جنگل‌های حفاظت‌شده کرخه زیر چرخ سوء‌مدیریت؛ ماجرای قطع 2 هزار اصله درخت چیست؟
تهران (پانا) - قطع دو هزار درخت در پارک ملی کرخه برای سیل‌بندی 6 کیلومتری در این منطقه واکنش‌های زیادی را داشته است که به گفته کارشناسان محیط زیست با اجرای این پروژه بخش بزرگی از این منطقه حفاظت شده تخریب می‌شود.
منطقه حفاظت شده و پناهگاه حیات وحش کرخه با حدود ۱۴ هزار هکتار وسعت، در حاشیه رودخانه کرخه در غرب خوزستان قرار گرفته که زیستگاه اصلی گوزن زرد از گونه‌های در خطر انقراض است. این منطقه حفاظت شده که بخشی از میراث طبیعی خوزستان با تنوع بسیار بالای گونه‌های جانوری و گیاهی، به شمار میرود در سال ۱۳۴۹ تصویب شد. جنگل‌های کرخه قسمتی از بازمانده جنگل‌های نیمه گرمسیری دنیا و منطقه حفاظت شده کرخه هستند. جنگل‌های نیمه گرمسیری جهان در گذشته از سوریه تا ایران وسعت داشته که بازمانده آن اکنون فقط در حاشیه رودخانه‌های کرخه و دز در خوزستان (مناطق حفاظت شده کرخه و دز) باقی مانده است.
البته استان خوزستان چند سالی است با وقوع سیل‌های خسارت‌بار مواجه است و اقدامات صورت گرفته از سوی سازمان مدیریت بحران در این استان نیز نتوانسته باعث جلوگیری از سیل شود. اخیرا پیمانکاران در منطقه حفاظت شده کرخه با مجوز ستاد بحران استان خوزستان به منظور ایجاد سیل بند و برای جلوگیری از سیل، ۲ هزار اصله درخت را تخریب کرده‌اند که این مساله با واکنش کارشناسان و فعالان حوزه محیط زیست روبرو شده است. ساخت این سیل بند با مجوز سازمان مدیریت بحران در این استان صورت می‌گیرد و بنا به گفته کارشناسان با اجرای این پروژه ۱۱ هکتار از این منطقه تخریب می‌شود. برای اجرای این پروژه تاکنون دو هزار درخت در پارک ملی کرخه قطع شده و برای تکمیل آن به قطع سه هزار درخت دیگر نیاز است یعنی برای ساخت یک سیل بند ماسه‌ای به قطع ۵ هزار درخت نیاز است. حال اینکه استان خوزستان با مشکلات محیط زیستی از جمله گرد و غبار مواجه است و بنا به گفته کارشناسان محیط زیست تخریب درختان کرخه می‌تواند حرکت شن‌های روان را در منطقه تسریع کند.
از طرفی در علم محیط زیست و اکولوژی یکی از دلایل جاری شدن سیلاب، تخریب پوشش گیاهی است و اکنون با اجرای این پروژه در کرخه پوشش گیاهی از بین میرود که مثال بارز نقض این موضوع است و از آنجایی که اساسا درختان به‌صورت سد طبیعی در برابر بروز سیل عمل می‌کنند، باید دید آیا واقعا راه دیگری برای جلوگیری از سیل وجود ندارد؟
ساخت سیل‌بند کرخه موجب آسیب‌رساندن به طبیعت خوزستان می‌شود
محمد حیدری، کارشناس محیط زیست با اشاره به قطع درختان پارک ملی کرخه به پانا می‌گوید: « ساخت سیل بند از جمله اقدامات مصوب شده پس از وقوع سیلاب بود اما این سازه که قرار است برای حفاظت از جان مردم بنا شود اما به نظر می‌رسد دلیلی بر آسیب رساندن به طبیعت و زیستگاه گونه نادر گوزن زرد ایرانی و مزارع مردم شده است. در واقع احداث سیل‌بند برای حفاظت از دو روستا و بخشی از اراضی کشاورزی برای پیشگیری از آبگرفتگی این نقاط در زمان بالا بودن دبی رودخانه کرخه پروژه‌ای است که در منطقه حفاظت‌شده کرخه آغاز شده و در دستور کار قرار دارد.»
