داستان جذاب زندگی یک مادر
صفـر تا صد آنچه بر تولید فیلم سینمایی «مامان» گذشـت
تهران (پانا) - فیلم سینمایی «مامان» اولین ساخته‌ی سینمایی آرش انیسی به تهیه‌کنندگی مجید برزگر، از جمله آثار مورد توجه سی و نهمین دوره جشنواره فیلم فجر است. این فیلم محصول مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی است.
همزمان با نمایش این فیلم در سالن ویژه رسانه‌های جمعی جشنواره فجر، محمدمهدی درستی گفتگویی با آرش انیسی و مجید برزگر انجام داده که شرح آن به این روایت است.
فیلـم سـینمایی «مامان» نخسـتین سـاخته سـینمایی آرش انیسـی در مقـام کارگـردان پـس از سـاخت چندیـن فیلـم کوتـاه و مسـتند اسـت کـه پروانـه سـاخت آن در خردادمـاه سـال ۹۶ صـادر شـد و پس از پشـت سـر گذاشـتن مشـکالت و برداشـتن موانعـی کـه سـر راه تولیـد ایـن فیلـم قـرار داشـت، پیش تولیـد آن در بهمن‌مـاه سـال ۹۸ شـروع شـد.
بـا شـیوع ویـروس منحـوس کرونـا و شـرایط وخیـم کشـور، در نیمـه اسـفندماه ۹۸ پیش‌تولیـد فیلـم بـرای پیشگیـری از ابتـلای عوامـل، متوقـف شـد. بـا بهبـود نسـبی شـرایط شـیوع کرونـا در ایـران، ادامـه پیش‌تولیـد فیلـم سـینمایی «مامـان» در اول اردیبهشـت‌ماه سـال ۹۹ آغـاز و بـا آماده‌سـازی شـرایط لازم، پروسـه فیلمبـرداری ایـن فیلـم در سـکوت خبـری و بـه تهیه‌کنندگـی «مجیـد برزگـر» و مشارکت مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی، روز هفتـم خردادمـاه همـان سـال شـروع شـد و پـس از گذشـت حـدود ۳۱ جلسـه، ۹ تیرمـاه بـه پایـان رسـید.
عمـده فیلمبـرداری ایـن فیلـم در تهـران و بخشـی از آن در اصفهـان انجـام شـد. همچنیـن فیلمبـرداری سکانسـی از فیلـم هـم کـه نیازمنـد جلوه‌هـای ویـژه بـود، یـک جلسـه پـس از تدویـن انجـام شـد.
آرش انیسـی در ایـن فیلـم فـارغ از کارگردانـی، نـگارش فیلمنامـه و تدویـن را هـم کـه در آنهـا متبحـر اسـت، خـود انجـام داده اسـت. او همچنیـن بـه جـای بهـره بـردن از بازیگـران چهـره سـینمای ایـران، بـه سـراغ بازیگـران مسـتعد و باسـابقه تئاتـر رفتـه اسـت. ایفـای نقـش مامـان را در ایـن فیلـم «رویـا افشـار» برعهـده دارد و از دیگـر بازیگـران ایـن فیلـم می‌تـوان بـه امیـر نـوروزی، عرفـان ابراهیمـی، امیـر شـمس، شـقایق شـوریان، اسـماعیل شـفیعی، نـدا اسـدی، پونـه پارسـایی و مرتضـی علـی عبـاس میرزایـی اشـاره کـرد. درنهایـت پـس از پشـت سـر گذاشـتن مراحـل فنـی، بـا صـدور پروانـه نمایـش، نخسـتین فیلـم سـینمایی آرش انیسـی آمـاده حضـور در سـی‌ونهمین دوره جشـنواره فیلـم فجـر شـد.
«مامـان» بـه گفتـه انیسـی فیلمـی اسـت کـه تـلاش می‌کنـد جایـگاه مـادر بـه عنـوان عضـو اساسـی خانـواده را از خـود جامعـه دریافـت کنـد و بـه نمایش بگـذارد
گفت‌وگو با آرش انیسی، کارگردان فیلم «مامان»
تلاش برای نمایش تفاوت و تغییر انتظارات جامعه
آرش انیسـی کارگـردان جـوان سـینمای ایـران اسـت کـه فعالیـت خـود را بـا اسـتوری‌بـورد سـه‌بعدی در سـینما آغـاز کـرد و پـس از آن بـه حــوزه تدویــن روی آورد و در همیــن حیــن بــه دنبــال علاقــه خــود بــه فیلمســازی، ســاخت ۱۳ فیلــم کوتــاه را تجربــه کــرد کــه از آن میــان می‌تــوان بــه فیلم‌هــای کوتــاه «ای پــدر مــا کــه در آســمانی»، «در ســوگ ســیاوش»، «رقــص چاقــو» و... اشــاره کــرد.
