دبیر کارگروه مخاطرات طبیعی درگفت‌وگو با پانا پاسخ داد
زلزله‌های مخرب چگونه رخ می‌دهد؟
تهران (پانا) - دبیر کارگروه مخاطرات طبیعی درباره ارتباط عمق زلزله با میزان خسارت و شدت تخریب گفت که زلزله‌های کم عمق‌تر آثار تخریبی به مراتب بیشتری در محدوده وقوع دارد.
زمین لرزه‌ها به لحاظ عمق بروز (محلی که امواج از درون زمین منتشر می‌شود) به سه طبقه تقسیم‌بندی می‌شود. زلزله‌های عمیق، زلزله‌هایی هستند که عمق کانون آنها بیش از ۳۰۰ کیلومتر است و هرچه عمق زلزله‌ها کمتر باشد خرابی‌های بیشتری در پی دارد. عمق بیشتر زلزله‌ها در ایران در اکثر موارد زیاد نیست و بیشتر زلزله‌های مهم و مخرب ایران در عمق‌هایی بین ۸ تا ۲۰ کیلومتر رخ داده‌اند. هرچند بین عمق زلزله و شدت تخریب رابطه‌ای مستقیم وجود دارد اما این سوال همچنان در افکار عمومی وجود دارد که آیا زلزله‌هایی که بزرگای آن زیاد و عمق آن کم یا زیاد است چقدر می‌توانند مخرب باشند؟ دکتر علی بیت‌اللهی، رئیس بخش زلزله‌شناسی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در گفت‌وگو با پانا در پاسخ به این سوال که عمق زلزله با میزان تخریب چقدر در ارتباط است، اظهار کرد: «برای این موضوع می‌توان تابش روشنایی چراغ قوه را به دیوار مثال زد. وقتی نور چراغ قوه را به سمت دیوار می‌اندازیم، دایره روشنایی کوچک‌تر اما پر نورتر می‌شود. در عین حال وقتی چراغ قوه را از دیوار دور می‌کنیم پهنای دایره بزرگتر شده و شدت نور کمتر می‌شود. بنابراین زلزله‌های کم‌عمق یک خصوصیت دارند و اگر بزرگی آن یکسان باشد شدت اثرشان در محدوده وقوع زلزله به مراتب بیشتر خواهد بود.»
دبیر کارگروه مخاطرات طبیعی افزود: «یکی از بزرگترین زلزله‌هایی که در چند سال اخیر در کشور داشتیم و حتی از زلزله کرمانشاه هم بزرگتر بود، زلزله منطقه سراوان سیستان و بلوچستان با بزرگی ۷.۶ ریشتر بود که فروردین ماه سال ۹۲ رخ داد اما خبری از نظر تخریب ناشی از این زلزله شنیده نشد چون عمق زلزله طبق اعلام مرکز لرزه‌نگاری ۷۰ تا ۹۰ کیلومتر در زون فرورانشی مکران بود و عموما در این زون عمق زلزله‌ها بالاتر است.»
وی تاکید کرد: «وقتی زلزله‌ای در عمق ۹۰ کیلومتری زمین رخ می‌دهد واضح است تا امواج زلزله بخواهد ۹۰ کیلومتر را طی کند و به سطح زمین برسد به اندازه کافی تضعیف می‌شود البته شدت زلزله با فاصله آن ارتباط معکوس دارد یعنی اگر زلزله دور باشد اماکن و منازل تخریب نمی‌شوند اما میزان تخریب در زلزله‌های نزدیک به سطح زمین، بیشتر می‌شود.»
بیت‌اللهی خاطرنشان کرد: «احساس زلزله نیز غیر از تخریب است به این معنی که احساس زلزله‌های عمیق‌تر در شعاع وسعت بیشتری صورت می‌گیرد. در زلزله‌های کم عمق و بزرگ، امواج زلزله و آثار شدت زلزله شدیدتر و احساس زلزله هم در محدوده کمتری است اما زلزله که عمیق‌تر می‌شود تاثیرش کمتر است اما شعاع احساس آن ممکن است بیشتر باشد. به طور مثال در زلزله کرمانشاه که عمق آن را ۱۸ تا ۲۸ کیلومتری زمین عنوان کردند، زلزله در تهران هم احساس شد. امواج زلزله‌های بزرگ تا صدها کیلومتر هم منطقه را پوشش می‌دهد اما تخریب زلزله و شدت زلزله به فاصله نقطه وقوع زلزله از یک مکان وابسته است و عمق هم یک فاصله محسوب می‌شود و به عبارتی دیگر زلزله‌های کم عمق آثار تخریبی به مراتب بیشتری در محدوده وقوع خود خواهند داشت.»
ارسال دیدگاه