دوستی خاله خرسه طبیعت گردها با حیات‌وحش!

به‌گزارش ایران، ساعت‌ها سنگ‌ها و صخره‌های ارتفاعات مرودشت فارس را زیر پا گذاشتند تا به دو توله خرس رسیدند. توله‌ها لاغر و تکیده، در بدترین حالتی که بتوان برای یک توله خرس بی‌مادر تصور کرد، قرار داشتند. این سرنوشت غم ‌انگیز را اهالی یکی از روستاهای مرودشت برای سه توله تازه متولد شده رقم زدند. توله خرس سوم هرگز پیدا نشد. این قصه تلخ از آنجا شروع شد که چند نفر از اهالی در بهار ارتفاعات روستایشان قدم می‌زدند که به سه توله‌ خرس رسیدند. تا چشم‌شان کار می‌کرد خبری از خرس مادر نبود. نگران توله‌ها شدند. به آنها غذا دادند و با آنها بازی کردند اما نمی‌دانستند چه بازی خطرناکی با سرنوشت آنها کرده‌اند. خرس مادر بوی آدمی‌زاد را که می‌شنود توله‌ها را رها می‌کند و می‌رود. این‌ رفتار غریزی حیات‌وحش است و اهالی روستا نمی‌دانستند. توله‌‌ها هم آواره ارتفاعات شدند. روستاییان به محیطبان‌ها خبر دادند. مأموران دو توله از سه توله را بی‌رمق یافتند.

گرسنگی و تشنگی کار خودش را کرده بود‌ و به کلیه توله خرس‌ها آسیب زده بود. این گونه بود که اهالی روستا قصه دوستی خاله خرسه‌ها را از نو نوشتند.
سهیل اولادزاد کارشناس محیط زیست با افسوس بسیار به «ایران» می‌گوید: «به‌همین راحتی محیط‌ زیست یکی از مهم‌ترین گونه‌هایش را از دست داد.»
اولادزاد اعتقاد دارد بسیاری از افرادی که باعث جدایی توله‌ها و نوزاد‌ها از طبیعت می‌شوند افرادی هستند که علاقه زیادی به طبیعت دارند و این کار را از سر نا‌آگاهی و نبود آموزش انجام می‌دهند. او رفتارهای مردمی را یادآوری می‌کند که بسیاری از آنها جوجه‌های جغد انبار را از سر ناآگاهی به فعالان محیط‌ زیست و محیطبان‌ها می‌رسانند. جغد انبار، جغدی کوچک با سینه‌ای سپید است. این جغد چشم سیاه زندگی در مناطق مسکونی را به طبیعت ترجیح می‌دهد. این پرنده با پروازی موج‌دار در خانه‌های روستایی و برج‌ها زاد و ولد می‌کند. اولادزاد تعریف می‌کند: «به‌دلیل دخالت بومی‌ها، بسیاری از جغد‌های مادر وقتی از شکار برمی‌گردند با جای خالی جوجه‌ها مواجه می‌شوند. اولادزاد برگرداندن به طبیعت جوجه‌هایی را که بومی‌ها تحویل محیط زیست می‌دهند بسیار سخت می‌داند و می‌گوید: «باید بخت و اقبال با آنها یار باشد که بتوانند به طبیعت برگردند.»

توله گربه‌های جنگلی‌‌ هم از دوستی خاله خرسه بسیاری از گردشگران در عذابند. یک سال و نیم پیش بود که یکی از گردشگران توله گربه جنگلی را به فعالان محیط زیست در شمال رساند. اولازاد می‌گوید: «وقتی گربه را به ما دادند، فقط چند هفته از تولدش می‌گذشت.» او می‌گوید: «یکی از مراکز بازپروری تلاش بسیار زیادی کرد تا توانستیم این گربه را به طبیعت بازگردانیم.» آنها البته احتمال کمی می‌دادند که این توله بتواند در طبیعت دوام بیاورد اما دوربین‌های کار گذاشته شده خبر خوبی برایشان آوردند. فیلم‌های تهیه شده در دو ماه بعد از رهاسازی این توله، نشان دادند که او توانسته بود بعد از یک اشتباه انسانی با طبیعت خودش خو بگیرد. به روایت اولادزاد گربه های جنگلی‌ خیلی زیبا هستند و زود با انسان صمیمی می‌شوند. خوی تهاجمی را هم در دوران نوزادی ندارند. گربه جنگلی مادر هم در جای نمایی نوزادش دقت زیادی ندارد. توله را روی تپه‌های کوچک می‌گذارد و به‌دنبال غذا و شکار می رود. گردشگران بسیاری هم این گربه را با گربه‌های اهلی و شهری اشتباه می‌گیرند و با خود می‌آورند. او می‌گوید: «غذا دادن، نگهداری و جیره‌بندی غذا به گونه‌های وحشی بسیار متفاوت و سخت است برای همین ۹۹ درصد حیواناتی که از طبیعت گرفته می‌شوند امکان بازگشت به‌ طبیعت را ندارند.

