حجت‌الاسلام بهشتی: اگر قبح دروغ را بدانیم بیشتر از آن پرهیز می‌کنیم

در این برنامه که به صورت زنده از کانال ساپ سازمان دانش‌آموزی کشور پخش شد، حجت‌الاسلام جواد بهشتی به بررسی ۴ خصیصه مهم اخلاقی از منظر قرآن کریم و رهنمودهای انبیاء و امامان پرداخت.

وی اظهار کرد: امروز می‌خواهیم به ۴ قله اخلاقی یعنی «صداقت و راستی»، «وفای به عهد»، «امانت‌داری» و «حیا» بپردازیم. در مسائل اخلاقی نباید به دنبال موضوع تازه بگردیم. آیت الله بهجت در پاسخ افرادی که نصیحتی از او طلب کردند گفتند «به هر آنچه میدانی عمل کن.» بعضی‌ها می‌گویند فلان سخنران در سخنرانی حرف تازه ای نگفت. اگر چنین باشد انبیا هم حرف تازه ای ندارند. انبیا و معلم کارشان یادآوری است. اگر ما در نتیجه این سخنان به خودمان بیاییم تا به آنچه می‌دانیم عمل کنیم خود تاثیر بزرگی بوده است.

بهشتی افزود: بحث نخست ما راستگویی است. همه ما میدانیم راستگویی خوب و دروغگویی بد است. پیامبر بزرگ ما فرمودند: «ای مسلمان‌ها! اخلاق‌های خدا را در خود ایجاد کنید.» مثلا خداوند داناست بروید دنبال دانایی. خداوند تواناست، خداوند بخشنده و مهربان است؛ پس در جستجوی توانایی و بخشندگی و مهربانی باشید. خداوند راستگوست پس به دنبال راستگویی باشید. ۱۵۵ بار در قران از راستگویی سخن به میان آمده و این عدد بزرگی است که نشان دهنده تاکید بر موضوع است. امام صادق فرموند «خداوند پیامبری را مبعوث نکرد جز اینکه بشر را به راستگویی و امانت‌داری دعوت کرد.»

وی با تشبیه دروغگویی به بیماری گفت: امروز چندماه است که مسئولان وزارت بهداشت هشداری را مطرح می‌کنند و آن عادی پنداشتن کروناست. مبادا کرونا برای شما عادی شود. من می‌گویم دروغ هم مثل کروناست. بقول امام علی «تباهی هرکاری به دروغ بازمی گردد.» امام حسن عسکری (ع) هم جمله معروفی دارند که می‌فرمایند: «اگر همه بدیهای دنیا را در اتاقی جمع کنیم، کلید آن دروغ است.» دروغ گناهی است که نه نیاز به پول دارد، نه زور نه زمان نه مکان. با دروغ نظرها عوض میشود و سرنوشت‌ها تغییر می‌کند. دروغ چنین کاری می‌کند.

حجت‌الاسلام بهشتی ادامه داد: امام صادق ع فرمودند که فریب نماز آدم‌ها را نخورید. پس چه کنیم؟ می‌فرمایند آدم‌ها را با راستگویی و امانت داری آزمایش کنید. به فرموده قرآن بهشت جای راستگویان است. در حدیث داریم که وقتی کسی دروغی می‌گوید هفتاد هزار فرشته او را نفرین می‌کنند. امام علی (ع) فرمودند «آدم دروغگو وقیح می‌شود.» یعنی یک دروغ دروغهای دیگری را در پی می آورد و دروغگو برای توجیه دروغ خود ده‌ها دروغ می‌گوید. اگر ما قبح این گناه را بدانیم بیشتر از آن پرهیز می‌کنیم.

وی بیان کرد: عاقبت دروغگو رسوایی‌ست. داستان حضرت یوسف که شیرین‌ترین قصه قرآن است بارها در آن دروغ اتفاق می‌افتد و دروغگویان رسوا می‌شوند. اولین بار برادرانش او را به چاهی انداختند و به دروغ پیراهنش را با خون بزغاله ای رنگین کردند. بار دیگر بانوی قصر او را به دروغ متهم کرد و او را سال‌ها به زندان انداخت. در آخر داستان دروغگو رسوا می‌شود. آدمها دروغ می‌گویند چون نفعی در آن است. دین از انسان می‌خواهد از آن نفع صرف‌نظر کند.

