شکوهی: به ازای هر 15 دانش‌آموز یک ساعت مشاوره در هفته داریم

مسعود شکوهی، مدیرکل مشاوره، امور تربیتی و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش در برنامه تلویزیونی پرسشگر که با موضوع هدایت تحصیلی به روی آنتن شبکه آموزش سیما رفت با بیان اینکه هر فردی در زندگی چند انتخاب مهم دارد که یکی از این انتخاب‌های اثرگذار، انتخاب رشته تحصیلی است گفت: «اگر انتخاب رشته درست انجام شود در انتخاب شغل و آینده فرد تاثیر به سزایی خواهد داشت. اکنون هدایت تحصیلی در پایه نهم انجام می‌شود.»

وی درباره اینکه در ۹ سال اول تحصیل هدایت تحصیلی انجام می‌شود و چیزی به نام هدایت تحصیلی در ۹ سال اول داریم یا خیر؟ گفت: «در سندتحول بنیادین و آیین نامه شواری عالی آموزش و پرورش تاکید شده است که هدایت تحصیلی یک امر فرایندی است که باید از دوره ابتدایی شروع ‌شود و تا پایان تحصیل در متوسطه دوم هم ادامه داشته باشد. اما اینکه آیا مقتضیات به ما این اجازه را می‌دهد که در زمینه مشاوره تحصیلی و شغلی اقدام موثر و جدی را انجام دهیم بحث دیگری است که تا کنون محقق نشده است.»

شکوهی در واکنش به کامنت یک مخاطب دانش‌آموز مبنی بر اینکه تا سال نهم هیچ کاری در زمینه هدایت تحصیلی برای ما انجام نشده است گفت: «این موضوع را تایید نمی‌کنم. از اردیبهشت سال ۱۳۸۵ آیین نامه جدید هدایت تحصیلی در شورای عالی آموزش و پرورش مصوب و ابلاغ شد و ما کار هدایت تحصیلی را بر اساس آن انجام می‌دهیم.»

طرح شهاب در مقطع ابتدایی انجام می‌شود

مدیرکل مشاوره، امور تربیتی و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش افزود: «در مقطع ابتدایی طرح شهاب با همکاری معاونت علمی ریاست جهوری از سوی مرکز سمپاد انجام می‌شود.»

وی با بیان اینکه ما نیز با ورود به پایه هفتم برای دانش‌آموزان دو نوع غربالگری را انجام می‌دهیم اظهار کرد: «یک آزمون، آزمون سلامت روان است و در پایه هشتم و نهم نیز آزمون رغبت را داریم. البته آزمون در پایه هفتم الزام ندارد و داوطلبانه است. آزمون سلامت روان را سال گذشته برای هر سه پایه هفتم، هشتم و نهم انجام دادیم؛ اما آزمون توانایی و رغبت را در پایه‌های هشتم و نهم در ۶ مقیاس و ۳۲ خرده مقیاس اجرا می‌کنیم.»

شکوهی ادامه داد: «توانایی، استعداد، ویژگی‌های شخصیتی و رغبت سنجش می‌شود و بر اساس آن مشاوره تحصیلی برای انتخاب رشته به دانش‌آموزان می‌دهیم.»

سند تحول بنیادین نقشه راه آموزش و پرورش است

مدیرکل مشاوره، امور تربیتی و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه سند تحول بنیادین به عنوان نقشه راه آموزش و پرورش انتخاب شده اما تمهیدات و استلزامات آن را فراهم نکرده‌ایم گفت: «تقریبا بیش از دو سال است که اساتید برجسته دانشگاه و کارشناسان زبده را دعوت و پیش نویس نظام جامع راهنمایی و مشاوره را طراحی کرده‌ایم که بخش زیادی از مشکلات پیش روی هدایت تحصیلی با تصویب این سند می‌تواند حل شود. اکنون این طرح در کمیسیون های تخصصی شورای عالی تصویب شده و منتظر جلسه صحن علنی هستیم.»

وی ادامه داد: «در حوزه راهنمایی و مشاوره یک تشتتی وجود دارد. بخش‌های مختلف فعالیت‌های مختلفی را انجام می‌دهند مثلا طرح شهاب به صورت پایلوت در بخشی از مدارس از سوی مرکز سمپاد اجرا می‌شود؛ یک بخشی را سازمان آموزش و پرورش استثنایی انجام می‌دهد و سنجش بدو ورود می‌کند و بخش‌های دیگر هم اقداماتی از این دست انجام می‌دهند.»

شکوهی در پاسخ به اینکه چه زمانی شاهد آن خواهیم بود که بعد از دبستان یک سند و یا شناسنامه دست بچه‌ها بدهیم که در آن استعدادهای وی قید شده باشد؟ گفت: «نقطه مطلوب ما با مقدوراتمان فاصله دارد. ما وظیفه داریم اگر این سند را آماده کردیم همه این موارد را ببینیم. باید زمینه‌های شناسایی استعدادها را از دوره ابتدایی ببینیم و اینها در سند جامع راهنمایی و مشاوره پیش بینی شده است.»

