همه ماسک بزنند

به گزارش ایران، این عدد در ۴ و نیم ماه گذشته از شیوع ویروس کرونا در کشور بی‌سابقه بود. با مینو محرز عضو کمیته کشوری ستاد ملی کرونا قرار مصاحبه گذاشتیم تا ابعاد مختلف افزایش تعداد مرگ‌ومیر و اعلام مجدد آژیر خطر ویروس کرونا را از زبان او بشنویم. ظهر روز دوشنبه مینو محرز عضو کمیته کشوری ستاد ملی کرونا را در مرکز تحقیقات ایدز بیمارستان امام خمینی(ره) می‌بینیم. با گرمی از ما استقبال می‌کند اما دل پری دارد. از مردم بخصوص جوانان گلایه می‌کند که با سهل‌انگاری و نادیده گرفتن دستورهای بهداشتی اعضای خانواده‌شان را مبتلا به کرونا می‌کنند. پیش از شروع گفت‌و‌گو عکاس وقتی از او می‌خواهد ماسکش را بر دارد با صراحت جواب می‌دهد: «نه چرا بردارم ماسک اجباری شده است ما خودمان باید الگو باشیم.» اما هنوز اغلب جوانان ماسک نمی‌زنند. چاره فقط زدن ماسک است. همه‌جا اجباری کرده‌اند امریکا، اروپا همین ترکیه خودمان ماسک نداشته باشی ۶۰۰ لیر جریمه می‌کنند. مردم ایران دل به نشاطند». محرزمعتقد است مردم باید اجتماعی فکر کنند. او با اشاره به موضوع «اینفودمی» می‌گوید اینفودمی یا اپیدمی اطلاعات غلط بدتر از کرونا است». وی درباره دلایل افزایش آمار مبتلایان و همچنین رفتارهای کرونا در استان‌های قرمز واقدامات دولت و مردم برای مقابله با این بیماری گفت‌و‌گویی انجام دادیم که می‌خوانید:

خانم دکتر چه اتفاقی افتاد که اواسط اردیبهشت تقریباً تخت‌های کرونایی خالی شده بود اما همین تخت‌ها دوباره پراز بیمار شد. به‌نظر شما در بحث کنترل و مهار کرونا ایراد اصلی کار کجا بود رفتارهای غیر بهداشتی مردم یا اینکه برنامه‌های ستاد ملی کرونا در اجرا با ضعف‌هایی همراه بود؟
ببینید ایام عید کشور تعطیل بود و بعد ازآن هم دولت یک هفته‌ای همه جا را تعطیل کرد. از طرفی تعداد بیماران زیاد شد و همه ترسیده بودند و همین مسأله باعث شد تا آمار بیماران کم شود اما دراین بین مردم فکر کردند که کرونا تمام شده و بیرون آمدند. قبلاً از هرخانواده یک نفر مبتلا می‌شد اما الان همه خانواده از پدر بزرگ و مادر بزرگ گرفته تا نوه با هم مبتلا می‌شوند. بنابراین معلوم است که با برگزاری عزا، عروسی‌ها و میهمانی‌ها آمار مبتلایان بالا برود. البته مردم فکرمی کنند چون هوا گرم شده پس کرونا هم به پایان رسیده در حالی که در بحبوبه گرما استان خوزستان دچار اپیدمی شد. به عبارتی باید بگویم گرما، بیماری را در محیط از بین می‌برد ولی در بدن انسان در دمای ۳۷ درجه ویروس زنده می‌ماند ما ویروس را در گرما از محیط نمی‌گیریم ویروس از انسان به انسان سرایت می‌کند.

درباره شهرهای با وضعیت قرمز چه تصمیمی باید گرفت؟ آیا قرنطینه امکان‌پذیر است؟
مگر می‌شود شهرها یا حتی تهران را قرنطینه کرد؟ مگردر ووهان چین هم توانستند قرنطینه کنند؟ شما ببینید چقدر کارگر مهاجر داریم که برای کار از اطراف تهران می‌آیند تمام مواد غذایی ازحومه تهران می‌آید پس باید مردم خودشان لاک داون کنند و در خانه بنشینند و بیرون نیایند. توصیه می‌کنم اگرحوصله‌تان سر رفته و بیرون می‌آیید، ماسک بزنید. وقتی فاصله‌گذاری فیزیکی برداشته شد همه جای دنیا دوباره پر از بیمار شد. بعضی از مطالعات می‌گویند؛ لاک داون و تعطیلی همه کارگاه‌ها و مشاغل جبران‌ناپذیر است و هیچ کشوری از عهده‌اش بر نمی‌آید در نتیجه گفتند تنها راهش ماسک زدن است. امریکا، کانادا و ترکیه ماسک اجباری است و نتیجه‌اش را دیده‌اند. مسائل روانی و اقتصادی ناشی از کرونا در دنیا روی مردم تأثیر زیادی گذاشته در نتیجه مطالعات می‌گویند زدن ماسک انتقال بیماری را به زیر دو درصد می‌رساند چنین مطالعه‌ای ایده‌ال است. پس باید ماسک بزنیم و بیرون بیاییم.

