بازار خرید و فروش پسماند در کشور شفاف نیست

به گزارش ایسنا، فاطمه اکبرپور افزود: در ایران مشخص نیست که خرید و فروش پسماند با قیودی همراه است یا آزاد است یا اینکه باید کنترلی بر آن باشد اما اگر بورس پسماند یا مرکز خرید و فروش پسماند دایر باشد می‌تواند باعث شفافیت و ساماندهی این بازار شود.

وی ادامه داد: در حال حاضر امر خرید و فروش پسماند در کشور بلاصاحب، بدون ساماندهی و بدون نظارت است و بیشتر توسط دلالان و فعالان غیررسمی مدیریت می‌شود بنابراین اگر یک مرکز خرید و فروش پسماند دایر شود، اصولی بر بازار خرید و فروش پسماند حاکم خواهد شد.

اکبرپور با ذکر یک مثالی اظهارکرد: لجن‌های آنُدی که پسماندهای صنعت مس هستند زمانی مانند سایر پسماندها مدیریت و در محلی تخلیه می شد و به فروش می رسید اما پس از مدتی آن‌ها را در بورس ارائه کردند و باعث شد هم صنایع بازیافت‌کننده نظم پیدا کنند و هم پروانه‌های بهره‌برداری از آن‌ها قانونمند شود.

وی ادامه داد: با ارائه شدن لجن‌های آندی در بورس پسماند ما توانستیم کسانی که از این پسماند استفاده می‌کنند را شناسایی کنیم همچنین بازیافت کننده‌هایی می‌توانستند در این بازار شرکت کنند که دارای مجوز از مراجع ذی‌ربط بودند و شرط شرکت در این بازار برخورداری صنایع بازیافت از پروانه بهره‌برداری صنعتی بود. از این رو لجن آندی در اختیار این صنایع قرار می‌گرفت تا آن را مدیریت و بازیافت کنند.

رییس اداره محیط زیست انسانی استان تهران با اشاره به اینکه در تهران چندین مرکز غیررسمی خرید و فروش پسماند شناسایی شده‌اند، اظهار کرد: در جنوب شرق تهران در جاده خاوران محل استوک خاوران بیشتر فلزات رنگین و ضایعات فلزی برای خرید و فروش جمع‌آوری می‌شود و یک مرکز غیرمجاز در داخل محدوده شهرداری تهران به‌نام «خلازیر» وجود دارد که متاسفانه پسماندسوزی‌های عمده نیز در این محل انجام می‌شود. همچنین یک جمعه بازار نیز در این محل معروف است که قطعات و پسماند خرید و فروش می‌کنند که به «شیطان بازار» موسوم است. این مراکز هم غیر مجاز هستند و هم صنوف آلاینده و مزاحم در آنجا فعالیت می‌کنند و پسماند به‌صورت غیرمجاز خرید و فروش و به‌صورت غیراصولی تفکیک می‌شود.

وی ادامه داد: مراکز غیرمجاز خرید و فروش پسماند به‌صورت جزیره‌ای و پراکنده در نقاط مختلف استان شکل گرفته‌اند که هم انبار و هم خرید و فروش می‌شوند. اگر این‌ مراکز خرید و فروش پسماند ساماندهی و به‌صورت یکجا و متمرکز مدیریت شود مطمئنا تمام کسانی که در این عرصه فعالیت می‌کنند چه به‌صورت رسمی چه غیررسمی ساماندهی خواهند شد.

رییس اداره محیط زیست انسانی استان تهران همچنین تاکید کرد: دایر شدن یک مرکز رسمی برای خرید و فروش پسماند می‌تواند کمک بزرگی به صنعت بازیافت کشور ‌کند چراکه اکنون صنایع بازیافت‌ مجاز که با مجوز از مراجع ذی‌ربط در حال فعالیت هستند برای تامین مواد اولیه خود با مشکل مواجهند و در برخی موارد برای تامین مواد اولیه خود به سراغ واردات پسماند می‌روند. به عنوان مثال ممکن است برخی صنایع بازیافت برای تامین ظروف «پت» (پلی اتیلن ترفتالات) به‌سراغ وارد کردن این مواد از کشور همسایه عراق بروند در حالی‌که پسماند در کشور ما به اندازه کافی تولید می‌شود.

وی ادامه داد: سرانه تولید پسماند در ایران بسیار بالا است و این نشان می‌دهد که پسماند به اندازه کافی وجود دارد اما به‌دلیل مدیریت نادرست صنعت بازیافت ما مانند سایر مراحل مدیریت اجرایی پسماند ناقص است.

اکبرپور در پایان گفت: مناسبات حاکم بر خرید و فروش پسماندها شفاف نیست و تا پسماندها به‌عنوان مواد اولیه بخواهد به دست بازیافت کنندگان برسد عملا چند دست می‌چرخد و طبیعتا با قیمت گزافی در اختیار بازیافت کننده‌گان قرار می‌گیرد این در حالی است که اگر دست دلالان کوتاه شود، چند دست چرخیدن پسماند حذف شود و مدیریت متمرکزی بر آن اعمال شود مطمئنا پسماند به‌صورت مستقیم و بدون حضور دلال در اختیار بازیافت کننده قرار می‌گیرد.