک پایگاه دائمی سنجش به همراه اتاق آکوستیک در تمامی استان‌ها از برنامه‌های در دست انجام آموزش‌وپرورش استثنایی است.

معاون وزیر در ادامه گفت: سیاست سازمان آموزش‌وپرورش استثنایی در حوزه برنامه سنجش سلامت جسمانی و آمادگی تحصیلی نوآموزان، پایین آوردن سن سنجش نوآموزان و استفاده از برنامه‌های غربالگری وزارت بهداشت و سازمان بهزیستی برای تشخیص بهنگام و مداخلات طلایی است.

حسینی با بیان اینکه در سال آینده نیز آزمون‌های غربالگری برای شناسایی نوآموزان دارای مشکلات ویژه یادگیری نیز به برنامه سنجش اضافه خواهد شد تا شناسایی این دسته از دانش‌آموزان به هنگام صورت گیرد. ارائه خدمات به دانش‌آموزان دارای مشکلات ویژه یادگیری از رویکرد انفعالی به رویکرد فعال در خواهد آمد و ارائه این خدمات با رویکرد مدرسه محوری، معلم محوری و خانواده محوری گسترش خواهد یافت.

ارائه خدمات حمایتی و خدمات توان‌بخشی درون و برون مدرسه‌ای

رئیس سازمان آموزش‌وپرورش استثنایی با بیان اینکه آموزش‌وپرورش استثنایی در سه حوزه خدمات حمایتی، خدمات توان‌بخشی درون و برون مدرسه‌ای و خدمات توان‌بخشی در قالب مراکز مشاوره به ارائه خدمات توان‌بخشی می‌پردازد اظهار کرد: اعتبارات خدمات توان‌بخشی از ۴ میلیارد تومان در سال ۱۳۹۸ به ۷ میلیارد تومان در سال ۱۳۹۹ رسیده است و تعداد این خدمات از ۱۶ آیتم به ۱۸ آیتم افزایش‌یافته است.

وی افزود: تاکنون بیش از ۳۲ میلیارد تومان اعتبار در این حوزه به دانش‌آموزان پرداخت شده است و در سال ۹۸ بیش از ۸ هزار پرونده توان‌بخشی بررسی و هزینه‌های آن پرداخت شده است. در حوزه خدمات توان‌بخشی درون و برون مدرسه‌ای نیز ارائه این خدمات از سال ۱۳۹۴ تاکنون ۳ برابر رشد داشته است.

آموزش‌وپرورش استاندارد نیازمند استانداردسازی در حوزه‌های مختلف است

معاون وزیر با بیان اینکه آموزش‌وپرورش استاندارد نیازمند استانداردسازی در حوزه‌های مختلف است اظهار کرد: اولین مؤلفه که نیازمند استانداردسازی است، توانمندسازی فضاها است که با دو اقدام توسعه فضاهای موجود و ایجاد فضاهای جدید پیگیری می‌شود.

وی افزود: بر اساس آمایش سرزمینی ۲۱۰ مدرسه استثنایی در کشور برای رسیدن به استاندارد مطلوب موردنیاز است که ساخت این مدارس از یک سال گذشته در قالب طرح از خشت تا بهشت آغاز شده است و تاکنون ۱۳۵ مدرسه از این تعداد یا کلنگ‌زنی و یا افتتاح شده است.

حسینی گفت: ۱۲۹۶ مدرسه تا اول مهر توسط سازمان نوسازی مدارس برای استفاده دانش‌آموزان با نیازهای ویژه مناسب‌سازی می‌شود و ۶۴ مدرسه نیز توسط سازمان استثنایی به‌صورت الگویی مناسب‌سازی خواهد شد.

معاون وزیر تربیت‌بدنی و ورزش را یکی از نیازهای اساسی دانش‌آموزان استثنایی دانست و افزود: ۳۱ سالن ورزشی مختص دانش‌آموزان استثنایی در کشور وجود دارد و ۱۴ استان کشور فاقد سالن ورزشی خاص دانش‌آموزان استثنایی هستند که ساخت این سالن‌ها آغاز شده است و در ۳۶۸ مدرسه استثنایی نیز با مشارکت خیرین و سازمان نوسازی مدارس ساخت سالن‌های ورزشی ۲۰۰ مترمربعی درون مدرسه‌ای آغاز شده است.

