سنجش سلامت جسمی و تحصیلی نوآموزان؛ تشخیص به‌موقع، مداخله بهنگام
تهران (پانا) _ موضوع طرح سنجش سلامت جسمی و آمادگی تحصیلی نوآموزان یکی از سوژه‌های مهم حوزه آموزش و پرورش خصوصا در فصل تابستان است. می‌خواهیم بدانیم طرح سنجش چیست و با چه هدفی و با شرکت چه افرادی اجرایی می‌شود. چه آیتم‌هایی مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و نتایج حاصل از این سنجش چه اقداماتی را در پی دارد و در نهایت اینکه این طرح در سال جاری با وجود معضل کرونا چگونه اجرا می‌شود.
طرح سنجش سلامت جسمانی و آمادگی تحصیلی نوآموزان یکی از اقدامات تشخیصی است که پیش از ورود کودکان به دبستان و پیش دبستانی با هدف تشخیص و شناسایی به موقع نارسایی‌های جسمی، ارزیابی وضعیت آمادگی تحصیلی، کمک به بهبود کیفی آموزش و کنترل بعضی از عوامل مؤثر بر افت تحصیلی اجرا می‌شود.
حرکت در راستای استانداردهای آموزشی بین‌المللی مبنی و تشخیص به موقع کودکان در معرض خطر برای سازماندهی برنامه‌های آموزشی، جلوگیری از به هدر رفتن سرمایه‌های مادی و معنوی کشور از طریق تشخیص به موقع مشکلات کودکان و ارتقای وضعیت بهداشت، پیشگیری و شاخص‌های بهداشتی جامعه و در نتیجه حرکت در جهت توسعه و ترقی کشور از دیگر دلایل ضرورت اجرای طرح سنجش است.
این طرح از سال ۱۳۷۱ با پوشش حدود ۱.۵ درصد دانش‌آموزان بدو ورود به دبستان شروع شد. در سال ۱۳۷۵ با تصویب هیات دولت آموزش و پرورش موظف به غربالگری دانش‌آموزان شد. پوشش طرح سنجش در سال گذشته به ۹۷.۶ درصد برای بدو ورود به دبستان و ۵۰ درصد برای دوره پیش دبستانی رسیده است.
اهداف طرح سنجش نوآموزان چیست
اجرای طرح سنجش سلامت جسمانی و آمادگی تحصیلی نوآموزان بدو ورود به دبستان در ۷ بخش پیگیری می‌شود:
۱. پیشگیری از بروز و تشدید بیماری‌ها،
۲.کمک به بهبود کیفی آموزش و کنترل بعضی از عوامل موثر بر افت تحصیلی،
۳. بررسی میزان شیوع اختلالات جسمانی و روانی کودکانی که وارد مدرسه می‌شوند،
۴.تهیه شناسنامه سلامت الکترونیکی برای تمامی نوآموزان و دسترسی به اطلاعات جامع آموزشی، بهداشتی و خانوادگی به منظور استفاده در برنامه‌ریزی آموزشی و بهداشتی متناسب با استعداد نوآموزان،
۵.ارائه توصیه‌های بهداشتی، آموزشی و روانشناختی به والدین و نوآموزانی که از مشکلات جزئی رنج می‌برند،
۶.بررسی ارتباط بین متغیرها و فراهم کردن زمینه‌های مناسب تحقیقاتی و پژوهشی
۷. کمک به اولیای دانش‌آموزان به منظور صرفه‌جویی در زمان و پرهیز از سردرگمی که این امر با متمرکز کردن تمامی عوامل اجرایی در پایگاههای سنجش تحقق می‌یابد.
شیوه‌های سنجش نوآموزان
دانش‌آموزی که قرار است وارد پیش دبستانی یا کلاس اول دبستان شود در پایگاههای اولیه مورد بررسی قرار می گیرد و در صورت مشکوک بودن نوآموز به مشکل برای بررسی دقیق تر به مرحله تخصصی ارجاع داده می شود. در بررسی‌های اولیه موارد زیر کنترل می‌شود:
وضعیت ایمن‌سازی: مراقب سلامت سابقه واکسیناسیون نوآموز را با توجه به کارت واکسن او بررسی می‌کند و در صورت ناقص بودن واکسن‌ها ارجاع داده می‌شود.
پایش رشدی: از طریق اندازه گیری قد، وزن، شاخص توده بدنی، نمودار رشد نوآموز ترسیم می شود.