به ازای هر ۱۵ دانش‌آموز، یک ساعت مشاوره

مدیرکل مشاوره، امور تربیتی و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه اکنون به ازای هر ۱۵ دانش‌آموز یک ساعت مشاوره در هفته داریم گفت: «به عبارتی به ازای هر ۳۶۰ دانش‌آموز یک نیروی مشاور داریم. برای اجرای همین نظام جامع راهنمایی و مشاوره به ۴۰ هزار مشاور نیاز داریم که این رقم اکنون ۱۳۰۰۰ مشاور است.»

وی افزود: «امسال برای اولین بار ردیف استخدامی مشاوره قابل توجهی اختصاص یافت و نزدیک به ۲۴۳۰ مجوز دریافت کرده‌ایم. باید حداقل سالانه ۲،۳ هزار نیرو می‌گرفتیم. اما حدود ۱۰ سال است که چنین استخدامی نداشتیم. تقریبا رشته مشاوره در دانشگاه فرهنگیان تعطیل شده بود و استخدام نیروی مشاور هم نداشتیم. جالب آنکه وزارت علوم هم رشته مشاوره را در دانشگاه‌ها تعطیل کرده بود که با پیگیری‌های متعدد، رشته مشاوره مجدد ادامه پیدا کرد. پیگیری همکاران و نامه طولانی و مفصل آنها به شورای عالی انقلاب فرهنگی و وزارت علوم و پیگیری‌های سازمان روانشناسی و مجمع تشخیص مصلحت نظام کمک کرد تا رشته کارشناسی مشاوره برگردد.»

هدایت تحصیلی باید فرایندی باشد

وی با بیان اینکه شمار کسانی که بعد از اجرای هدایت تحصیلی تغییر رشته داده‌اند نسبت به گذشته کمتر شده است گفت: «ما اکنون تلاش می‌کنیم هدایت تحصیلی نقطه‌ای انجام نگیرد و فرایندی باشد و حداقل در متوسطه اول به طور جدی آن را ببینیم. نمرات دانش‌آموزان و عملکرد تحصیلی را بررسی می‌کنیم و نمرات هفتم، هشتم و نهم ملاک عمل قرار می‌گیرد.»

شکوهی افزود: «تکلیف قانونی که در برنامه پنج ساله توسعه نیز برعهده ما گذاشته این است که ۴۸ درصد دانش‌آموزان ما به رشته فنی و حرفه‌ای و کاردانش و ۵۲ درصد به رشته‌های نظری بروند.»

مدیرکل مشاوره، امور تربیتی و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش ادامه داد: «اکنون جمعیت دانش‌آموزان در دوره فنی ۳۱ درصد است.»

وی با بیان اینکه در راستای هدایت تحصیلی برای همه مدیران متوسطه اول دوره آموزشی گذاشتیم و برای مشاوران هم دوره‌های مختلف برگزار و مشاوران را ملزم کردیم در طول سال تحصیلی حداقل دو جلسه گروهی برای اولیا ترتیب دهند و حداقل یک مشاوره ۴۵ دقیقه ای برای دانش‌آموز و ولی دانش‌آموز داشته باشند گفت: «مشاور ما ملزم است با همه محدودیت‌های ساعتی خدمات ارائه دهد.»

شکوهی افزود: «واقع قضیه این است که امکانات ما به ویژه در هنرستان‌های فنی بسیار کم است. تعداد متقاضیان تحصیل در هنرستان‌های فنی بیش از ظرفیت است. با وجود تبلیغات و اطلاع رسانی‌ها علاقه‌مندی بیشتر شده ولی ظرفیت کم است. اکنون ۳۱ درصد دانش‌آموز در فنی و حرفه‌ای و کاردانش داریم و فاصله تا نُرم ۴۸ درصد زیاد است.»

انتخاب رشته تابع چند مولفه است

وی با بیان اینکه انتخاب رشته تابع چندین مولفه است گفت: «از یک سو برخی خانواده‌ها می‌خواهند آرزوها و ناکامی‌های خود را ازطریق فرزندشان جبران کنند. تاثیر همسالان، ویژگی‌های شخصیتی، علاقه خود فرد هم دخیل است. علاوه براین اگر فرض کنیم در آموزش و پرورش همه این کارها را دقیق انجام دادیم و دانش‌آموز رشته‌اش را مطابق علایقش انتخاب کرد، در مرحله بعدی وی به فرصت‌های شغلی نگاه می‌کند. ثبت‌نام در کنکور هم اصلا الزامی به رشته تحصیلی دوره دبیرستان ندارد و فرد می‌تواند در گروه‌های آموزشی دیگر هم شرکت کند.»