خلیج فارس و صلح

از صدر اسلام و پس ‌از آن نیز، در مکاتبات سیاسی و هزاران متن کهن جغرافیایی، ادبی، تفسیری، اخلاقی و فقهی؛ نام خلیج‌فارس ذکر و موقعیت آن در نقشه‌های جغرافیای متعددی ترسیم شده و تاکنون بسیاری از این اسناد از سوی سازمان یونسکو به‌عنوان میراث بشریت به ثبت رسیده است.
منطقه خلیج‌فارس در طول قرن‌های گذشته، میزبان دریانوردان، بازرگانان و جهانگردان و البته از طرفی هم محل طمع‌ورزی و شرارت نیروهای استعماری و میهمانان ناخوانده بوده است.

بیگانگانی که در دورانی با هدف حفظ سیطره و گسترش مناطق استعماری خود و در دهه‌های گذشته، با حرص استخراج نفت، فروش گسترده تسلیحات و تدارک شکل جدیدی از استعمار؛ موجب ایجاد تفرقه، ناامنی و بی‌ثباتی و مانع بهره‌مندی مردم این منطقه از منافع مشترک خود شده‌اند.
حال وقت آن رسیده است که دولت‌های منطقه خلیج‌فارس با تکیه‌بر دین و هویت و فرهنگ‌های مشترک و با هم‌افزایی زیرساخت‌ها و ظرفیت‌های اقتصادی و تجاری و جغرافیایی خود، به تحقق چشم‌اندازها و راهبردهای آینده‌نگرانه خود بپردازند.

به‌نظر می‌رسد اهدافی مانند گسترش فناوری‌های نوین، کاهش اتکا به درآمدهای نفتی، متنوع ساختن اقتصاد، توسعه صنعت گردشگری، گسترش بندرها، جاده‌ها و مسیرهای هوایی، بهره‌مندی از نیروی انسانی جوان و تحصیلکرده، ارتقای توانمندی‌های درمانی و پزشکی، بومی‌سازی و کاهش وابستگی خارجی؛ مجموعه‌ای از اولویت‌های مشترک و موضوعات قابل تعامل کشورهای حوزه خلیج‌فارس است.
جمهوری اسلامی ایران در طول دهه‌های گذشته، همواره خواهان گسترش روابط دوجانبه با کشورهای اسلامی، تحکیم همکاری چندجانبه در چارچوب سازمان همکاری اسلامی و مشارکت سازنده در سایر سازمان‌ها و ابتکارهای منطقه‌ای و بین‌المللی بوده است.

ما تأمین امنیت ملی کشورمان را در حفظ ثبات و توسعه پایدار کشورهای همسایه و منطقه پیرامونی خود می‌دانیم و خواهان حذف، تضعیف و تجزیه هیچ کشوری نیستیم و برای اثبات این انگیزه خود، تاکنون در سطوح منطقه‌ای و بین‌المللی، طرح و ابتکارهای متعددی ازجمله امنیت در خلیج‌فارس (۱۹۸۵)، گفت‌و‌گوی تمدن‌ها (۱۹۹۷)، دنیا علیه خشونت (۲۰۱۳)، مجمع گفت‌و‌گوی منطقه‌ای (۲۰۱۴)، طرح صلح یمن (۲۰۱۵)، پیمان منطقه‌ای عدم تجاوز (۲۰۱۹) و پویش صلح هرمز (۲۰۱۹) را ارائه داده‌ایم.
با توجه به نگرانی‌های امنیتی فزاینده درباره خلیج فارس و اهمیت حمل‌ونقل دریایی برای کشورهای منطقه، جمهوری اسلامی ایران با ارائه مدلی از همکاری امنیتی منطقه‌ای به‌عنوان پیشنهاد، برای ایجاد صلح در منطقه پیشقدم شده است.

در این طرح صلح که «ابتکار صلح هرمز» نامیده می‌شود و توسط ریاست جمهوری اسلامی ایران رونمایی شده است، امنیت خلیج فارس فقط توسط هشت کشوری تأمین می‌شود که در حاشیه آن زندگی می‌کنند و به این امنیت برای حیات و پیشرفت خود نیازمندند.
«ابتکار صلح هرمز» با مشارکت هشت کشور وابسته به آن، شامل جمهوری اسلامی ایران، پادشاهی عربستان سعودی، جمهوری عراق، سلطنت عمان، امارات عربی متحده، دولت کویت، دولت قطر و پادشاهی بحرین از ظرفیت لازم و کافی برای تحقق امنیت فراگیر در منطقه از طریق گفتمان درون منطقه‌ای برخوردار است.
ابتکار صلح هرمز بر این مبنا تدوین شده است که سرنوشت مردم و ملت‌های منطقه خلیج فارس بنا به مشترکات دینی، فرهنگی، سنتی، تاریخی، جغرافیایی و خانوادگی به یکدیگر پیوند خورده و امنیت در آن قابل تجزیه و تفکیک نیست، یا همه از امنیت در این منطقه بهره می‌برند یا همه از آن محروم می‌شوند.

*مدیرکل خلیج فارس

منبع: ایران