رخی معتقدند اگر مردم رعایت نکردند باید محدودیت ها بازگردد شما با این موافق هستید که دولت محدودیت‌ها را به دو ماه قبل برگرداند؟
چرا باید مردم را تحت فشار بیشتر روانی قرار داد؟ باید آزاد باشند، بیرون بیایند ولی ماسک بزنند. دیگر از این بهتر؟ یک ماسک زدن اشکال دارد؟ مشکلات در خانه نشستن از نظر روانی زیاد بوده در دنیا مسائل افسردگی و اضطراب سلامت روان مردم را به خطر انداخته است ولی واکنش اینکه «ولش کن چون اعتماد به دولت ندارم» نه درست نیست. مسأله جان ما است در مورد کرونا تصمیم‌گیری دولت مطرح نیست این ما هستیم که تصمیم می‌گیریم می‌خواهیم مبتلا شویم یا نه. مردم باید برای حفظ سلامتی‌شان و هموطنان‌شان به دستورالعمل‌های دنیا گوش دهند. دنیا تنها راه را اجباری شدن ماسک می‌داند. تا کی اقتصاد را ببندیم تا کی بیکاری؟ هیچ کشوری از عهده‌اش بر نمی‌آید. باید بیزینس و کارها راه می‌افتاد همه‌جای دنیا با ماسک زدن کار می‌کنند. سرعت ابتلا بعد از بازگشایی‌ها وحشتناک زیاد شده است خب اگر ماسک بزنند که همه خانواده یکجا مبتلا نمی‌شوند.

ر روز استان‌های جدیدی به فهرست استان‌های قرمز یا در وضعیت هشدار اضافه می‌شود؟ شما علت را در چه می‌دانید و اینکه ستاد ملی کرونا در خصوص شرایط حاد کرونا پروتکل‌ها و برنامه‌های جدیدی دارد؟
علت آن تعطیلات اخیر و رفتن به مسافرت به برخی استان ها است. یکی از خصوصیات این ویروس قدرت انتقال بی‌نهایت بالای آن است. به محض اینکه در جامعه پیدا شود سرایت می‌کند. البته در مورد خوزستان به این خاطر آمار بالاست که قبلاً پیک را پشت سر نگذاشته بود. ستاد ملی کرونا تصمیم داشت قرنطینه کند ولی مطالعات دنیا نشان می‌دهد قرنطینه (لاک داون) ضررش بیشتر از کرونا است. استراتژی‌های جدید می‌گویند فقط ماسک بزنید. معتقدم جاهایی که تجمع است باید تعطیل شود. بازگشایی شرکت‌ها و کارخانه‌ها ضروری است ولی یکسری تجمعات مانند کنفرانس‌ها و آموزش‌ها باید از راه وبینار برگزار شوند. البته در مورد دانشگاه‌ها دانشجویان با زدن ماسک می‌توانند در کلاس‌های درس حاضر شوند.

پیش‌بینی شما از وضعیت شیوع کرونا در ایران چیست؟
ما اصلاً نمی‌دانیم در پاییز و زمستان با وجود آنفلوانزا چه بلایی قرار است سر جامعه بیاید. باید خودمان را برای گرفتاری‌های بیشتر آماده کنیم. هیچ چیزی در دنیا معلوم نیست. اینکه آیا همه بگیرند مصونیت پیدا می‌کنند یا بعد از مدتی مصونیت از بین می‌رود؟

به‌‌دنبال افزایش تماس‌های مردم چقدر احتمال دارد نرخ ابتلا به بیماری دوباره به روزهای اوج اپیدمی کرونا برگردد؟
الان تقریباً به روزهای اول برگشتیم. البته نمی‌توانم دقیق بگویم آمار چقدر است اما الان برخی افراد تست‌شان مثبت است و تعدادی هم بدون علامت هستند. از طرفی امکانات تست‌گیری بهتر شده و زودتر تشخیص می‌دهیم شاید یکی از دلایل افزایش آمار مبتلایان به خاطر افزایش تست‌های کرونا است.

