نگاهی به سرگذشت قیام 17 شهریور 1357

رویداد ۱۷ شهریور را اکثرا با نام « جمعه سیاه » میشناسیم . در این روز گروه عظیمی از مردم با دعوت شیخ یحیی نوری که از روحانیون انقلابی بود در میدان ژاله تهران راهپیمایی بزرگی برپا کردند. غافل از این که ساعت ۶ صبح همان روز توسط فرماندار تهران « ارتشبد غلامعلی اویسی » حکومت نظامی اعلام شده بود و هرگونه اجتماع بیش از ۳ نفر ممنوع بود . این اعلام دیر هنگام حکومت نظامی از دلایل شلوغی در این راهپیمایی بود .

فرماندهان نظامی حاضر در میدان ژاله پس از مشاهده جمعیت چند بار با بلندگو از مردم خواستند که متفرق شوند و دست از تظاهرات بردارند و وقتی دیدند که مردم به این درخواست اعتنایی نمی کنند شروع به تیراندازی به سمت آنها کردند . این گلوله باران چند دقیقه بیشتر طول نکشید اما کشتاری به راه انداخت که نمایش فیلم ۵۰ دقیقه ای آن در سینما های اروپا و آمریکا ، دنیا را بهت و اعجابی تاثیرگذار فرو برد .

این فاجعه یکی از مهم ترین وقایع دوران انقلاب بود که موجب به وقوع پیوستن اعتصابات و تظاهرات وسیع تری شد و همچنین بازتاب آن در سطح جهانی ، جایگاه رژیم را به شدت تضعیف کرد .

در پی فاجعه ۱۷ شهریور ، رژیم تلاش کرد تا با انجام برخی اصلاحات و اقدامات ،خشم مردم را کاهش دهد برای همین امیرعباس هویدا ، وزیر دربار و نصیری ، رئیس ساواک را زندانی کرد و تقویم شاهنشاهی را نیز لغو نمود . از سوی دیگر روحانیون شناخته شده و برخی زندانیان سیاسی نیز از زندان آزاد شدند و تعدادی از مراکز فساد و قمار را نیز تعطیل گردید ؛ اما این اقدامات جز به عقب نشینی دولت در مقابل خواست مردم تعبیر نشد.