چالش‌ها و راهکارهای ارزشیابی پیشرفت تحصیلی در سال تحصیلی 1400-1399

به گزارش مرکز اطلاع رسانی و روابط عمومی وزارت آموزش و پرورش، خسرو ساکی با توجه به شرایط شیوع کرونا در کشور و استفاده از آموزش‌های ترکیبی در روند آموزشی و ارزشیابی تحصیلی برای برخی دانش آموزان، به تشریح "چالش ها و راهکارهای ارزشیابی پیشرفت تحصیلی در سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹" پرداخت.

رئیس مرکز سنجش و پایش کیفیت آموزشی با اشاره به لزوم ارتقاء آگاهی حرفه‌ای معلمان و دانش آموزان در استفاده از روش‌های متنوع ارزشیابی پیشرفت تحصیلی و نقش و اهمیت ارزشیابی در ارتقاء کیفیت فرآیند یاددهی و یادگیری به ویژه در زیست بوم کرونایی تصریح کرد: از مهمترین چالش‌های ناشی از آموزش غیرحضوری که می‌تواند فرایند یاددهی-یادگیری را دچار اختلال کند می‌توان به کم ‌توجهی به فرایند ارزشیابی پیشرفت تحصیلی، اشاره کرد که اگر از این بخش یاددهی-یادگیری غفلت شود بدون شک موجب کاهش بازده یادگیری دانش آموزان و اتلاف منابع می‌شوذ.

ساکی افزود: کافی نبودن زیرساخت‌های ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات و نیز سخت افزارها و نرم‌افزارهای مورد نیاز آزمون‌های الکترونیکی در اقصی نقاط کشور به ویژه برای دانش آموزان مناطق محروم و حاشیه نشین کلان شهرها، اختلال در فرایند ارزشیابی پیشرفت تحصیلی به دلیل پیچیدگی‌های فنی و اجرایی آموزش و سنجش غیرحضوری و همچنین کاهش زمان آموزش حضوری، پایین بودن صحت و امنیت ارزشیابی الکترونیکی آنلاین از نگاه دانش آموزان، والدین و معلمان به دلیل ضعف نظارت مستقیم و دقیق بر فرآیند ارزشیابی، استفاده از تقلب در آزمون‌های آنلاین به علت اینکه در فرهنگ آموزشی مرسوم به ارزشیابی پیشرفت تحصیلی به عنوان عامل ارتقاء پایه و گذر تحصیلی و کم توجهی معلمان به ویژه در شرایط کنونی به استفاده از روش‌ها و ابزارهای متنوع ارزشیابی تکوینی به دلیل زمان بر بودن و اطلاع ناکافی از شیوه‌های دقیق اجراء و نمره گذاری آنها از دیگر چالش‌های فرایند یادگیری در بستر فضای مجازی و آموزش غیرحضوری است.

وی گفت: برای مقابله با این چالش‌ها و ارتقاء کیفیت ارزشیابی پیشرفت تحصیلی غیرحضوری (الکترونیکی) در فضای مجازی مواردی همچون تمهید پهنای باند مورد نیاز و زیرساخت‌های فناورانه برای بهره برداری از آزمون‌های آفلاین و آنلاین، طراحی و راه اندازی بات (Internet bots)آزمون‌ساز و بانک سؤال در شبکه آموزش دانش آموزان (شاد)، تلاش برای تغییر نگرش دانش آموزان، والدین، معلمان از نگاه به ارزشیابی پیشرفت تحصیلی به عنوان سنجش از یادگیری برای ارتقاء پایه و گذر تحصیلی به سنجش برای یادگیری، توسعه فرهنگ ارزشیابی آنلاین با تقویت همکاری میان دانش آموزان، والدین، معلمان و مدیران آموزشی، تدوین آیین‌نامه و شیوه‌نامه اجرایی ارزشیابی الکترونیکی آنلاین، اعتبار بخشی به نتایج حاصل از ارزشیابی پیشرفت تحصیلی الکترونیکی و جلوگیری از تقلب و سرقت علمی با استفاده از روش‌ها و ابزارهایی نظیر بحث وگفتگوی آنلاین معلم با دانش آموزان و انجام ارزشیابی پیشرفت تحصیلی در برنامه‌های آموزشی مدرسه تلویزیونی ایران حائز اهمیت هستند.

ساکی ادامه داد: تهیه و تدوین بسته‌های ارزشیابی شامل؛ تکالیف درسی، پروژه‌های فردی و گروهی، آزمون‌های کوتاه، آزمون‌های تشریحی، فعالیت‌های عملی، آزمایشگاهی، تربیت بدنی و سلامت و بهداشت ( پیک آزمون) و ارسال آن به همراه بسته‌های آموزشی پیش بینی شده برای دانش آموزانی که دسترسی به اینترنت یا تجهیزات هوشمند و مدرسه تلویزیونی ایران را ندارند و همچنین تمهید امکان عودت پاسخ‌های دانش آموزان به مدرسه و بررسی و ارائه بازخورد و ثبت نتایج حاصل از این ارزشیابی‌ها به عنوان عملکرد پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مذکور در نظر گرفته شده است.

رئیس مرکز سنجش و پایش کیفیت آموزشی با اشاره به اهمیت ارزشیابی مستمر(تکوینی) از آموخته‌های دانش آموزان به شیوه‌های مذکور گفت: در صورت لزوم برای انجام ارزشیابی پایانی در شرایط موجود نباید صرفاً به ارزشیابی الکترونیکی بسنده کرد و لازم است تدابیری برای برگزاری آزمون های پایانی حضوری متناسب با شرایط هر مدرسه ( تعداد دانش آموز، فضای برگزاری آزمون و امکان توزیع دانش آموزان در زمان های مختلف) و رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی اتخاذ شود.

ساکی تصریح کرد: با وجود آنکه هنوز اکثریت معلمان و مدیران مدارس با نگاه سنتی مرسوم، معتقدند مؤثرترین شیوه و ابزار ارزشیابی پیشرفت تحصیلی ارزشیابی تراکمی(پایانی)با استفاده از آزمون های مداد ـ کاغذی(کتبی) می‌باشد، اما زیست بوم کرونایی ، تغییر در دیدگاه و استفاده از رویکردهای ارزشیابی پیشرفت تحصیلی نوین و بکارگیری روش‌های چندگانه گردآوری اطلاعات را، اجتناب ناپذیر ساخته است.

وی در پایان گفت: امید است این تغییرات منجر به پارادیم شیفت از تاکید بر رویکرد سنجش از یادگیری به تاکید بر رویکرد های سنجش برای یادگیری و به عنوان یادگیری و استفاده از روش‌ها و ابزارهای متنوع و متعدد نظیر آزمون‌های شفاهی، آزمون‌های عملکردی، کارپوشه، پروژه‌های فردی و گروهی، پژوهش‌های دانش آموزی، انجام تکالیف کلاسی، مشاهده رفتار در موقعیت‌های واقعی و شبیه سازی شده، خود سنجی(خود ارزیابی)، سنجش همسالان، آزمون‌های کتاب باز، آزمون‌های کوتاه و . . . به منظور ارزیابی دقیق‌تر از آموخته‌های دانش آموزان و تعمیق، تثبیت و بهبود کیفیت یادگیری شود.