انیسـی کـه در کنـار تدویـن چندیـن فیلـم مسـتند شـاخص، سـاخت چند فیلم مسـتند را تجربـه کـرد، در تازه‌تریـن تجربه سـینمایی خود به سـراغ سـاخت فیلـم سـینمایی «مامـان» بـه عنـوان نخسـتین فیلـم بلنـد سـینمایی خـود رفتـه اسـت؛ فیلمـی که بـه گفته خـود او پروسـه تولید سـختی را پشـت سـر گذاشـته اسـت. حضـور فیلـم سـینمایی «مامـان» در سـی‌ونهمین دوره جشـنواره فیلـم فجـر، بهانـه‌ای شـد تـا بـا آرش انیسـی دربـاره تجربـه سـاخت ایـن فیلـم همصحبـت شـویم
*بـه نظـر می‌رسـد فیلـم «مامـان» نگاهـی تـازه و متناسـب بـا شـرایط امـروز جامعـه بـه جایـگاه مـادر دارد. پیـش از ایـن هـم در سـینمای ایـران فیلـم «مـادر» اثـر علی حاتمی با چنیـن موضوعی سـاخته شـد و مـورد اقبـال قـرار گرفـت. در اولیـن فیلم سـینمایی خود با چه رویکردی به سـراغ این سـوژه رفتیـد؟
نسـبت فیلـم خـودم و «مـادر» آقـای حاتمـی ماننـد همیـن تفـاوت دو واژه مـادر و مامان اسـت. واژه‌ها و تعاریف مـا از آنها معمـول جـدا از اینکـه چـه کارکـردی در بسـتر جامعـه دارنـد، می‌توانند مـا را با بینش کلی جامعه آشـنا کنند. مادر یک واژه رسـمی‌تر برای این عضو اساسـی خانواده اسـت و واژه مامان شـاید یک نگاه غیررسـمی‌تر به این عضو خانواده داشـته باشد. ما اگر به تاریخ معاصر کشـورمان نگاه کنیم، پس از انقلاب اسلامی که اتفاق بسـیار مهمی در تاریخ کشـورمان محسـوب می‌شـود، در آن لحظه به فضایی بسـیار رسـمی و شـکل‌دار هدایـت شـدیم و در واقـع تمامـی موضوعـات به نحـوی تعریف شـد کـه بیانگر خوانش رسـمی بود.
*به نظرتان نگاه مردم طی این سال‌ها چه تغییری کرده است؟
مـا هـر چـه پیش می‌رویم، مردم نگاه و سلایق خود را بیشـتر پیگیری می‌کنند و شـاید فیلم سـینمایی «مامان» بیانگر تفاوت و تغییر انتظار جامعه نسبت بـه واژه‌هـا و تعریفـی اسـت کـه از خود دارنـد. در واقع هنگام سـاخت «مامان» این مسـئله و پرداختن به آن برای من بسـیار مهم بود. فکـر می‌کنـم فیلـم سـینمایی «مـادر» اثـر علـی حاتمی سـعی می‌کند قالبـی را بسـازد و جامعـه را درون آن قـرار دهـد و در مقابـل «مامـان» فیلمـی اسـت که تلاش می‌کنـد ایـن جایـگاه را از خـود جامعه دریافت کند و به نمایـش بگذارد.