او تاکید می‌کند: «طبق اصل ۵۰ قانون اساسی، تخریب محیط زیست تخلف محسوب می‌شود و باید با عاملان آن طبق قانون برخورد شود اما چگونه است که یک طرحی که مجوز محیط زیست ندارد، باید اجرا شود آن هم در زیستگاه گوزن زرد ایرانی که منطقه‌ای پر اهمیت و شکننده است.»
این کارشناس محیط زیست در پاسخ به این سوال که آیا برای ایجاد سیل‌بند راه دیگری جز قطع درختان وجود ندارد، می‌گوید: «کسی مخالف ساخت سیل‌بند برای جلوگیری از سیل نیست اما برای جلوگیری از سیل روش‌های دیگری وجود دارد که تخریب کمتری به بار خواهد آورد اما به نظر می‌رسد در پروژه پارک ملی کرخه، پیمانکار و مجری ساده‌ترین راه را برای ایجاد سیل بند انتخاب کرده‌اند که همان از بین رفتن پوشش گیاهی ارزشمند منطقه است.»
حیدری می‌افزاید: «سیل‌ها از حوادث طبیعی هستند، تخریب‌های محیط زیستی از جمله جنگل‌زدایی و فرسایش خاک از عواملی هستند که می‌توانند در افزایش حجم و گسترش سیلاب‌ها نقش داشته باشند و اجرای نادرست طرح‌های آمایش سرزمین نیز در تشدید آثار مخرب سیلاب‌ها موثر است. بنابراین اگر پوشش گیاهی که وظیفه ذاتی حفاظت خاک و ذخیره آب است و نقش ویژه‌ای در کاهش سرعت جریان آب دارد، دستخوش تغییر شود، حجم سیلاب و سرعت آن افزایش پیدا کرده و بسیار مخرب خواهد بود.»
ورود فراکسیون محیط زیست مجلس به ماجرای قطع درختان
سمیه رفیعی، رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی درباره قطع درختان پارک ملی کرخه به دلیل ایجاد سیل بند به پانا می‌گوید: «پوشش گیاهی پارک ملی کرخه بسیار اهمیت دارد و حفاظت از آن با توجه به اینکه در منطقه حفاظت شده نیز قرار دارد باید در اولویت باشد و قطع درختان در این منطقه به منظور ایجاد سیل بند باید بررسی کارشناسی شود.»
رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس، محیط زیست ایران را بسیار آسیب‌پذیر عنوان می‌کند و ادامه می‌دهد: «چنین تصمیماتی باید با ملاحظات بیشتری انجام شود. برای جلوگیری از سیل می‌توان تدابیر دیگری اتخاذ کرد و از مسیرهای دیگری کمک گرفت و کارشناسان در این حوزه می‌توانند ورود کنند تا خسارت بیشتری با قطع درختان به محیط زیست خوزستان وارد نشود.»
نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی درباره ورود فراکسیون محیط زیست به ماجرای قطع درختان پارک ملی کرخه نیز می‌گوید: «این موضوع در دستور کار فراکسیون محیط زیست قرار دارد و از مجری طرح دعوت می‌کنیم تا دلایل اجرای این پروژه را ارائه دهند و استدلال‌های اجرای چنین پروژه‌ای را بیان کنند.»
هر چند اجرای این پروژه آغاز شده است اما با توجه به اینکه پوشش گیاهی منطقه حفاظت‌شده بسیار اهمیت دارد، نیاز است که مسئولان برای جلوگیری از تخریب پوشش گیاهی این منطقه نیز ورود کنند چون از بین رفتن پوشش گیاهی منطقه به دلیل سوء مدیریت به معنای از بین رفتن زیستگاه ارزشمند حیات وحش در آن منطقه است.
ارسال دیدگاه