اختصاص فصلی از کتاب «بازی‌های رایانه ای-فرصت‌ها-آسیب‌ها» به چگونگی بهره‌مندی آموزش و پرورش از بازی های رایانه ای

مینا بروجردی دارای مدرک دکترای روانشناسی تربیتی، مشاور مدرسه، روانشناس و مدرس دانشگاه، دارای ۲۸ سال سابقه در تدریس، مشاوره، مدیریت و معاونت مدارس، نویسنده چندین مقاله در ارتباط با آموزش و هنر و تاثیر آن ها بر پرخاشگری و خلاقیت که در مجلات ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی و مطالعات ناتوانی چاپ شده و کتابی بنام ازدواج بدون طلاق که سال گذشته تالیف کرده و قرار است چاپ دوم آن به زودی وارد بازار شود در خصوص انگیزه تالیف چنین کتابی گفت: با توجه به این که در زمینه بازیهای مبتنی بر رایانه اطلاعات کمی در ایران وجود دارد و همچنین این حوزه نوین و دارای طرفداران و مخالفان زیادی است که متاسفانه تحقیق نمی کنند و فقط متعصب هستند و با توجه به تاثیرات مثبت و منفی این قسم بازیها و فرصت هایی که می تواند در اختیار متولیان آموزش بگذارد و از آنها غافل هستند، تصمیم گرفتیم تحقیق و تالیف را در این حوزه انجام دهیم.

بروجردی در خصوص مدت زمان تحقیقات و گردآوری و اهداف و تیراژ این کتاب گفت: مدت حدود ۲ سال روی این کتاب وقت گذاشتیم و از حدود ۳۰۰ منبع خارجی و ۱۵۰ منبع داخلی در تالیف کتاب کمک گرفتیم. و کتاب چندین بار ویراست علمی و ادبی شد.

هدف ما این بود، آنچه که واقعیت دارد را بیان کنیم و سواد مردم را در زمینه بازیهای مبتنی بر رایانه و فرصتها و آسیبهای آن بالا ببریم.

وی افزود: موانع خاصی در راه تالیف کتاب نبود چون در حوزه ای که کار کردیم، در خارج از ایران افراد زیادی از جمله جناب پرفسور ریزو که مقدمه کتاب به قلم ایشان نوشته شده، در این زمینه کار کرده اند و در داخل نیز پژوهش های خوبی انجام شده بود. اما بطور کل می شود به این نکته اشاره کرد که همه مولفینی که قصد دارند کتاب خوبی بنویسند، زمان زیادی را باید صرف کنند و جایی نیست که حمایت کند. از آن‌جایی که استقبال از کتاب متاسفانه در کشور ما کم است، در زمان چاپ نیز به لحاظ اقتصادی منافعی برای مولفین ندارد. ای کاش جایی بود که مولفین و مترجمین را حمایت مالی می کرد.

بروجردی در خصوص چشم انداز تاثیر روانی بازی های رایانه‌ای و فضای مجازی روی مردم به خصوص دانش آموزان گفت: به جهت کلی بودن مباحث در فضای مجازی به آن نمی پردازم و صرفا روی بازیهای رایانه‌ای و تاثیر روانی آن ها تمرکز می کنم.

وی ادامه داد: بازیهای رایانه‌ای روی مولفه جسمانی، روانی، اجتماعی و حتی مولفه فرهنگی تاثیرات مثبت و منفی زیادی دارند.

پژوهش ها نشان می دهند که اگر بازی های رایانه‌‌ای آگاهانه به کار گرفته شوند، تاثیرات مثبتشان بطور قابل توجهی بیشتر از تاثیرات منفی آن‌هاست. بخصوص تاثیر مثبتی که روی مولفه شناختی دارد بسیار می تواند کمک کننده باشد و همچنین اثر درمانی آن بخصوص برای کودکان استثنایی نیز شایان توجه هست.

بروجردی افزود: در مورد تاثیرات منفی مساله اعتیاد به بازی مطرح می شود که این مساله به نوبه خود اثرات زیانباری مثل تنیدگی یا پرخاشگری یا آسیب های جسمانی مثل ضعف چشم را به دنبال دارد. بنابراین اگر مدت زمان بازی کنترل شود و نوع بازی متناسب با سن کودک انتخاب شود می توانیم شاهد تاثیرات مثبت بازیها در جنبه های مختلف رشدی کودکان و نوجوانان باشیم.

البته در کتاب فصلی داریم که توضیح می دهد در سیستم آموزش و پرورش چگونه می توان از این بازی‌ها بهره برد. بنابراین ظرفیت آموزشی بازیهای مبتنی بر رایانه هم بسیار حائز اهمیت است و می تواند به ارتقا آموزش کمک کند.

این نویسنده و محقق ادامه داد: بازیهای مبتنی بر رایانه یک حوزه نسبتا نوینی است که خیلی جدی تر و با توجه بیشتر باید به آن پرداخته شود. این نوع بازی ها شانزده تاثیر مثبت و منفی دارند ولی همانطور که اشاره کردیم پژوهشها نشان می دهند که تاثیرات مثبت آن ها به مراتب چشمگیرتر است. در حیطه روانشناختی، آموزشی، شناختی، درمانی و...می شود از ظرفیت های این بازی ها استفاده کرد.

وی افزود: بازی ها باید به لحاظ سنی رده بندی شوند تا ما شاهد تاثیرات منفی آن ها نباشیم. این بخاطر ظرفیت منفی آن بازی نیست به دلیل عدم تناسب سنی است. همان بازی را وقتی یک جوان انجام دهد، تاثیر منفی بی معنا می شود. بنابراین ساعت بازی و تناسب بازی با رده سنی چیزهایی است که باید رعایت شود.

بروجردی ادامه داد: والدین، معلمان و مشاورین نباید یک رویکرد منفی به این سیستم بگیرند و بچه ها را دائما از بازی بازدارند، بلکه باید سیستم متعادلی را درپیش گرفته و طوری برنامه ریزی کنند که در حد نرمال بچه ها بتوانند از این بازیها بهره ببرند.

بروجردی ادامه داد: در پایان باید گفت پدر و مادرها اگر بجای واکنش منفی، خودشان با بچه ها بازی کنند، همین باعث بهبود روابط و صمیمیت بیشتر بین آن ها و فرزندشان می شود. معلمان اگر با بچه ها بازی کنند و بازیهای آن ها را بشناسند و راجع به آنها حرف بزنند، می توانند تعامل صمیمانه ای با دانش آموزان برقرار کنند.