طرح گروه ۲۰ برای گردشگری

به‌گزارش دنیای اقتصاد، گردشگری یکی از منابع مهم درآمدی گروه ۲۰ به‌شمار می‌رود که حدود ۶‌ درصد از تولید ناخالص داخلی آن با درآمد ۱۲۰۰ میلیارد دلاری مربوط به این بخش را دربر می‌گیرد و همچنین بخش عظیم بازار گردشگری جهان با سهم ۶۸ درصدی از کل گردشگران بین‌المللی معادل ۹۹۷ میلیون نفر به این ۲۰ اقتصاد بزرگ جهان تعلق دارد. در همین راستا این گروه با همکاری سازمان جهانی گردشگری به‌منظور بازیابی و رونق مجدد بازار گردشگری خود و همچنین سراسر جهان برنامه‌ای در چارچوب ۴ رویکرد و رکن(ستون) اصلی توانمندسازی توریستی، حفاظت از کره زمین، شکوفایی و رونق رفاه و همکاری و مشارکت تمامی نهادها کلید زده‌اند.

اگرچه چارچوب این طرح، کشورهای گروه ۲۰ را مورد خطاب قرار می‌دهد؛ اما الگویی برای تمامی دولت‌ها و سهامداران اصلی در بخش گردشگری همچون دولت‌های منطقه‌ای و محلی، بخش‌خصوصی، انجمن‌های بازار گردشگری، جامعه مدنی و گردشگران به‌شمار می‌آید. همچنین با استفاده از آن سازمان‌های بین‌المللی با اولویت قرار دادن گردشگری به‌عنوان ابزاری موثر برای پیشبرد و ایجاد و تقویت همکاری بین دولت‌ها و بخش‌خصوصی و حمایت از جوامع محلی می‌شوند. کشورهای گروه ۲۰ باتوجه به سه رکن توسعه پایدار در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی به‌عنوان مولفه‌های فرعی چارچوبی برای اندازه‌گیری پایداری بخش گردشگری در جوامع اتخاذ کرده‌اند که درحال‌حاضر در یازده کشور اتریش، کانادا، فیجی، آلمان، ایتالیا، مکزیک، هلند، فیلیپین، عربستان‌سعودی، سوئد و تایلند به اجرا درآمده است.

بررسی‌ها از آینده بازار گردشگری در این کارگروه نشان می‌دهد: در حال‌ حاضر، جهان تغییرات گسترده و تحول‌آفرینی را تجربه می‌کند که توسط پیشرفت فناوری، تغییرات جمعیتی، تغییر در عادات مصرف‌کنندگان، تغییرات زیست‌محیطی و آب و هوایی و جهانی‌سازی نمایان می‌شود. این عوامل همراه با نابرابری‌های مداوم و تاثیرات گسترده همه‌گیری کووید-۱۹ بر بخش گردشگری تاثیر می‌گذارند. جابه‌جایی‌های اجتماعی همچون پیرشدن جمعیت در کشورهای پیشرفته، افزایش درآمد در اقتصادهای درحال ظهور و تغییر تقاضای افراد در تجربه‌های پایدار و تحول‌پذیر پیامدهای مختلفی را بر گردشگری و توسعه آن ایجاد کرده است. مجموعه این عوامل می‌تواند برای توسعه و احیای مجدد جوامع روستایی مفید باشد و از این طریق معیشت بهتر آنها را تامین کند. همچنین فناوری‌های جدید، روبات‌های خدماتی مجهز به هوش مصنوعی و استفاده از داده‌ای گسترده منبع اصلی نوآوری و کارآیی است که تغییرات اساسی در نحوه ارائه و مصرف خدمات گردشگری ایجاد می‌کند. این تحولات در فناوری‌ها اگر به‌خوبی توسعه یابد و مورد بهر‌وری قرار گیرد، می‌توانند منجر به توانمندسازی جوامع و اقتصاد آنها شود و امکان دسترسی به فرصت‌ها و کارآفرینی را برای جوامع محروم و گروه‌های که تا پیش از این سهمی در اقتصاد گردشگری نداشتند، فراهم کنند.

همچنین تحولات در صنعت حمل‌ونقل با کاهش سوخت کربن‌دار با ایجاد زیرساخت‌های سبزتر، مدیریت کارآمد منابع و بهبود حفاظت از منابع طبیعی و فرهنگی همراه با پیشرفت‌های تکنولوژی تسهیل می‌شود. تغییرات اقلیمی با اشکال مختلف تاثیرگذار تبعیض گروه‌ها و جوامع بسیار محروم و آسیب‌پذیر در ارتباط است. بنابراین محصولات گردشگری متناسب با حمایت از محیط زیست این گروه‌ها را قادر می‌سازد تا از رقابت، مقاومت و پایداری بیشتری برخوردار شوند.

