برای فهم قرآن باید با ویژگی های سیاسی و فرهنگی عصر نزول آشنا شد

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، نشست نقد و بررسی کتاب «فهم قرآن کریم» با حضور محسن آرمین مترجم و پژوهشگر دینی، سیدمحمدعلی ایازی محقق و پژوهشگر و اعظم پویا استاد دانشکده الهیات دانشگاه تهران در اندیشگاه سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به صورت آنلاین برگزار شد.

محسن آرمین به دیدگاه محمد عابد الجابری مولف این کتاب در مواجهه و تعامل با قرآن کریم اشاره کرد و گفت: این امر در گرو توجه به سه نکته اعم از هستی شناسی، معرفت شناسی و روش شناسی است.عابدالجباری دراین کتاب به این سه پرسش پاسخ می دهد و اهتمام و تمرکز خود را بر پاسخگویی به پرسش نخست یعنی نحوه پیدایش و تکوین قرآن کریم بنا نهاده است.

آرمین با بیان این مطلب که عابدالجابری در نحوه پیدایش و تکوین قرآن ایده ای را مطرح می کند، ادامه داد: به اعتقاد او برای فهم قرآن باید با شرایط، فضا و ویژگی های سیاسی و فرهنگی عصر نزول قرآن کریم آشنا شویم تا درک درستی از قرآن داشته باشیم؛ از همین رو عابدالجابری فردی است که روی این موضوع کار کرده و ایده را به نظریه ارتقا داده است.

مترجم کتاب فهم قرآن کریم در ادامه با اشاره به رویکرد تاریخی مولف گفت: عابدالجابری در فهم قرآن به نکاتی پی می برد که بدیع است، او بر اساس ایده نئوکلاسیک ها معتقد است ما اول باید فهم معاصر با نزول آیات قران را دریابیم.عابدالجابری مواجهه خود را با سنت نشان می دهد و در تلاش است بیان کند که چگونه می توانیم راهی به سوی مدرنیته بگشاییم.او سنت را نقد می کند اما نفی نمی کند واهتمام خود را بر آن داشته تا مسیری را بین سنت گراها و غرب گراها باز کند.

آرمین در ادامه به تفاوت عملکردی عابدالجابری با سایر مولفان و مفسران قرآن کریم اشاره کرد و افزود: مهدی بازرگان در کتاب سیر تحول قران پا به پای وحی بر اساس ترتیب نزول آمده اما به شرایط تاریخی عصر نزول اشاره نکرده است.

اعظم پویا استاد دانشکده الهیات دانشگاه تهران در ادامه این نشست با اشاره به این مطلب که ترجمه کتاب «فهم قرآن کریم» دقیق است گفت: یکی از ویژگی های این کتاب ترجمه دقیق و روان آن است تا جایی که خواننده در زمان مطالعه احساس نمی کند در حال خواندن کتابی ترجمه شده است. همچنین پیش گفتارهای خوبی در این کتاب آورده شده است که می تواند موضوع کتاب را به خوبی برای کسانی که فرصت مطالعه کامل را ندارند مفید باشد.

این استاد دانشکده الهیات دانشگاه تهران با تاکید بر این مطلب که عابدالجابری از قرآن پژوهان یک صد سال اخیر است، گفت: در این بین گروهی بیش از هرچیزی مفسر هستند و کمتر نظریه پردازند، گروهی توجه بیشتری به نظریه پردازی دارند و کمتر مفسر هستند و اما گروهی هم به تفسیر و هم نظریه پردازی توجه دارند که عابدالجابری از گروه سوم به شمار می آید.

حجت الاسلام ایازی در ادامه این نشست با بیان این مطلب که عابدالجابری در تالیف این کتاب نگاه خردگرایانه داشته است، افزود: بر همین اساس می توان گفت که نگاه خردگرایانه به اندیشه های علوم قرآنی و نگاه اجتماعی از ویژگی های نویسنده این کتاب است.

وی اضافه کرد: اخیر تحولات بسیاری در حوزه تفسیر قرآن اتفاق افتاده که قبل از آن سابقه نداشته است؛ یکی از این تحولات تفسیر بر اساس ترتیب نزول قرآن است. در مجموعه آثاری که محسن آرمین تالیف یا ترجمه کرده است نگاه دغدغه مند او نسبت به موضوع را می توان درک و دریافت کرد.

این محقق و پژوهشگر در پایان یادآور شد: اگر عابدالجابری را با نواندیشان معاصر خودش مقایسه کنیم می توان ادعا کرد که او رویکرد محافظه کارانه در پژوهش های خود دارد.