ارائه خدمات از طریق ۷۵۶ مرکز مشکلات ویژه یادگیری و ۴۸ مرکز مشاوره

معاون وزیر با بیان اینکه آموزش‌وپرورش استثنایی ارائه خدمات به دانش‌آموزان عادی دارای مشکلات ویژه یادگیری را از طریق ۷۵۶ مرکز مشکلات ویژه یادگیری نیز برعهده دارد اظهار کرد: ۴۷ مرکز مشاوره و راهنمایی نیز خدمات مشاوره‌ای و توان‌بخشی به دانش‌آموزان با نیازهای ویژه و خانواده‌های آنان ارائه می‌دهند.

وی افزود: تعداد مراکز مشکلات ویژه یادگیری از ۴۷۵ مرکز در سال ۱۳۹۷ به ۷۵۶ مرکز در سال ۱۳۹۹ رسیده است و ۸۲ مرکز نیز در ایام کرونا راه‌اندازی شده است. از ۴۸ مرکز مشاوره و راهنمایی نیز ۱۰ مرکز در سال ۹۸ و ۲۷ مرکز در سال ۱۳۹۹ افتتاح شده است یعنی ۷۷ درصد این مراکز در دو سال اخیر راه‌اندازی شده است.

نوآوری فضا و تجهیزات

حسینی با بیان اینکه یکی از برنامه‌های سازمان آموزش‌وپرورش استثنایی، نوآوری فضا و تجهیزات است اظهار کرد: ایجاد مراکز جامع تشخیصی، توان‌بخشی و مشاوره‌ای ازجمله برنامه‌های آموزش‌وپرورش استثنایی است و تاکنون ۳ مرکز در کشور راه‌اندازی شده است و تعداد این مراکز تا پایان سال تحصیلی به ۱۰ مرکز خواهد رسید.

معاون وزیر از راه‌اندازی اتاق بازی در تمامی ۲۳ مدرسه خاص نابینایان خبر داد و گفت: تا اول مهرماه ۲۰ پارک تحرک و جهت‌یابی در مدارس خاص نابینایان راه‌اندازی می‌شود و اتاق‌های حسی و حرکتی نیز از ۲ اتاق به ۱۰ اتاق خواهد رسید. هفته گذشته نیز بزرگ‌ترین و مجهزترین سالن چند حسی مبتنی بر هوش مصنوعی ویژه دانش‌آموزان طیف اوتیسم در قزوین راه‌اندازی شد.

حسینی از راه‌اندازی ۱۹۲ باشگاه پیش‌کسوتان آموزش‌وپرورش استثنایی خبر داد و افزود: باشگاه‌های پیش‌کسوتان آموزش‌وپرورش استثنایی با استفاده از ظرفیت شیفت خالی مدارس استثنایی و با هدف تجربه گردانی بازنشستگان و استفاده از تجربیات آنان به‌عنوان راهنمایان بالینی راه‌اندازی شده است.

وی افزود: ۳ مرکز رفاهی و آموزشی ارتقای مدیریت آموزشگاهی نیز در کشور راه‌اندازی شده است و ۵ اردوگاه دانش‌آموزی نیز در حال ساخت است. راه‌اندازی پایگاه‌های جامع آموزش مجازی در ۳۲ استان، راه‌اندازی سامانه ندای همراه و ایجاد اپلیکیشن جامع آموزش از دیگر نوآوری‌های سازمان آموزش‌وپرورش استثنایی است.

استانداردسازی منابع انسانی

حسینی دومین استانداردسازی را استانداردسازی منابع انسانی دانست و گفت: کمبود ۱۲ هزار نیرو یکی از مشکلات سازمان آموزش‌وپرورش استثنایی است که با مصوبه شورای سازمان مقرر شده است سالانه ده درصد از استخدامی‌های آموزش‌وپرورش به آموزش‌وپرورش استثنایی اختصاص یابد.

وی افزود: باتوجه‌به مصوبه شورای سازمان، پیگیری استقلال ادارات استثنایی استان‌ها از طریق استقرار نماینده ذیحسابی و اجازه صدور ابلاغ توسط رؤسای ادارات نیز در حال انجام است. طرح درجه‌بندی ضوابط مدارس و طرح طبقه‌بندی مشاغل نیز تدوین شده است و مراحل اداری خود را طی می‌کند.

حسینی ادامه داد: برگزاری ۲۷ دوره مجازی ضمن خدمت، آموزش خط بریل و زبان اشاره به ۵ هزار نفر و آموزش مهارت‌های چندگانه به ده درصد معلمین مدارس کم‌توان ذهنی از دیگر برنامه‌های سال جاری سازمان در حوزه توانمندسازی نیروی انسانی است.