این مدرس مباحث اخلاقی در ادامه به موضوع دوم «وفای به عهد» پرداخت و گفت: انسان متعهد و مسئول آفریده شده است و باید پاسخگوی تعهد خود باشد. خداوند در سوره مائده می‌فرماید: «ای مردان و زنانی که ایمان آورده اید به پیمان‌ها وفا کنید.» پیغمبر ص فرمود «اگر به فرزند خود قولی داده اید به آن وفا کنید.» قبلا گفتیم خدا راستگوترین است. راجع به وفا هم همینطور است. کیست که از خدا باوفاتر است؟

مشاور وزیر آموزش و پرورش ادامه داد: بهایی که شما بخاطر آن حاضر می‌شوید دروغ بگویید در واقع قیمت شماست. بیاییم با وفای به عهد خود را قیمت گذاری کنیم. امیرالمؤمنین به مالک اشتر فرمود: «اگر بین تو و دشمن قراردادی امضا شد به آن وفا کن.» در سوره توبه آمده که اگر با مشرکین قراردادی امضا کردید به آن وفا کنید. متاسفانه طی سال گذشته ۱۲ هزار ازدواج با عمر کمتر از یک سال به طلاق انجامید. آمار طلاق در ایران هرسال بالا رفته است. محققان درباره آن تحقیق کردند و علت طلاق‌ها در سه دلیل عمده خلاصه شد که یکی از آنها بی‌تعهدی است. ملت ایران از مردم زمان پیامبر و امامان بهترند چون پای انقلاب اسلامی مانده‌اند تا آرمان‌های آن را به نسل بعد منتفل کنند.

بهشتی در ادامه مبحث وفای به عهد بیان کرد: خدا میفرماید «به عهد من وفا کنید تا به عهد شما وفا کنم.» وفای به عهد دوجانبه است. قران کریم در سوره بقره آیه ۷۷ بعضی آدمها را توصیف می‌کند و صفاتی برای آنها برمی‌شمارد از جمله می‌گوید آنها وفاکننده به عهد خود هستند و اینها رستگارند.

وی ادامه داد: موضوع سوم امروز امانت‌داری است. عمر امانتی در دست ماست و ما چندسالی امانت‌دار هستیم. گوش ما، چشم ما، فکر ما، فرزندان ما، شغل ما همگی امانت هستند. اموال و اسرار و امکاناتی که در اختیار ماست امانت هستند. باید به درستی از آن مراقبت کنیم تا به صاحبش برگردانیم. یکی از اوصافی که قرآن کریم برای پیامبران آورده صفت امین است. اسم پیامبر ما مسلمانان محمد امین (ص) است.

مدرس مربیان پیشتاز گفت: به خودمان نگاهی بیندازیم و به صداقت مان، به وفای به عهدمان و به امانت‌داری‌مان نمره بدهیم. این سال‌ها یکی از اخبار تلخی که می‌شنویم خبر افرادی است که در بیت‌المال خیانت کرده اند. سوره نسا می‌فرماید خدا فرمان داده امانت‌ها را به اهلش بسپارید. امروز بعضی از مدیران حاضر نیستند پست خود را رها کنند. یا حاضر نیستند تجارب خود را در اختیار دیگران قرار دهند. داستان جالبی درباره حضرت موسی وجود دارد در زمانی که به سرزمین فلسطین گریخت و در آنجا با خانواده شعیب پیامبر آشنا شد. این خانواده موسی را قوی و امین توصیف کردند.

مشاور وزیر آموزش و پرورش گفت: موضوع آخر امروز «حیا» است. پیامبر فرمودند دین ندارد آنکس که حیا ندارد. حیا ودیعه‌ای آسمانی است در نهاد همه انسان‌ها که وقتی به کاری زشت می‌رسند از آن خودداری می‌کنند. حیا در چشم، گوش، پوشش، راه رفتن آدم هست. پیامبر فرمودند ریشه مکارم اخلاق حیاست. پیامبر جای دیگر فرمود بدترین زن و شوهر افرادی هستند که به هم فحش میدهند. همین سند ۲۰۳۰ که چندسالی است رهبر انقلاب آن را افشا کردند بی‌حیایی را ترویج می‌کند.

وی افزود: پیامبر فرمود «خداوند بهشت را حرام کرده بر آنکه فحش می‌دهد و حیا ندارد.» امیرالمومنین فرمود «بالاترین درجه حیا، حیا از خداست.»

بهشتی در پایان خطاب به مربیان پیشتاز گفت: امیدوارم خاطره خوبی از این سخنان در ذهن شما نقش ببندد و ما بعد از ریشه‌کن شدن بیماری این جلسات را به صورت حضوری پیگیری کنیم.