ارزیابی بینایی: آزماینده بینایی میزان و وضعیت بینایی چشم های نوآموز را با استفاده از چارت اسنلن و دفترچه دیدرنگ ارزیابی می کند و در صورت وجود مشکل، به مرحله تخصصی ارجاع می‌دهد.
ارزیابی شنوایی: آزماینده شوایی با استفاده از دستگاه ادیومتر غربالگر میزان شنوایی نوآموز را ارزیابی کرده و درصورت نیاز جهت آزمایشات تخصصی به مراکز سنجش شنوایی ارجاع می‌دهد.
ارزیابی اختلالات گفتاری: وضعیت گفتار نوآموز توسط آزماینده شنوایی بررسی و در صورت وجود مشکل جهت پیگیری توصیه های لازم به والدین ارائه می‌شود.
آمادگی تحصیلی: میزان رشد نوآموز در حیطه های شناختی، زبانی و اجتماعی و توانایی در فراگیری محتوای آموزشی توسط آزماینده مربوطه سنجیده شده و در صورت عدم کسب امتیاز لازم به مرحله تخصصی ارجاع می شود.
ارزیابی اتیسم: کودکانی که در برقراری ارتباط و تعاملات اجتماعی مشکل دارند و دارای نشانه‌ها و علائم اختلال طیف اتیسم هستند جهت ارزیابی تخصصی ارجاع داده می‌شوند.
دهان و دندان: وضعیت سلامت دندان‌ها از نظر وجود علائم غیرعادی یا بیماری بررسی می شود.
معاینات پزشکی عمومی: پزشک با گرفتن شرح حال نوآموز از والدین و انجام معاینت لازم موارد مشکوک را شناسایی می‌کند و در صورت لزوم به متخصص ارجاع می دهد. در پایان نیز توصیه‌های لازم جهت پیگیری در مدرسه داده می‌شود که توسط مراقب سلامت مدرسه انجام می شود.
پایگاههای تخصصی
نوآموزانی که در هر یک از مراحل غربالگری بینایی، شنوایی و جسمی - حرکتی و آمادگی تحصیلی مشکوک به مشکل تشخیص داده شوند به مرحله تخصصی بینایی سنجی، شنوایی سنجی، کاردرمانی هوش و طیف اوتیسم ارجاع داده می‌شوند.
آیا نوآموزانی که به پایگاههای تخصصی سنجش ارجاع داده می‌شوند به مدارس استثنایی می‌روند
همه نوآموزان ارجاع داده شده به پایگاههای تخصصی به مدارس با نیاز‌های ویژه سوق داده نمی‌شوند. در سال گذشته از ۱۵۰ هزار و ۴۴۸ نفری که به پایگاههای تخصصی ارجاع شده بودند ۵۸ درصد دیرآموز بودند که این افراد به مدارس عادی ارجاع داده می‌شوند. درباره کم شنوایی و ناشنوایی و سایر ناهنجاری‌ها هم چنین شرایطی وجود دارد. از میان نوآموزان باقی مانده فقط ۶ هزار نوآموز به مدارس با نیاز‌های ویژه ارجاع شدند؛ بنابراین ارجاع به پایگاههای تخصصی سنجش به معنای ارجاع به مدارس با نیاز‌های ویژه نیست.
چه درصدی از نوآموزان دارای مشکلات جسمی و هوشی تشخیص داده می‌شوند
سال گذشته یک میلیون و ۵۸ هزار و ۷۷۴ نوآموز بدو ورود به دبستان یعنی کلاس اولی در طرح سنجش سلامت جسمانی و آمادگی تحصیلی شرکت کردند که شامل ۵۰۹ هزار و ۳۰۸ نوآموز دختر و ۵۴۹ هزار و ۴۶۶ پسر بود. البته سال گذشته نوآموزان پیش دبستانی هم سنجش می‌شدند که ۳۷۸ هزار و ۷۳۴ نوآموز پیش‌دبستانی به پایگاههای سنجش مراجعه کردند که شامل ۱۹۰ هزار و ۶۷ نوآموز دختر و ۱۸۸ هزار و ۶۶۷ نوآموز پسر بود.
سال گذشته ۱۰.۹ درصد دانش‌آموزان بدو ورود ارجاع تخصصی هوش خوردند. ۲.۱ درصد آسیب دیده شنوایی، حدود ۴ درصد آسیب دیده بینایی و ۰.۲ درصد آسیب دیده جسمی و حرکتی داشتیم. سالانه ۵ تا ۶ درصد یعنی ۶۰ تا ۷۰ هزار دانش آموز دیرآموز تشخیص داده می‌شوند.
