سالِ بدِ توریسم

به‌گزارش دنیای‌اقتصاد، براساس آخرین اطلاعات ارائه شده سازمان جهانی گردشگری، بازار گردشگری جهان با بدترین سال ثبت‌شده در طول تاریخ گردشگری مواجه شده که این امر ناشی از کاهش بی‌سابقه تقاضا و محدودیت‌های گسترده سفر در تمامی کشورهای جهان است. در پی بروز همه‌گیری کرونا، جهانگردی بزرگ‌ترین بحران خود را در یک وضعیت اضطراری بهداشتی، اجتماعی و اقتصادی در سال ۲۰۲۰ تجربه کرده که حدود یک میلیارد نفر گردشگر بین‌المللی خود را از دست داده و با کاهش ۷۴ درصدی مواجه شده است، درحالی‌که در بحران سال ۲۰۰۹ این کاهش تنها ۴ درصد بوده است. همچنین سقوط سفرهای بین‌المللی منجر به از دست رفتن ۳/ ۱ هزار میلیارد دلار درآمد شده است که این رقم بیش از ۱۱ برابر خسارت ثبت شده در بحران اقتصاد جهانی ۲۰۰۹ است. این بحران مشاغل را نیز به‌شدت تحت‌تاثیر قرار داد و بین ۱۰۰ تا ۱۲۰ میلیون شغل گردشگری مستقیم را در معرض خطر قرار داده است که بسیاری از این مشاغل آسیب‌دیده را شرکت‌های کوچک و متوسط دربر می‌گیرند.

رکود بازار گردشگری ناشی از بحران کرونا تمامی مناطق جهان را تحت‌تاثیر قرار داد. براین اساس آسیا و اقیانوسیه با کاهش ۸۴ درصدی در ورود گردشگران بین‌المللی بیشترین میزان سقوط را تجربه کرده که حدود ۳۰۰ میلیون مسافر خود را در مقایسه با سال گذشته از دست داده است. خاورمیانه و آفریقا هر دو با افت ۷۵ درصدی مواجه شده‌اند و اروپا با کاهش ۷۰ درصدی بیش از ۵۰۰ میلیون گردشگر ورودی خود را از دست داده است، این درحالی است که منطقه قاره‌های آمریکا ۶۹ درصد افت داشته که این امر ناشی از نتایج نسبتا بهتر در سه ماه آخر سال ۲۰۲۰ است.

اگرچه جهان از ماه ژوئیه (تیر) به‌دلیل بازشدن مرزها و کاهش محدودیت‌ها در برخی کشورها، رکود بازار گردشگری را نه تنها متوقف کرد بلکه از میزان آن کاست. با این وجود به‌دلیل اوج‌گیری مجدد کرونا در جهان و افزایش ابتلا به کووید-۱۹ و اعمال مجدد محدودیت‌ها، این بخش، مسیر رکود مجدد را در پیش گرفت و در ماه دسامبر کاهش ۸۵ درصدی را تجربه کرد. آسیا و اقیانوسیه از ماه آوریل تاکنون با کاهش بیش از ۹۵ درصدی همراه بوده‌اند که این امر ناشی از بسته بودن مرزها و اعمال محدودیت‌های سختگیرانه بسیاری از کشورهای شرق آسیا است که گردشگری بین‌المللی را تقریبا به حالت تعطیل درآورد و در مقابل به اشاعه و تشویق گردشگری داخلی پرداختند و از این طریق به جبران خسارت‌های ناشی از بحران کرونا به بازار گردشگری برآمدند.

در قاره‌ آمریکا به‌دلیل بهبود تدریجی در کارائیب و آمریکای شمالی تا حدودی از میزان رکود مجدد آن کاسته شد و همچنان در جهت بهبودی در حرکت است. کارائیب توانست از کاهش ۹۹ درصدی در ماه آوریل (فروردین) به کاهش ۷۰ درصدی در ماه دسامبر (آذر) برسد و آمریکای شمالی نیز از افت ۹۱ درصدی در ورود گردشگران در ماه آوریل به کاهش ۶۷ درصدی در ماه دسامبر دست یافت.

چین به‌عنوان یکی از ۱۰ مقصد برتر جهان، به‌دلیل اعمال محدودیت‌های سخت‌گیرانه در ورود گردشگران بین‌المللی در عرصه توریسم بین‌المللی با کاهش ۸۹ درصدی مواجه شده است که در بین سایر کشورهای جهان بیشترین آسیب را در بخش توریسم بین‌الملل متحمل شده است و این امر می‌تواند منجر به خروج چین از مقاصد برتر گردشگری شود. و تایلند که اقتصاد آن وابسته به گردشگری بین‌المللی است از ماه آوریل تمامی مرزهای خود را روی گردشگران ورودی بسته و تاکنون پذیرای هیچ مسافر خارجی نبوده و کاهش ۱۰۰درصدی داشته است که در مجموع طی یک‌سال افت ۸۳درصدی در پذیرش گردشگران بین‌المللی را تجربه کرد. آلمان و ایتالیا نیز از ماه ژوئیه پس از بازگشایی تدریجی مرزها و کاهش محدودیت‌های سفر رکود را متوقف کردند و آلمان توانست میزان کاهش ورودی خود را تا ماه سپتامبر به ۶۰درصد و ایتالیا به ۴۷ درصد برساند. اما پس از اوج‌گیری مجدد کرونا از ماه اکتبر محدودیت‌ها مجددا برقرار و روند نزولی بازار گردشگری بار دیگر بر این دو کشور حاکم شد. در مجموع این دو کشور در سال ۲۰۲۰ با کاهش ۶۹ درصدی برای آلمان و ۶۳ درصدی برای ایتالیا مواجه شده است. همچنین مکزیک نیز از ماه ژوئیه (تیر) روند رو به‌رشدی در جذب توریست در پیش گرفت و توانست تا دسامبر میزان کاهش خود را به ۴۷ درصد برساند. مکزیک در سال ۲۰۲۰ با کاهش ۵۲ درصدی در ورود گردشگران خارجی همراه بوده است.

برخلاف سقوط سنگین بازار گردشگری بین‌المللی در سال ۲۰۲۰ که با کاهش ۷۴ درصدی همراه بوده، گردشگری داخلی از بهبودی نسبی برخوردار شد و میزان افت آن در بازار گردشگری ۳۵ درصد ارزیابی شده است. پس از سقوط چشمگیر گردشگری داخلی در ماه‌های آوریل و مه، سفرهای داخلی از ماه ژوئن گسترش یافت و توانست جایگزین سفرهای بین‌المللی در بسیاری از کشورها شوند به‌گونه‌ای که در ماه دسامبر این روند بهبودی توانست میزان کاهش گردشگر را به منفی ۲۴ درصد برساند و این روند کاهشی همچنان ادامه دارد. بیشترین میزان ارتقای توریسم داخلی در منطقه آسیا و اقیانوسیه رخ داده است که این امر ناشی از تعطیلی نسبی سفرهای بین‌المللی در بسیاری از کشورهای شرق آسیا است. افزایش چشمگیر حجم سفرهای داخلی در این منطقه در ماه دسامبر توانست میزان کاهش خود را در مقایسه با مدت مشابه خود در سال ۲۰۱۹ به منفی ۱۲ درصد برساند.