او البته یک انتقاد هم به محیطبانان دارد. به‌گفته او محیطبانان از سر ناآگاهی از لانه حیوانات عکس می‌گیرند و در اینستاگرام انتشار می‌دهند. او این کار را خطرناک‌تر از اتفاقی می‌داند که در آن گردشگران و طبیعت‌گردان توله‌ها و جوجه‌های حیوانات را به مراکز نگهداری می‌دهند. اولادزاد می‌گوید: «لااقل در این گونه موارد ما یک ذخیره ژنی داریم اما زمانی که از لانه حیات وحش عکس می‌گیریم باعث وحشت و دوری گزینی مادر گونه‌ها از بچه‌ها و توله‌هایش می‌شویم.»به گفته او در بسیاری از موارد مادر حیوان در همان اطراف پرسه می‌زند و حضور انسان‌ها باعث می‌شود تا او احساس ناامنی کند و توله‌هایش را رها کند و برود.
«امید عزت‌پور» یکی از محیطبانان محیط‌ زیست قزوین نزدیک شدن به نوزادان حیات وحش را نتیجه کنجکاوی افراد می‌داند و این میل انسانی را باعث آسیب به اکثر گونه‌ها از جوجه پرندگان بویژه شکاری گرفته تا پستاندارانی همچون خرگوش، قوچ و میش، آهوها و بزغاله‌های کل و بز و توله های گربه سانان و گوشتخواران می‌داند.
پوکی استخوان دلیجه‌ها
دلیجه‌ها یکی از کوچک‌ترین شاهین سانان طبیعت هستند که روی درخت‌هایی لانه می‌سازند که اطراف سکونتگاه‌های انسانی هستند.
«ایمان ابراهیمی»، مدیرعامل انجمن حفاظت پرندگان آوای بوم می‌گوید: «بسیاری از باغدار‌ها و طبیعت‌گردها جوجه دلیجه‌ها را با خود می‌برند. آنها رژیم غذایی پیچیده‌ای دارند. دلیجه‌ها طیف وسیعی از جونده‌ها و حشرات را می‌خورند.» به گفته ابراهیمی انسان نمی‌تواند در اسارت این رژیم غذایی را برای آنها تأمین کند و دلیجه‌ها بعد از ۶ یا ۷ ماه در اسارت پوکی استخوان می‌گیرند.
او می‌گوید: «بسیاری از شهروندان و بومی‌ها با ما تماس می‌گیرند و می‌گویند قادر به نگهداری از آن نیستند.» ته قصه، پرنده‌ای روی دست شهروند می‌ماند که پرواز کردن را یاد نگرفته و مشکلات فیزیکی بسیار زیادی دارد.
ابراهیمی می‌گوید: «ما هم نمی‌توانیم کاری برای آن انجام بدهیم، بنابراین از بین می‌روند.»
کلاغ‌های گردن بور هم از دست مهربانی‌های ناآگاهانه شهروندان در امان نیستند. ابراهیمی از خانواده‌ای صحبت می‌کند که یک کلاغ گردن بور را در چند ماهگی به خانه می‌برد اما بعد از مدتی به انجمن اعلام می‌کند که شرایط نگهداری از آن را ندارد. به‌گفته ابراهیمی این کلاغ از گونه‌های بسیار مهم است که برای رها شدن و یاد گرفتن مجدد مهارت زندگی در طبیعت به امکاناتی نیاز دارد که در کشور ما وجود ندارد. بنابراین یک گونه ارزشمند به همین راحتی از بین رفت.

حفره‌های طبیعت را نکاوید
یکی از بازی‌های گردشگران ساحلی پاگذاشتن روی حفره‌های کنده شده در ساحل است. آنها این کار را تا جایی ادامه می‌دهند که بسیاری از‌گونه‌ها ساحل را ترک می‌کنند. خرچنگ‌ها از جمله گونه‌هایی هستند که همواره لانه هایشان در سواحل مورد هجوم گردشگران قرار می‌گیرد.
گاهی اوقات هم کنجکاوی شهروندان را به سمت حفره‌هایی که در دل کویر و مراتع حفر شده، می‌‌کشاند. ابراهیمی می‌گوید: «گاهی طبیعتگردان در زمین حفره‌ای پیدا می‌کنند و برای اینکه بدانند داخل آن چه خبر است نور چراغ قوه را به داخل آن می‌اندازند. در این زمان ممکن است میان صاحب لانه و آن فرد تعارض به وجود بیاید و گونه وحشی از خودش دفاع کند و به آن فرد آسیب بزند.» او جابه‌جایی حیوانات را هم یکی دیگر از اشتباهات انسانی می‌داند که به مرگ گونه‌ها منجر می‌شود. این اشتباه انسانی در فصل زادآوری حیات‌وحش در بهار آنقدر تکرار می‌شود که این روزها بسیاری کارشناسان حیات وحش مدام در حال هشدار به شهروندان هستند. آنها برای تأثیرگذاری بیشتر پای هنرمندان را هم به میان کشانده و از آنها خواسته‌اند در شبکه‌های اجتماعی از مردم بخواهند که به جوجه‌ها و توله‌های حیات وحش در فصل زادآوری نزدیک نشوند.