قلعه ساختمان؛ زخمی کهنه اما همچنان ناسور

به‌گزارش ایران، محله کشاورز شهرک «شهید رجایی» یا «قلعه ساختمان» در جنوب شرق مشهد واقع شده و جزو محلاتی است که در حریم این کلانشهر قرار دارد. با اینکه از عمر بسیاری از خانه‌های مسکونی چهار دهه می‌گذرد، اما هنوز این خانه‌ها اسناد قانونی ثبتی ندارند و در اختلافات حقوقی بین نهادها و مالکین بلاتکلیف مانده‌اند. همین سند نداشتن البته باعث شده املاک این منطقه قیمت پایین داشته باشند و مهاجران و اتباع خارجی که اوراق هویتی ندارند جذب این منطقه شوند. حسین زارعی از ساکنان این محله ‌می‌گوید: بارها مسئولان از این مناطق بازدید کرده اند و خود ما درباره مشکلات این منطقه صحبت کرده ایم اما هنوز نتیجه ای گرفته نشده است. انتهای منطقه حر ۱۹ در این شهرک، به‌دلیل تجمع معتادان مشکلات زیادی را ایجاد کرده است. این محله حتی یک بوستان و فضای سبز برای کودکان و جوانان ندارد.

او می‌گوید: بین ساکنان محله کشاورز افرادی پیدا می‌شود که در حرفه‌های خاصی خبره و توانمند هستند اما به دلیل اینکه در این محله ساکن هستند، بیکار مانده‌اند. از طرفی در انتهای این شهرک زمین‌هایی موجود است که تحت مالکیت آستان قدس رضوی است و تنها با یک دیوار بتونی طولانی از شهرک جدا شده‌اند که حضور و تجمع معتادان و کارتن‌خواب‌ها در این اراضی مشکلات زیادی را برای ساکنان محله کشاورز ایجاد کرده است.

مشکلات تاریخی محله کشاورز
«رمضانعلی فیضی»، رئیس کمیسیون مناطق پیرامونی و کم ‌برخوردار شورای اسلامی شهر مشهد با بیان اینکه مشکلات شهرک شهید رجایی مشهد از سال‌ها قبل هم مطرح بوده و می‌گوید: مشکل اصلی مردم این شهرک، زمین‌های زراعی است که متعلق به تولیت آستان قدس است. در مجاورت این زمین‌ها، خانه‌هایی بصورت غیرقانونی طی ۵۰ سال گذشته ساخته شده‌اند و از سوی دیگر معتادان و کارتن‌خواب‌ها براحتی بخشی از این دیوار را تخریب کرده‌اند و وارد این اراضی می‌شوند.
وی در مورد اینکه چرا معتادان از درون شهرک جمع‌آوری نمی‌شوند، می‌گوید: ساماندهی معتادان متجاهر و کارتن‌خواب‌ها به عهده شهرداری است که این ارگان نیز با راه‌اندازی گرم خانه‌ها این افراد را تحت حمایت قرارداده است؛ اما چون فعالیت گرم خانه‌ها فقط طی ماه‌های سرد سال است، باقی ایام سال این معتادان جایی برای سکونت ندارند بنابراین در خیابان‌ها پراکنده می‌شوند.

در همین حال «هادی لکزی»، معاون فنی و اجرایی شهرداری منطقه ۶ مشهد در این رابطه می‌گوید: شهرک شهید رجایی ۳۰۰هزار نفر جمعیت دارد که اغلب از شهرستان‌های اطراف مانند سرخس، کلات، تربت‌جام و... به دلیل ارزان بودن زمین به این منطقه آمدند و حاشیه‌نشینی در این منطقه شهر مشهد را گسترش دادند.وی همچنین با اشاره به اینکه در این شهرک بیشتر ساکنان محروم و کم بضاعت هستند؛ تصریح می‌کند: اکثر مردم شهرک رجایی به دلیل کرونا و روزمزد بودنشان از کار بیکار شده‌اند که با کمک خیرین بسته‌های معیشتی و بهداشتی تهیه می‌کنیم و در اختیارشان قرار می‌دهیم.