محاسبات اپیدمیولوژیست‌ها نشان می‌دهد بزودی وارد پیک دوم ویروس کرونا می‌شویم. تعریف شما از پیک دوم بیماری چیست؟
در پیک اول کرونا مراجعه‌کننده‌ها بسیار زیاد بود و همه بیمارستان‌ها پر بودند بیمارستان امام روزی بین ۶۰ تا ۱۰۰ مریض سرپایی مراجعه می‌کرد دو هزار بیمار بستری داشتیم در حالی که بیمارستان معین نبود و مجبور شدند اینجا هم کرونا بخوابانند. یک دفعه تمام شد الان دوباره بیمارستان‌های معین پر شده‌اند و دوباره از جاهای مختلف به بیمارستان امام ارجاع می‌شوند. البته الان بسیاری از بیماران را سرپایی درمان می‌کنیم تجربه‌مان بیشتر شده ولی آمار بالاست و مریض بدحال و مرگ و میر هم بیشتر است. تازه پیک از آن اوج پایین آمده بود ولی الان بسرعت پیک بالا می‌رود همه خسته شده‌اند و رها کرده‌اند. مردم فکر کردند گرم شده و ویروس ضعیف شده است اینها تفکرات غلطی است. ویروس اصلاً ضعیف نشده است قدرت کشندگی اش مثل سابق است گرما هیچ تأثیری در از بین رفتن ویروس ندارد. سرعت انتقال در خانواده‌ها خیلی بدتر شده است چون همه بیرون زده‌اند. لاک داون (در خانه ماندن) خیلی تأثیر دارد.

چند روز پیش وزیر بهداشت اعلام کرد ویروس کرونا در هر استانی یک نوع رفتار متفاوتی داشته است به‌طور مصداقی بفرمایید رفتارهای کرونا در استان‌های قرمز دارای چه علامت‌هایی بوده است؟
فقط می‌توانم بگویم در استان‌هایی که ایپدمی زودتر شروع شد تجربه رسیدگی و درمان بیمار بیشتر بود ولی در اثر افزایش تعداد بیمار در کل دنیا علائم بالینی بیمار متفاوت شد قبلاً چین گفت تب، سرفه و تنگی نفس علائم کرونا است الان می‌بینیم کرونا تمام اعضای بدن را گرفتار می‌کند خیلی از بیماران کرونایی با اسهال و تهوع می‌آیند اما مریض با تظاهرات جلدی، سکته مغزی و بعد شاید گرفتاری ریه پیدا کند. علائم بالینی متفاوت‌تر کرونا به‌دلیل تجربه در دنیا شناخته شد. امروز تظاهرات گوارشی کرونا خیلی زیاد شده است. فقط ریه نیست که درگیر شود که با سی تی اسکن تشخیص دهیم. بهترین راه تست قابل اطمینان است و با ایزوله کردن مبتلایان زنجیره انتقال را قطع می‌کنند.

افزایش روند صعودی آمار موجب شده شرایط فعالیت کادر درمان بیشتر و خسته‌کننده‌تر شود برای حفظ این نیروها و تقویت کادر درمان چه کار باید کرد؟
مردم باید رعایت کنند کمتر مبتلا شوند چون واقعاً و بخصوص در شهرستان‌ها بیشتر از این پزشک و پرستار نداریم همین‌هایی هم که هستند خسته شده‌اند ۵ ماه است شبانه روز کار می‌کنند. امکانات و متخصص می‌خواهد. وقتی پزشک و پرستار نباشد بیماران را درمان کند تکلیف بیماران چه می‌شود؟ هیچ جای دنیا امکانات پزشکی جوابگوی این همه بیمار نبود. عملکرد ما در درمان خیلی بهتر از کشورهای اروپایی بوده با وجود این پزشکان و پرستاران ایثار کرده‌اند و خودشان هم گرفتار شده‌اندو بدبختانه مرگ و میر هم داشته‌اند. امکانات و تخت آی سی یو هزینه‌های بسیار زیادی دارد. هزینه یک روز بستری در آی سی‌ یو ۱۰ میلیون تومان است این را آسان نگیرید این‌ها برای دولت هزینه است یعنی از جیب مردم می‌رود. ما باید رعایت کنیم تا جلوی این هزینه‌ها را بگیریم.

