تقویت نهادهای مدنی برای کمک به دولت‌ها

همه‎گیری ویروس کووید۱۹ و ابتلای صدها هزار نفر از مردم جهان به این بیماری، کشورهای مختلف را متناسب با سطح توسعه آنها به تکاپو واداشته تا برای رویارویی مناسب با این پدیده، آمادگی‎های لازم را در خود ایجاد کنند. گروه‎های مطالعاتی و پژوهشی و دانشمندان در همه کشورها، بویژه در کشورهایی که سهم بسیار بالایی در تولید علم در جهان دارند ابعاد مختلف این پدیده و آثار و پیامدهای آن برای جامعه بشری را نه تنها در یک جامعه مورد توجه قرار دادند بلکه همه تلاش می‎کنند تا بهترین و کارآمدترین روش‎ها را برای رویارویی با این پدیده شگفت‎انگیز پیدا کنند. در این میان نقش دولت‎ها و نظام‎های سیاسی در سراسر جهان نقشی تعیین‌کننده است.

بار دیگر روشن شده که دولت‎های کارآمد و حکومت‎هایی که مصالح عمومی و منافع مردم را در اولویت فعالیت خود قرار داده‎اند بهتر می‌توانند با این پدیده رودررو شده و آن را مهار کنند؛ هرچند این پدیده به‌دلیل ناشناخته بودنش ابهام‎های زیاد و دشواری‎های پیچیده و متنوعی را در همه کشورها ایجاد کرده اما، بالاخره راه‌هایی برای مهار آن پیدا شده است.

نکته‎ای که بسیار اهمیت دارد این است که، حکومت‎ها و نیز دولت‌ها در سراسر جهان به‌دلیل این رخداد اهمیت کنش‎های اجتماعی و فعالیت نهادهای مردمی را بیش از پیش مورد توجه قرار دادند. کووید- ۱۹ و همه‎گیری آن نشان داد که حکومت‎ها به تنهایی نمی‎توانند وظایف خود را به انجام برسانند. بویژه حمایت از کادرهای درمانی در کشورهای مختلف در جهت جلوگیری از فرسوده شدن آنها، نیاز به افزایش آموزش و آگاهی‎های عمومی و توجه به چشم اندازها و استانداردها و موازین بهداشتی را مشخص‎تر کرده است. این تجربه سبب شد که حکومت‎هابر بسیج عمومی و به‌کارگیری سرمایه اجتماعی و تمرکز بر اعتماد عمومی بیشتر توجه کنند.

در جریان تحولات ناشی از همه‎گیری کرونا، مشخص شد نهادهای اجتماعی و مدنی و سازمان‎های خیریه‎ای می‎توانند همراه و همسو با حکومت‌ها انجام وظایف دشوار آنها را تسهیل کنند. این تجربه بسیار ارزشمندی برای همه حکومت‎ها در سراسر جهان است که اهمیت سرمایه اجتماعی و ضرورت تقویت نهادهای مدنی را بیش از پیش مورد توجه قرار دهند. تقریباً یک باور عمومی در میان بسیاری از پژوهشگران و دانشمندان امروز به وجود آمده که جهان دیگر به دنیای پیش از کرونا برنخواهد گشت و جامعه جهانی باید خود را آماده شرایط پساکرونا کند. شرایطی که متناسب با توسعه کشورها و با توجه به میزان به‌کارگیری محاسبات عقلانی در جوامع مختلف می‌توان انتظار بهبود یا وخامت آن را داشت. امروز در سراسر جهان حکومت‎هایی می‎توانند با این پدیده رویارویی مؤثر و کارآمد داشته باشند و وظایف خود را بخوبی انجام دهند که با تمرکز بر منافع عمومی و مصالح ملی و با بسیج توانمندی‎های اجتماعی و مردمی و تقویت نهادهای جامعه مدنی، تلاش کنند تا مردم را در کنار دولت در مواجهه با این پدیده و نجات جان انسان‎ها به حرکت درآورند. بدون تردید برای جلب حمایت مردم و همسو و هم راستا ساختن‎شان با تلاش‎ حکومت‌ها، سرمایه اجتماعی و میزان اعتماد عمومی نقشی تعیین‌کننده و تأثیرگذار دارد که می‎تواند در جهان پساکرونا نقشی مؤثرتر از گذشته را برعهده بگیرد.

*استاد دانشگاه

منبع: ایران