برای شناسایی یک جامعه باید معیارهای آن را نیز در نظر گرفت که بر سه عامل مشخصات جامعه، وجود عوامل توانمندساز که پتانسیل گردشگری آن را مشخص می‌کند و بر تعهد و علاقه خود جوامع استوار است. جامعه شامل گروهی از افراد با برخی ویژگی‌های مشترک است و در گفتمان جهانی عمدتا براساس موقعیت جغرافیایی و سطح توسعه اقتصادی منوط به حس تعلق، هویت، ارزش‌ها و اعتقادات مشترک تعریف می‌شوند. در کنار ویژگی‌های جامعه، فرآیند انتخاب باید شامل امکاناتی برای توسعه گردشگری باشد که هم از تقاضا در توسعه گردشگری فعلی، همجواری با با بازارهای مبدأ، مکانیزم‌های سرمایه‌گذاری، سازوکارهای سیاست‌گذاری برخوردار شود و هم مبتنی بر تامین جاذبه‌های طبیعی و میراث فرهنگی، زیرساخت‌های موجود در حمل‌ونقل، بهداشت و امنیت باشد که تمامی این راهبردها براساس تعهد و علاقه خود جامعه، مشارکت بخش‌های دولتی و خصوصی و سازمان‌های جهانی در راستای دستیابی به یک مدل جدید از دولت امکان‌پذیر است. این مشارکت سه‌جانبه منجر به همزیستی جوامع جهت دستیابی به توسعه محلی و پایدار می‌شود که امکان توسعه محصولات گردشگری و تامین منافع متقابل و انعطاف ‌پذیری جامعه پایدار را فراهم می‌کند. تحقق این امر نه تنها بر افزایش کیفیت محصولات تاثیرگذار است، بلکه مشمول افراد بیشتری در این دامنه خواهد شد.

همه‌گیری کرونا در جهان، نمایانگر یک بحران بهداشتی، اقتصادی و اجتماعی بی‌سابقه برای بخش گردشگری است که بین ۱۰۰ تا ۱۲۰ میلیون شغل را در معرض خطر قرار داده است. کووید-۱۹ بر شرکت‌های متوسط و کوچک و زنان و جوانان بیشترین تاثیر را داشته که براین اساس نیازمند اقدامات مهمی جهت حمایت از میلیون‌ها نفر است. این امر فرصتی را برای مشارکت و همکاری تمامی فعالان مرتبط با این عرصه در جهت رفاه جوامع به‌وجود می‌آورد. این همه‌گیری بر اهمیت و لزوم توسعه و ترویج گردشگری داخلی، منطقه‌ای و محلی با همکاری تمامی ذی‌نفعان تاکید دارد و منجر به همبستگی و همکاری تمامی نهادهای ملی و بین‌المللی برای مدیریت بحران به‌ویژه مربوط به سفرهای بین‌المللی شده است. همچنین همه‌گیری کرونا فرصتی را برای بهبود تغییرات اقلیمی، تسریع در تحول دیجیتالی، نوآوری و پایداری در بخش گردشگری ایجاد کرده است.

باتوجه به ارزش فعلی و پتانسیل رشد گردشگری به‌عنوان پویاترین، مقاوم‌ترین و سریع‌ترین بخش اقتصادی، این بخش پس از بحران کووید-۱۹ از طریق کارآفرینی و ایجاد اشتغال در جوامع شهری و روستایی منجر به رشد اقتصادی در کشورهای گروه ۲۰ و حتی فراتر از آن خواهد شد. باتوجه به اینکه نقش گردشگری به‌عنوان یک آسان‌کننده برای توسعه جامعه فراگیر، تدوین و اجرای سیاست‌ها نادیده گرفته می‌شود برای بهره‌گیری از تمامی ظرفیت‌های گردشگری برای پیشبرد توسعه جامع جوامع، نیازمند یک برنامه منظم و در چارچوب مبانی جهت غلبه بر چالش‌های فعلی است. چارچوبی که باید برای مناطق توسعه نیافته، گروه‌های محروم همچون زنان، اقلیت‌های قومی، جوانان و بیکاران به اجرا دربیاید و روی ۹ اصل مهم ظرفیت‌سازی برای مشاغل و فرصت‌ها، ارتقا نقش زنان در جوامع، تقویت نوآوری، دیجیتالی شدن و کارآفرینی، توانمندسازی جوامع محلی، تامین زیرساخت‌ها و خدمات، حفاظت از میراث طبیعی و فرهنگی، ایجاد گردشگری برای همه با جامعه فراگیر، افزایش اشتغال و مشاغل و توسعه عمومی و خصوصی جوامع به سوی الگوی جدید حکمرانی متمرکز شود.