امید به بازشدن گره‌های قانونی
«مرتضی حقیقی»، معاون املاک و اراضی آستان قدس هم درباره این اراضی می‌گوید: شهرک شهید رجایی جزو نقاط محروم مشهد است. اراضی این شهرک سال‌ها قبل به دلیل خارج بودن از محدوده شهری برای کشاورزی استفاده می‌شده است. این زمین‌ها قبل از انقلاب بدون موافقت موقوف (آستان قدس رضوی) به زارعین داده می‌شود. بعد از انقلاب هم طبق فتوای امام در سال ۶۶ مبنی بر اینکه هر زمینی که موقوفه بوده و در راستای قانون اصلاحات اراضی باید به حالت وقفی برگردد اما چون مردم در آن زمان پول این زمین‌ها را پرداخت کرده بودند (با توجه به اینکه زمین‌ها موقوفه بود و فقط کاربری کشاورزی داشته) شروع به ساخت و ساز می‌کنند و شهرک توسعه پیدا می‌کند و به مرور اراضی کشاورزی به اراضی شهری وصل می‌شود. لذا بافت نامنظم، غیراصولی و غیرقانونی در این محدوده شهر مشهد شکل می‌گیرد.

معاون املاک و اراضی آستان قدس با بیان اینکه آستان قدس در جنوب این شهرک حدفاصل «مزرعه نمونه» که متعلق به آستان است و کشت و کار در آن انجام می‌شود به دلیل جلوگیری از تصرفات بعدی ساکنان دیوار بتونی کشیده، می‌گوید: متأسفانه معتادان از این دیوار بتنی عبور می‌کنند و وارد اراضی ۳ هزار هکتاری می‌شوند. هم اکنون با کمک شهرداری و اداره راه و شهرسازی و استانداری درصدد هستیم حدفاصل شهرک شهید رجایی و مزرعه نمونه، خیابان جدید بسازیم و بخشی از پلاک‌های زمین‌های مزرعه نمونه را باهماهنگی دستگاه‌های مربوطه تغییر کاربری دهیم و تبدیل به مسکونی و خدمات شهری کنیم. در این رابطه جلساتی هم با شهرداری و استانداری داشتیم و هم اکنون این مسأله در کمیته فنی کمیسیون ماده ۵ در حال بررسی است که درصورت موافقت دراین شهرک فرهنگسرا و بوستان ایجاد خواهیم کرد تا جوانان این شهرک از مکان‌های فرهنگی بهره‌مند شوند.

برش
کمک‌های خیرین به نیازمندان شهرک شهید رجایی
شغل اکثر ساکنان شهرک شهید رجایی مشهد آزاد است و به خاطر کرونا اغلب آنان اکنون بیکار هستند. مردم این محله نیاز شدیدی به حمایت‌های دولتی و تشکل‌های خیریه غیر دولتی برای جبران آسیب‌های اقتصادی کرونا دارند. «حسن موسی‌زاده»، از خیرین مشهد و نماینده مردم محله شهرک شهید رجایی در کمپینی است به نام کمپین «اطعام ماندگار». او می‌گوید: افراد نیازمندی که در شهرک شهید رجایی ساکن هستند را شناسایی می‌کنیم و هفته‌ای یک بار بسته‌های معیشتی که شامل برنج، روغن، ماکارونی و حبوبات است را در این محله بین این افراد توزیع می‌کنیم. بیشتر این افراد به‌دلیل کرونا بیکار شده‌اند و به این کمک‌ها نیاز دارند. وی می‌افزاید: برای رعایت نکات بهداشتی هم بسته‌های ماسک، الکل و پدالکلی در اختیار ساکنان شهرک می‌گذاریم اما چون اغلب این افراد معمولاً از سطح فرهنگی پایینی برخوردارند، می‌بینیم که چندان مسائل بهداشتی را رعایت نمی‌کنند. به‌گفته موسی‌زاده، شهرک شهید رجایی ۱۹ محله دارد که در هر محله حدود ۱۴ هزار نفر جمعیت دارد. البته ماسک را به افرادی که کارت ملی داشته باشند، می‌دهند چون در بین آن‌ها اتباع افغانستان هم دیده می‌شود که غیرقانونی در این شهرک ساکن هستند اما به گفته او، باز هم در صورت نیاز ماسک را به آنها هم می‌دهند. همچنین به صورت هفتگی ۸۰ پرس غذای گرم بین خانواده‌های این شهرک که نیاز دارند، توزیع می‌شود.