*شـما پیش از سـاخت این فیلم، سـال‌ها در حوزه تدوین فعالیت داشـتید و بـه سـاخت فیلـم کوتـاه و مسـتند هـم مشـغول بودیـد. تجربیـات سـال‌ها فعالیت در حوزه سـینما تا چه اندازه به شـما در سـاخت فیلم «مامان» کمک کرد؟
من فوق لیسـانس سـینما دارم و این تحصیلات باعث می‌شـود کمی تئوریک بـه سـینما نـگاه کنـم و فـارغ از اینکـه سـینما بـرای مـن یـک شـغل و علاقه به شـمار می‌آیـد، نـگاه علمـی بـه آن دارم و چـه در حـوزه فیلمنامه‌نویسـی و چـه زمانـی کـه بـه عنـوان تدوینگـر فیلم‌هـای بسـیاری فعالیـت می‌کـردم، چنیـن نگاهـی را به سـینما داشـته‌ام. فکـر می‌کنـم نخسـتین تجربـه حرفـه‌ای مـن در سـینما، پیش‌دیـداری کـردن فیلم‌هـای سـینمایی بـود کـه در ایـن روش کـه کمتـر در سـینمای ایـران تجربـه شـده اسـت، فیلـم را ابتـدا بـه صـورت سـه‌بعدی می‌سـاختیم. همچنیـن تمام ایـن سـال‌ها تدوینگـری کـردم و همزمـان فیلـم کوتـاه سـاختم و همـه ایـن تجربیات ریز و درشـتی که در حوزه سـینما داشـتم، در سـاخت فیلم «مامان» بسـیار بـه کمـک مـن آمد و مطمئن هسـتم بـدون این تجربیـات خروجی فیلم آن چیـزی کـه امـروز مشـاهده خواهیم کـرد، نبود.
*شـما در فیلم‌هـای کوتـاه خـود همـواره رویکـردی تجربـی و مسـتقل داشـتید و بـه نظـر می‌رسـد ایـن نـگاه تـا حـدود زیـادی در فیلـم سـینمایی «مامـان» هم مشـهود اسـت. در حوزه فیلمسـازی در سـینمای بلند هم بنا به ادامه این مسـیر داریـد، یـا بـه دنبـال کسـب تجربیاتی تـازه و متفـاوت هسـتید؟
واقعیـت ایـن اسـت کـه وقتی بـه یک قصه، سـوژه یـا موضوعی علاقه‌مند می‌شـوم، اجـازه می‌دهم سـوژه در رونـد تحقیقاتـی که طی می‌کنـم، به من عمـق و افـق خـود را نشـان دهـد و این نـگاه باعث می‌شـود دقیقـاً از آنچـه برای فیلم بعـدی من رخ خواهد داد، اطلاعی نداشـته باشـم. من معتقدم سـینمای مسـتقل فارغ از روایتی که ارائـه می‌دهـد، یـک دیـدگاه، شـیوه تولیـد و ارتباط بـا تماشـاگری منحصـر بـه خـود را دارد و وقتی من فیلمسـاز تصمیم می‌گیرم در بسـتر فیلم مستقل کار کنم، از اسـاس نگاه و تماشـاگر خود را انتخاب می‌کنـم و در همـان آغاز به مخاطب اعلام می‌کنم که نگاهی مسـتقل و تجربی به سـینما دارم. مـا امـروزه در جامعـه و بسـتری زندگـی می‌کنیـم کـه بسـیاری از موضوعـات تعاریـف سـختی دارنـد و بـه نظـرم سـینمای مسـتقل مدیومـی اسـت که تلاش کـرده از ایـن تعاریـف مرسـوم خارج شـود و راهـی نـو را پیـش بگیـرد. فکر می‌کنم هر فیلمسـاز یـا هنرمنـدی برای آنکه بخواهد به نگاه شـخصی خـود برسـد و آن را بـرای دیگران ارائه کند، باید این رویکرد مسـتقل را داشـته باشـد.
