برنامه ریزی برای پیشگیری از شکست تحصیلی در مدرسه

هرچند نمی توان عامل واحدی را دلیل شکست تحصیلی دانست. اما از نظر صاحب نظران تعلیم و تربیت برای پیشگیری از شکست تحصیلی از روش های نظام گرا Systematic در قالب مدیریت های مدرسه محور School Center استفاده کرد.
به اعتقاد خیلی از کارشناسان تعلیم و تربیت، تشخیص موفقیت و شکست تحصیلی از جمله وظایف مدیریت مدرسه محور به شمار می رود و طبیعتاً پیشگیری از آن نیز به تمرکز و تعیین اهداف برنامه سالانه مدارس در قالب برنامه ریزی طرح مدرسه محور با همیاری کارکنان آموزشی، مدیر و معلمان، اعضای جامعه محلی، خانواده، دخالت دادن نظر و دیدگاه های شورای دانش آموزی و نهادهای تامین اجتماعی و آموزشی(شرکای آموزش و پرورش) که در تربیت رسمی و عمومی متربیان نقش دارند، امکان پذیر است.

تاثیر متغیرهایی مانند: نامتناسب بودن روش های تدریس، بی توجهی به فرایند یاددهی - یادگیری، ناکافی بودن منابع، عدم رعایت شاخص های آموزشی و تربیتی و نبود جاذبه کافی در برنامه درسی، شکست تحصیلی یا کاستی در پیشرفت تحصیلی را رقم می زند.

تشخیص به موقع کاستی در پیشرفت تحصیلی، اقدام به موقع برای پیشگیری از آن، بسیج مدیریت مدرسه محور، به کارگیری روش های انعطاف پذیر و جبرانی در رابطه با نیازهای دانش آموز، استفاده از تجارب یادگیری دانش آموزان و تجارب آموزشی معلمان، استفاده از روش های تالیف محور Task Based و ... از جمله راه های پیشگیری از شکست تحصیلی توصیه شده است. هرچند استفاده از واژه 《 شکست》به دانش آموز یا یک نهاد آموزشی ناگوار است و معمولاً استفاده از واژه《 موفقیت تحصیلی》توصیه می شود.

در این رابطه توجه به برخی اصول کلی و برنامه ریزی برای ارتقای موفقیت تحصیلی توصیه شده به شرح ذیل است:
۱-نیاز به رویارویی با شکست به جای چشم پوشی و سکوت.
۲- نیاز به مشاهده نظام آموزشی به صورت یک کل و تشخیص اینکه از کجای آن می توان به طور موثر وارد عمل شد.
۴- اهمیت رهبری روشن برای بسیج افکار عمومی و عمومی کردن ضرورت مبارزه با 《شکست تحصیلی》 و تضمین اینکه کلیه نهادهای آموزشی در این زمینه بسیج شوند.
۵- تردید درباره ارزش تکرار پایه و نیاز به یافتن راهای انعطاف پذیر برای یاری رساندن به دانش آموزان عقب افتاده درسی
۶-برخورداری از برنامه درسی انعطاف پذیر و یادگیرنده محور نه مقاوم در برابر معلم
۷-ارائه محتوای فرادانش( درک و فهم .... آفریدن و خلق کردن) آموزش دانش محور نه فقط اطلاعات محور.
۸-نیاز به آمار و نشانگرهایی که دسترسی به اطلاعات دانش محور تطبیقی را در باره موفقیت و شکست تحصیلی، مکان پذیر سازد.
تشخیص پیشرفت تحصیلی‌، سیاسگذاری برای پیشگیری از شکست تحصیلی، استفاده از خود ارزیابی برای ارائه بازخورد و اصلاح به موقع نهاد آموزشی و دگرگونی نقش معلم و شاگرد در قالب مدیریت مدرسه محور از جمله راه های بهبود کیفیت آموزشی در مقیاس خرد شناخته شده است.
یادگیری به روزها و هفته ها و سال هایی که در مدرسه می گذرد، اختصاص ندارد. به قول ویلیام شوبرت "مدرسه دیگر تنها مکان یادگیری نیست". در جهان در حال تغییر و رقابت پذیر، دانش آموختگان ملزم به یادگیری مداوم Continuous learning یا یادگیری مادام العمر Lifelong learning برای تقویت و افزایش دانش و مهارت های خود هستند و این مستلزم نگاهی نو به آموزش، یادگیری و برنامه ریزی آن است.

محقق*