معاون آموزش وزیر بهداشت در فروردین ماه درباره منشأ آلودگی ویروس کرونا عنوان کرد که قم منشأ کرونا نبود و همزمان نمونه‌های ابتلا به کرونا در گیلان هم مشاهده است. منتقدین می‌گویند چرا دولت قم را قرنطینه نکرد؟
دانشجوی ایرانی در ووهان چین زیاد است و یکسری هم اهل گیلان بودند. در قم هم کارگر چینی زیاد است آن موقع رفت و آمد هم بود. منتها همه می‌گفتند از قم شروع شده در حالی که در مطالعات اپیدمیولوژیک مشخص شد ویروس در گیلان هم بوده است. ما قبل از شناسایی ویروس رفت و آمد با چین داشتیم. همان سی بهمن دو مورد زن و شوهری در قم که از مسافرت برگشته بودند تست‌شان مثبت اعلام شد و وزیر بهداشت بلافاصله ورود کرونا به کشور را اعلام کرد اینکه رسانه‌های خارجی مدام می‌گویند کرونا قبلاً در ایران بوده و نگفتند یا آمار را کم اعلام می‌کنند اصلاً درست نیست. سازمان بهداشت جهانی زمانی آمار را از وزارت بهداشت قبول می‌کند که تعداد مبتلایان دارای تست مثبت باشند. سازمان بهداشت جهانی عکس ریه مشکوک را به‌عنوان آمار کرونا قبول نمی‌کند. مردم چه انتظاری دارند؟ برخی رسانه‌های خارجی و فضای مجازی که آمار را ده برابر اعلام می‌کنند اطلاعات غلط می‌دهند اینها می‌خواهند مردم را تحریک کنند.

ملکرد دولت و وزارت بهداشت را در مدیریت و کنترل کرونا چگونه ارزیابی می‌کنید؟
۴۰ سال است مدیر کمیته‌های مختلف عفونی وزارت بهداشت بوده‌ام بخصوص مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر بسیار عالی کار می‌کند ما بهترین در منطقه هستیم. منتها باید امکانات بدهند. این همه سیل و زلزله در ایران بود یک بار اپیدمی بیماری‌های عفونی شیوع پیدا نکرد. ما هفتمین گایدلاین درمانی کرونا را تدوین کرده‌ایم، دائم تحقیقات کشوری به روز انجام می‌شود، درمان هم که خوب پیش می‌رود. اما در امریکا ببینید رئیس جمهورش چقدر خرابکاری کرد بسیار افتضاح عمل کرد با آن همه مرگ و میر و ابتلا. اینجا دولت ستاد ملی تشکیل داد و عملکردش بسیار عالی بود. عملکرد ما نسبت به تحریم، امکانات درمانی و آگاهی مردم خیلی بهتر از جاهای دیگر بود بخصوص در منطقه که اولین هستیم.

ف آخر؟
مردم روزهای اول مضطرب بودند فکر می‌کردند هر کسی کرونا بگیرد، می‌میرد. امکانات درمانی ما به‌خاطر تحریم کم بود همه اینها جبران شد خوشحالم که همزمان با تمام برنامه‌های درمانی تحقیقات و درمان‌مان بجا بوده فقط یک مشکل بزرگ که داریم «اینفودمی» است. اطلاعات نادرست خیلی زیاد است حرف‌های وزارت بهداشت را باور داشته باشید دروغ نمی‌گویند. اینفودمی را از خودتان دور کنید. وزیر و معاونان وزارت بهداشت فوق‌العاده عمل می‌کنند.

برش
بی‌تفاوتی و تغییرات رفتاری مردم نشان می‌دهد که نیاز است تصمیمات جدیدتری اعمال شود به نظر شما ستاد ملی کرونا باید چه سناریو‌هایی را برای عبور از این مقطع در دستور کار قرار دهد؟
باشگاه‌های ورزشی و رستوران‌ها بدترین جا است. توصیه‌ام به ورزشکاران این است صبح‌ها با حفظ فاصله فیزیکی در پارک بدوند. پرسه زدن یا «ویندو شاپینگ» در پاساژها و مغازه را تعطیل کنید. باور کنید کرونا مستقیم به واکنش مردم بستگی دارد هیچ دولتی کاری از دستش بر نمی‌آید، مردم باید برای حفظ سلامتی‌شان همکاری کنند تا بتوانند زنجیره انتقال را از بین ببرند. متخصصان بهداشتی نظرات‌شان را می‌گویند و دولت هم اجرا می‌کند ولی در نهایت این مردم هستند که تصمیم نهایی را باید بگیرند. به هر حال مردم روان‌شان بواسطه سیل و زلزله و مسائل دیگر آسیب دیده است اما باز هم نقش آنها مهم است.