طبق آخرین آمار حدود ۳.۴ درصد پدرها و ۴.۴ درصد مادرها بی سواد هستند. ۱۶.۴ درصد خانواده‌های شرکت کننده در طرح سنجش فاقد بیمه هستند. ۲۲.۸ درصد والدین ازدواج های خویشاوندی دارند. ۳ دهم درصد کودکان دارای کوتاه قدی شدید و ۵.۵ درصد دانش آموزان دچار چاقی شدید هستند.
سال کرونایی و اجرای سنجش نوآموزان
امسال با ورود معضل کرونا به زندگی مردم دنیا و محدودیت‌های ناشی از آن، طرح سنجش سلامت نیز دستخوش تغییراتی شد. یکی از این تغییرات این بود که نوآموزان پیش دبستانی تحت پوشش این طرح قرار نگرفتند و تنها کودکان کلاس اولی مورد سنجش قرار می‌گیرند.
این طرح از ۱۵ تیر تا آخر شهریور ۹۹ برای نوآموزان بدو ورود به دبستان انجام خواهد شد در مجموع تعداد پایگاه‌ها بیش از ۲ هزار و ۳۰۰ پایگاه خواهد بود.
اضافه شدن ۲۰۰ پایگاه به تعداد پایگاههای سنجش، پیش‌بینی اتاق انتظار برای والدین، افزایش زمان سنجش از ۱۵ به ۳۰ دقیقه، افزایش ساعت کار پایگاه‌ها از ۴ به ۵ ساعات، پرداخت الکترونیکی وجه سنجش، امکان دوشیفته شدن پایگاه‌ها، الزام کادر سنجش به استفاده از ماسک و دستکش و ضدعفونی مداوم پایگاه از اقداماتی است که امسال در طرح سنجش انجام شده است.
زمان نوبت‌دهی برای سنجش دانش‌آموزان طولانی تر شده است؛ در سال‌های گذشته هر پایگاه به طور میانگین روزانه ۴۰ نفر را پذیرش می کرد اما امسال به دلیل رعایت پروتکل‌های بهداشتی این عدد به ۲۰ نفر کاهش یافته است.
این روزها طرح سنجش در تمام استان‌های کشور با توجه به الزامات ستاد ملی مبارزه با کرونا در حال انجام است و خانواده‌ها تا شروع سال تحصیلی جدید یعنی ۱۵ شهریور ماه می‌توانند برای ارزیابی دانش‌آموزان به پایگاههای سنجش مراجعه کنند.
امسال برای اولین بار طرح سنجش سلامت و آمادگی جسمانی بدو ورود به دبستان در بیش از ۷۰ کشور دارای مدارس ایرانی انجام می‌شود. به همین منظور حدود ۱۰ سری آزمون به واسطه «مرکز امور بین‌الملل و مدارس خارج از کشور» برای سنجش این دانش‌آموزان به مدارس ایرانی فرستاده شده است.
هزینه سنجش نوآموزان
هزینه شرکت در طرح سنجش نوآموزان بدو ورود به دبستان مبلغ ۴۰ هزار تومان و جریمه لغو نوبت (به دلیل عدم مراجعه در زمان مقرر)، ۲۰ هزار تومان در نظر گرفته شده است که از طریق دستگاه‌های کارتخوان و درگاه الکترونیک اخذ و به حساب خزانه واریز می‌شود. مدیران مدارس موظفند برای نوبت‌گیری حتما با والدین نوآموز هماهنگی لازم را به عمل آورده و در زمان مناسب پرینت نوبت را در اختیار آنها قرار دهند.
البته در همه استان‌ها سهمیه‌هایی برای ارائه تخفیف و یا انجام رایگان تست ها در نظر گرفته شده است.
تا امروز چند نفر در طرح سنجش سلامت نوآموزان شرکت کردند
بر اساس تازه‌ترین آماری که روز ۱۲ مرداد ۹۹ از زبان حسینی رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور اعلام شده است تاکنون ۶۲۳ هزار نوآموز بدو ورود به دبستان در برنامه سنجش سلامت جسمانی و آمادگی تحصیلی نوبت گیری کرده‌اند و از این تعداد ۲۵۶ هزار نفر معادل ۲۵ درصد ارزیابی شده‌اند.
ارسال دیدگاه