*در ترکیـب بازیگـران فیلـم سـینمایی «مامان» از بازیگـران بـا تجربـه و جـوان حـوزه تئاتـر بهـره برده‌ایـد و بـه سـراغ بازیگـران چهـره نرفته‌ایـد. دربـاره ایـن انتخـاب توضیـح دهیـد. تـا چـه انـدازه نشـئت‌گرفته از رویکـردی اسـت که در فیلمسـازی دنبـال می‌کنیـد؟
یکـی از موضوعاتـی کـه می‌توانـد مشـخصه سـینمای مسـتقل باشـد، بازیگرانـی هسـتند کـه فیلمسـازان بـرای فیلم‌هـا انتخـاب می‌کننـد. بازیگـران فیلـم «مامان» بسـیار توانمنـد و از چهره‌هـای شناخته‌شـده و باسـابقه تئاتـر هسـتند. مـن معتقـدم به سـراغ چهره‌هـا نرفتن بـه اولین فیلم سـینمایی‌ام کمـک کـرده اسـت کـه بـرای تماشـاگر بکـر باشـد و جهـان فیلم من به شـکلی نـو بـرای او ارائـه شـود. ضمـن اینکـه تکلیف تماشـاگر هم با فیلـم «مامان «روشـن اسـت و می‌دانـد بـا اثری طرف اسـت کـه بنا دارد حرف خـودش را بزند و قـرار نیسـت چنـدان شـبیه فیلم‌هـای دیگـری کـه پیـش از ایـن تماشـا کرده اسـت، باشـد. بسـیاری از اوقـات مـا فیلمسـازانی را می‌بینیم کـه فیلمی را که روایـت هنـری دارد، بـرای تامین گیشـه با بازیگران چهره می‌سـازند و در چنین حالتـی انتظـاری کـه بـرای ایـن فیلم شـکل گرفته اسـت، با هویت فیلم بسـیار متفـاوت اسـت. البتـه عمومـاً هـم ایـن فیلم‌هـا بـه واسـطه هزینـه هنگفتـی کـه صـرف حضـور بازیگـران چهـره کرده‌انـد و بـرآورده نکـردن انتظـار مخاطـب از فیلـم و بازیگـران بسـیار صدمـه می‌بیننـد و بـه نوعـی شکسـت می‌خورند. مـن سـعی کـردم تکلیـف خـودم و فیلمـم بـرای تماشـاگر از همـان ابتـدا کـه مقابـل پـرده نقـره‌ای سـینما می‌نشـیند، روشـن باشـد. شـاید مخاطـب در آغـاز ندانـد بـا چـه فیلمـی روبه‌روسـت، امـا مطمئنـاً می‌داند بـا فیلم‌هایی که چنیـن شـیوه تولیـدی را داشـتند و از جریـان اصلـی سـینما هسـتند، روبـه‌رو نخواهـد شـد.
*حضور با نخسـتین سـاخته سـینماییتان در جشـنواره فیلم فجر و رقابت بـا فیلمسـازان باسـابقه برایتـان تا چه انـدازه اهمیـت دارد؟ چه انتظـاری از این اتفـاق دارید؟
وقتی به واسـطه برگزاری جشـنواره فیلم فجر می‌توانم خودم را در بسـتر کلی سـینمای ایران ارزیابی کنم و در کنار فیلمسـازان دیگر رقابت کنم، اتفاق بزرگی بـرای مـن اسـت و امیـدوارم ایـن حضـور بـه مـن کمـک کند تـا فیلم‌هـای بعدی خـودم را کمـی راحتتـر بسـازم، هر چنـد هر فیلم برای سـاخت با دشـواری‌های خاصـی روبـه‌رو خواهـد شـد، اما امیـدوارم بتوانم در آینده شـرایط تولید بهتری را داشـته باشم.
گفت‌وگو با مجید برزگر، تهیه‌کننده فیلم سینمایی «مامان»
سینمای مستقل با انرژی پیش می‌آید
مجیـد برزگـر کـه خـود در حـوزه فیلمسـازی همـواره بـه دنبـال کسـب تجربیاتی تـازه و متفـاوت اسـت، در سـال‌های اخیـر فـارغ از کارگردانی، نقـش حمایتـی پررنگـی را بـرای فیلمسـازان جـوان، مسـتقل و علاقه‌منـد بـه ورود بـه سـینما ایفا کرده اسـت. فیلم سـینمایی «مامان» نخسـتین سـاخته سـینمایی آرش انیسـی، تازه‌ترین تجربه همکاری او با سـینماگری جوان در مقام تهیه‌کننده اسـت که در سـی‌ونهمین دوره جشـنواره فیلم فجر حضور دارد. فیلمی که با سـینمای مورد علاقه برزگر هم قرابت دارد. او در این گفت‌وگو، درباره‌ی این تجربه و دشـواری‌های سـاخت فیلم مسـتقل سـخن گفته اسـت.