استانداردسازی تجهیزات در قالب نهضت توان‌افزایی

معاون وزیر سومین مؤلفه استانداردسازی را استانداردسازی در حوزه تجهیزات دانست و گفت: بر اساس نظریه امتداد برخی مواقع نواقص باعث می‌شود یک یا چند حس در کودکان و دانش‌آموزان امتداد نیابد و نظام تعلیم‌وتربیت باید جانشین و تکمیل‌کننده نقایص دانش‌آموزان با نیازهای ویژه شود. نهضت توان‌افزایی بر اساس نظریه امتداد در آموزش‌وپرورش استثنایی و برای تأمین ۱۰۵ قلم تجهیزات کمک‌آموزشی و توان‌بخشی دانش‌آموزان استثنایی راه‌اندازی شده است.

استانداردسازی محتواهای آموزشی و پرورشی

حسینی چهارمین مؤلفه استانداردسازی را استانداردسازی محتواهای آموزشی و پرورشی دانست و گفت: تاکنون ۱۰۰۰ کتاب برای دانش‌آموزان استثنایی مناسب‌سازی و یا تألیف شده است و دو کتاب نیز در حوزه احکام دانش‌آموزان استثنایی تألیف شده است. ۳۱۱ دانش‌آموز استثنایی در کنکور سال ۹۹ قبول شده‌اند و این میزان قبولی به معنای رشد ۱۰ درصدی نسبت به سال گذشته است.

استانداردسازی منابع مالی

معاون وزیر پنجمین مؤلفه استانداردسازی را استانداردسازی منابع مالی دانست و گفت: در سال ۹۷ بودجه این سازمان ۹۶ میلیارد و ۴۲۰ میلیون تومان بود، در سال ۹۸ بودجه به ۹۹ میلیارد و ۶۲۴ میلیون تومان رسید و بودجه سال جاری نیز ۱۴۱ میلیارد و ۵۰۰ میلیون است. می‌توان گفت این سازمان تاکنون حدود ۱۲ برابر افزایش اعتبارات داشته است که هشت برابر آن در دولت تدبیر و امید اتفاق افتاده است.

حسینی درباره بودجه سازمان آموزش‌وپرورش استثنایی در لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ گفت: بودجه پیش‌بینی‌شده سازمان ۱۸۵ میلیارد تومان بود که با کمیسیون تلفیق و برنامه‌وبودجه رایزنی‌هایی انجام داده‌ایم تا علاوه بر این بودجه، ۲۵۰ میلیارد تومان نیز به بودجه ما در ردیف خدمات توان‌بخشی اضافه شود.

استانداردسازی فرآیندها و فراگردها

معاون وزیر با بیان اینکه ششمین مؤلفه استانداردسازی، استانداردسازی فرآیندها و فراگردها است اظهار کرد: ۴۰ چرخش تحول‌آفرین در حوزه سیاست‌گذاری و تصمیم‌گیری، ارائه خدمات آموزشی، توان‌بخشی و تشخیصی تدوین شده است و سه بسته تحولی با ۸ برنامه و ۳۶ فعالیت نیز در سازمان آموزش‌وپرورش استثنایی در حال اجرا است.

وی افزود: ۹۳.۳ درصد برنامه‌ها و فعالیت‌های بسته‌های تحولی تأسیسی و نوآورانه است و تاکنون ۷۰ درصد شاخص‌های این بسته‌ها محقق شده است.

معاون وزیر با بیان اینکه دماسنج نظام تعلیم‌وتربیت دانش‌آموزان، معلمان و اولیا هستند اظهار کرد: ایجاد پارلمان مشورتی اولیاء، طرح مدرسه یاری اولیاء و اولیای دستیار معلم از جمله برنامه‌های مشارکتی در حوزه اولیاء دانش‌آموزان با نیازهای ویژه است.

وی افزود: طرح جمع‌آوری ایده‌های مطلوب، طرح صد دبیرخانه صد مدرسه با هدف پیوند مدرسه با جامعه، برگزار میزهای گفتگوی تخصصی، ایجاد نظام تصمیم‌گیری از مدرسه تا ستاد و انعقاد تفاهم‌نامه با ۲۰ سازمان و دستگاه از دیگر فعالیت‌های سازمان آموزش‌وپرورش استثنایی است.

فعالیت آموزش‌وپرورش استثنایی در شبکه شاد

حسینی شبکه شاد را بزرگ‌ترین دستاورد آموزش‌وپرورش در عصر کرونا دانست و گفت: در حال حاضر ۱۰۰ درصد مدارس استثنائی و ۸۴ درصد کلاس‌ها به شبکه شاد متصل هستند و تاکنون ۳ هزار و ۷۰۰ محتوای آموزشی در بیش از ۸۵۰ کانال درسی مرتبط با آموزش‌وپرورش استثنایی در شاد بارگذاری شده است.