رکود بخش خرده‌فروشی؛ در مهر بیش از شهریور

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی اتاق اصناف ایران، معاونت اقتصادی و برنامه‌ریزی اتاق اصناف ایران هر ماه گزارش طرح شاخص مدیران خرید(PMI) که «شامخ» نامیده می‌شود را منتشر می‌کند. با توجه به این که عدد شامخ کل پایین‌تر از عدد۵۰، مفهوم رکود را دارد مرور این عدد در ماه‌های گذشته برای تحلیل‌گران اقتصادی ضروری است. این مرور نشان می‌دهد که عدد شامخ کل در خرداد ۵۰.۸۹ بود که در تیرماه به ۳۷.۵۰ رسید و در مرداد افزایش یافت (۵۱.۱۹) اما در شهریور باری دیگر کاهش یافته و به عدد ۳۸.۷۸ رسید. حالا این عدد باز هم کاهش داشته و به عدد ۳۳٫۶۹ رسیده است.

بر اساس این گزارش، شاخص موجودی مواد اولیه (۵۰٫۴۱) در مهر، بیشترین میزان شاخص‌ها در بین ۵ مولفه اصلی شامخ بوده است.

شاخص میزان استخدام و بکارگیری نیروی انسانی (۲۰٫۹۲)در مهر، کمترین مقدار شاخص در بین ۵ مولفه اصلی شامخ بوده است.

همچنین شاخص قیمت محصولات تولید شده نسبت به ماه قبل افزایش۱۵٫۸۲ درصدی داشته که با شاخص میزان فروش کالا و خدمات رابطه مستقیمی داشته و موجب کاهش ۱۳٫۷۴ درصدی نسبت به ماه قبل شده است.

1. تحلیل شامخ بخش خرده فروشی در مهر ­ماه ۱۳۹۹:

کاهش عدد شامخ خرده فروشی از (۳۸٫۷۸) در شهریور ماه به (۳۳٫۶۹) در مهرماه نشان دهنده بدتر شدن وضعیت خرده فروشی در حوزه فروشگاه‌های زنجیره‌ای است.

با بررسی نتایج بدست آمده از طرح مذکور شاهد بیشترین تغییر در شاخص میزان بکارگیری و استخدام نیروی انسانی با درصد تغییر (۳۹٫۷۰-) می‌باشیم که با توجه به شاخص کل و بدتر شدن اوضاع کسب و کارها به تبع استخدام نیروی جدید و ایجاد هزینه مازاد برای واحدصنفی قابل توجیه اقتصادی نبوده و چنانچه روند نزولی شاخص خرده فروشی به همین منوال طی شود متاسفانه شاهد تعدیل و اخراج کارگران در فروشگاه‌ها و بحران بیکاری خواهیم بود.

برای بررسی علل افزایش عدد شاخص قیمت خرید مواد اولیه (۱۴٫۸۹) درصد و همچنین شاخص قیمت محصولات تولید شده (۱۵٫۸۲) درصد و همچنین شاخص مصرف حامل های انرژی (۶٫۶۸) می‌بایست به میزان نرخ تورم در ماه مورد مطالعه توجه کرد.

با توجه به آمار منتشره توسط مرکز آمار ایران نرخ تورم نقطه‌ای مهرماه ۱۳۹۹ در مقایسه با ماه قبل، ۷٫۰ واحد درصد افزایش داشته است. نرخ تورم نقطه‌ای گروه «خوراکی و آشامیدنی و دخانیات» با افزایش ۹٫۰ واحد درصدی به ۴۰٫۵ درصد و گروه « کالاهای غیرخوراکی و خدمات» با افزایش ۶٫۰ واحد درصدی به ۴۱٫۹ درصد رسیده است.

در گروه خوراکی و آشامیدنی بیشترین افزایش قیمت مربوط به گروه «روغن ها و چربی ها» (کره پاستوریزه حیوانی و روغن جامد) گروه « شیر، پنیر، تخم مرغ» ( تخم مرغ و خامه پاستوریزه) گروه «سبزیجات» (فلفل دلمه ای، کاهو، نخود، پیاز و قارچ) گروه «چای و قهوه و سایر نوشیدنی ها» ( انواع نوشابه و آبمیوه ) می‌باشد.

لازم به ذکر است که حذف ارز دولتی برای برخی بخش‌ها مانند نهاده‌های دامی و اقلام کالایی منجر به بروز افزایش قیمت‌ها شده است.

عامل دیگر کاهش قدرت خرید مردم منبعث از پرطمطراق شدن بازار بورس در چند ماه گذشته و مثبت بودن این بازار است. همان طور که می‌دانیم در چند ماه گذشته با فروش سهام دولتی (بر اساس اعلام وزیر اقتصاد دولت تا پایان شهریور ماه بیش از ۷۰ هزار میلیارد تومان در بورس سهام فروخته است) اقبال عمومی به سمت بازار بورس افزایش یافته و نقدینگی به این سمت روانه شد. ولی متاسفانه از اواخر شهریور روند این بازار منفی شده و اکثر افرادی که سهام خریداری کردند به علت ضرری که متحمل شده‌اند تمایلی به فروش باقیمانده سهام خود نداشته و لذا درآمد مازاد ایشان کاهش یافته و به نسبت ماه‌های گذشته از قدرت مالی کمتری برخوردارند و به تبع در تامین مایحتاج خود دقت و وسواس بیشتری به خرج می دهند.

در کنار این عوامل، مباحث مربوط به رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی و پیش‌گیری از شیوع بیشتر ویروس کرونا باعث شده تا ترددهای غیر ضروری کاهش یافته و تقاضا کنندگان بیشتر به خریدهای اینترنتی و فروش‌های مجازی روی آورند (البته برخی از این فروشگاه‌ها دارای فروش مجازی هستند ولیکن اپلیکیشن‌های جدید در این طرح مورد بررسی قرار نگرفته اند.