*امسال به عنوان تهیه‌کننده فیلم «مامان» نخستین ساخته سینمایی آرش انیسی، در جشنواره فیلم فجر حضور دارید؛ فیلمسازی که پیش از این در حوزه سینمای مستقل و تجربی فیلم‌های کوتاه و مستندی را کارگردانی کرده است. تا چه اندازه همخوانی و قرابت فیلمسازی او با نگاه شما بر حضورتان به عنوان تهیه‌کننده در این فیلم تاثیر داشت؟
همانطور که اشاره کردید، نزدیکی فکری و ذهنی من با آرش انیسی و تصور خروجی که او از فیلم سینمایی «مامان» داشت، طبیعتاً به نوعی از سینما نزدیک بود که من هم در آن سبک و سیاق فعالیت می‌کنم و همین مسئله دلیلی بود تا برای ساخت این فیلم در کنار او باشم. این فیلم قرار بود حدود چهار سال پیش ساخته شود، اما به دلیل شرایط اقتصادی و هر دلیل دیگری، پروژه پیش نرفت؛ حتی در یک بازه زمانی من امکان تولید آن را نداشتم و آرش انیسی با دو، سه تهیه‌کننده دیگر وارد صحبت شد که به نتیجه نرسید و در نهایت توانستیم با هم کار کنیم و نتیجه کار فیلمی شد که امروز مشاهده کردیم که بسیار از آن راضی هستم. فکر می‌کنم فیلم تازه‌ای ساخته شده است و پیش‌بینی می‌کنم موفق هم باشد.
*در سال‌های اخیر شما نقش حمایتی پررنگی را برای کارگردانان فیلم اولی و مستقل داشته‌اید که نتایج مطلوبی هم در پی داشته است. درباره این رویکرد خود و تجربه‌ای که در این مدت کسب کرده‌اید، بگویید.
من لزوماً با کارگردانان فیلم اولی کار نمی‌کنم، اما ساخت فیلم اول به واقع کاری بسیار سخت است. من هم زمان بسیاری طول کشید تا بتوانم اولین فیلم سینمایی‌ام را بسازم و یادم نمی‌رود چه سختی‌هایی را تحمل کردم. به همین دلیل تلاش می‌کنم در حد توانم به جوانان فیلمساز کمک کنم، چون فیلمنامه‌های بسیاری از سوی دوستانی که علاقه‌مند به فیلمسازی هستند، به دست من می‌رسد؛ اما به لحاظ مالی، فکری و زمانی چندان توانش را ندارم. ولی تا حدی که بتوانم، علاقه‌مند هستم به فیلمسازان کمک کنم. در واقع تمایل دارم در سینمای ایران نوعی از فیلمسازی همچنان زنده بماند و نفس بکشد که امروز به گوهری کمیاب بدل شده است و برای تحقق این هدف ما باید سخت و ارزان کار کنیم؛ هرچند چیزی عایدمان نشود، اما فیلم خوب بسازیم. طی سالیان اخیر هم این اتفاق افتاده است. فارغ از آن که به فیلم اول و دوم فکر کنم، به یک فیلم خوب، انگیزه‌ها و انرژی‌هایی که موجود است فکر می‌کنم.
*و این ویژگی‌ها را در میان فیلمسازان جوان بیشتر مشاهده می‌کنید؟
نسل جوان امروز پُر از انگیزه است، سینما را به خوبی می‌شناسد و علاقه‌مند به ورود به حوزه سینماست. امسال هم توانستم با فیلمسازان جوان همکاری کنم و «بچه گرگهای دره سیب«، دومین فیلم سینمایی فریدون نجفی، «مامان» فیلم اول آرش انیسی و فیلم اول آقای علی زرنگار با نام «علت مرگ نامعلوم» که به جشنواره امسال نرسید و فیلمی بسیار خوب است، از جمله این آثار هستند. درکل نزدیکی فکری و کمک به گروهی که ورود به سینما برایشان بسیار سخت است، امری است که دوست دارم در کنار فیلمسازی در سینما دنبال کنم.
*همانطور که اشاره کردید، فیلمسازان جوان بسیاری در سال‌های اخیر با فیلم‌های مستقل و تجربی خوش درخشیده‌اند. پیش‌بینی شما از روندی که سینمای مستقل ایران طی خواهد کرد، چیست؟ تا چه اندازه رویکرد اخیر فیلمسازان را در جلب نظر مخاطبان عام سینمای ایران موثر می‌دانید؟
سال گذشته من دو فیلم متفاوت در جشنواره فیلم فجر داشتم و به جز من چند فیلمساز دیگر نیز با فیلم‌هایی متفاوت در جشنواره حضور پیدا کردند، مانند «تومان»، «قصیده گاو سفید«، »ابر بارانش گرفته»، «پوست» و... امسال هم در سی‌ونهمین دوره جشنواره فیلم فجر فیلم‌هایی مانند «مامان»، «زاالوا» و چند فیلم دیگر توانستند خود را به جمع نامزدهای نهایی برسانند. بنابراین فکر می‌کنم استمرار و پافشاری ما برای ساخت فیلم‌هایی از این دست به ثمر رسید؛ چراکه اگر به جشنواره فیلم فجر در پنج سال پیش و حتی عقب‌تر بنگریم، چنین فیلم‌هایی اصلا به بخش مسابقه ورود پیدا نمی‌کردند، چه برسد که بتوانند جایزه بگیرند؛ اما در جشنواره سال گذشته بخش زیادی از جوایز به این فیلم‌ها رسید.
