ولید المعلم، دیپلماتی با مدیریت بحران فوق‌العاده

او حدود ۳۵ سال در پست‌های مختلف سفارتخانه‌های سوریه در کشورهای عربی، اروپایی و حتی امریکا به مدت طولانی فعالیت داشت که همین امر سبب شد او پیش از احراز پست وزیر خارجه سوریه، چندین کتاب در این زمینه تألیف کند. از جمله آثار او می‌توان به «دوره استعمارگری فرانسه در سوریه»، «بحران فلسطین» و کتاب مهم اخیرش «نگاه امریکا به جهان و خاورمیانه» اشاره کرد که از آثار معروف و مستند عربی محسوب می‌شود. او از سال ۲۰۰۰ که در پست‌های معاونت وزیر و وزیر امور خارجه سوریه ایفای نقش داشت، با توجه به بحرانی که کشورش از سال ۲۰۱۱ با آن مواجه شد، در کاهش و خنثی سازی توطئه‌های خارجی بسیار مؤثر عمل کرد و زمانی که همبستگی و همدستی رژیم‌های مرتجع عرب و غرب درصدد منزوی کردن سوریه و خروج آن از اتحادیه عرب برآمدند، «ولید المعلم» با آرامش و با یک نگاه استراتژیک نه تنها وجهه سوریه را در صحنه‌های عربی حفظ کرد، بلکه اتحادیه عرب را نیز به چالش کشانده و آن را فاقد مشروعیت دانست. طوری که ما امروز می‌بینیم دیگر آن اتحادیه عرب وجود ندارد.

دیپلماسی سوریه و نقش بسیار کارساز آقای «ولید المعلم» را می‌توان یکی از عوامل افول اتحادیه عرب دانست. در همین برهه تاریخی و حساس در سوریه، «ولید المعلم»، در روابط با همپیمانان نیز بدون جنجال تبلیغاتی ظاهر شد و به بازسازی روابط با کشورهای میانه‌رو و ایجاد یک مجموعه متحد در برابر غرب در کنار کشورهای همپیمان و مهم پرداخت و تا حد زیادی هم موفق بود. «ولید المعلم» با نگاه استراتژیکی که به روابط دوستانه با کشورهای همسو داشت، نقش جمهوری اسلامی ایران و روابطش با سوریه را هم استراتژیک و هم سرنوشت ساز می‌دانست و همواره بر این نقش به عنوان اصلی‌ترین نقطه کلیدی خروج سوریه از بحران تأکید می‌کرد.

در ایجاد رابطه مستحکم بین سوریه و روسیه و چین نیز آقای «ولید المعلم» نقش اساسی داشت. حرکات دیپلماتیک هوشمندانه او در کنفرانس‌ها و سمینارهای مختلف بین المللی درباره سوریه دیده شد و دمشق از تریبون این حرکات جهانی، بر تمامیت ارضی و استقلال خود تأکید می‌کرد که در این جا نقش کلیدی یاران او مانند بشار الجعفری نماینده سوریه در سازمان ملل را نباید نادیده گرفت. از این رو «ولید المعلم» را می‌توان پایه‌گذار دیپلماسی بحران در سوریه دانست. همان طور که شاهد بودیم، سوریه در این دوره حساس سفرا و دیپلمات‌های قدرتمند و شجاعی را به کشورهای مختلف جهان اعزام کرد که هر کدام از آنها یک جبهه را در رویارویی با توطئه‌های غرب اداره می‌کردند. از سایر ویژگی‌های «ولید المعلم» باید به صریح‌اللهجه بودن او اشاره کرد. وی ابایی نداشت از اینکه در جایگاه وزیر خارجه کشورش بدون ملاحظه صحبت کند. اکنون اگر چه آقای ولید المعلم دار فانی را وداع گفته و عرصه سیاسی سوریه را ترک کرده، اما با توجه به شناخت و تجربه‌ای که از دستگاه دیپلماسی سوریه هست، قطعاً شخصیت‌های مناسب و همتراز خود را به جا گذاشته است. هرچند که خلأ شخصیت وی از این پس در سوریه احساس خواهد شد.

*کارشناس خاورمیانه

منبع: ایران