*در چند سال اخیر هزینه تولید فیلم در سینمای ایران رشد قابل توجهی داشته است. این مسئله تا چه اندازه بر روند فعالیت فیلمسازان که از حمایت‌های سازمان و ارگا‌ن‌ها کمتر برخوردار هستند، تاثیرگذار است؟
به دلیل شرایط اقتصادی و اجتماعی که ناشی از شرایط سیاسی روزگار ماست، گران شدن ارز و بازتاب آن در جامعه، پروسه فیلمسازی را بی‌نهایت گران کرده است و اگر تا سال گذشته می‌توانستیم فیلمی را با بودجه پایین بسازیم، الان با سه برابر آن بودجه هم نمی‌توان فیلم ساخت. در واقع با وجود آن که راه برای ساخت سینمای مستقل باز شد و این امید وجود داشت که ما بتوانیم این سینما را حفظ کنیم و فیلم بسازیم، اما با بالا رفتن هزینه‌ها مانعی دیگر سر راه فیلمسازان مستقل قرار گرفت که ضربه اساسی به سینمای مستقل می‌زند. به عنوان مثال، من فیلمی را که سال گذشته با ۵۰۰ میلیون تومان ساختم، امسال با بودجه دو میلیارد تومانی تولید کردم. سینمای مستقل در حالی از پس تامین چنین مبالغی برنمی‌آید که الگوی تولید نسبت به گذشته تغییر نکرده است و همچنان فیلم‌ها با دستمزدهای کم، زمان فیلمبرداری کوتاه و شرایط سخت ساخته می‌شوند، اما همین حداقل‌ها هم به دلیل چند برابر شدن هزینه‌ها بسیار نگرانک‌ننده هستند.
*موفقیت فیلم‌اولی‌ها در سال‌های اخیر هم چشمگیر بوده است.
در واقع سینمای مستقل با انرژی و اعتمادبه‌نفس جلو می‌آید و در این چند سال هم دیدیم که رویکردی بسیار جدی دارد و نشان داد که لزوماً یک کارگردان فیلم اولی نباید با ستارگان یا داستان‌های از پیش تعیین‌شده و امتحان پس‌داده وارد سینما شود، بلکه می‌تواند کار خود را انجام دهد، اما شرایط تولید به سمتی در حال حرکت است که تردیدی ندارم نفس‌های سینمای مستقل از این نظر به شماره افتاده است؛ به‌خصوص وقتی که هیچ حمایتی از جانب سازمان‌ها وجود ندارد، یا بسیار کم است. البته امسال «مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی» تصمیم به حمایت از فیلم‌های هنری گرفت و یکی از این فیلم‌ها «مامان» ساخته آرش انیسی بود که با این حمایت حداقلی، فیلم با تمام سختی‌ها درنهایت ساخته شد.
*به عنوان فیلمساز، فیلمنامه و پروسه ساختی را که «مامان» طی کرد، چطور ارزیابی می‌کنید؟
فیلم داستان جذاب یک مادر و سه پسری را که بزرگ کرده است، روایت می‌کند که مهر یا عطوفت مادرانه برایشان مانع یا مایه نگرانی است. آرش انیسی فیلمنامه بسیار دقیق و جذابی نوشته بود و هر کسی را متقاعد می‌کرد آن را بخواند، اما متاسفانه هیچکس حاضر به تولید آن نشد. فیلم با همان دقتی که نوشته شده بود، اما با شرایطی سخت تولید شد. در این فیلم بازیگران بسیار خوب تئاتر بازی بسیار درخشانی داشته‌اند. تدوین و موسیقی فیلم هم بسیار خوب و درست است و فکر می‌کنم در چند رشته و موقعیت برای تماشاگر جالب توجه باشد.
*منبع: فجرنامه؛ شماره ۱۱
ارسال دیدگاه