رضا حاج‌کریم*
در کنار کرونا به فکر محیط زیست باشیم
مساله آب در تهران تفاوتی ماهوی با مصرف آب در سایر نقاط کشور دارد. الگوی مصرف آب در تهران تقریبا با تمام کشور متفاوت است. چطور؟ در سایر نقاط کشور سهم میزان مصرف آب شرب شاید به ۶ تا ۷ درصد کل مصرف آب برسد (کمااینکه در بسیاری از شهرها این میزان کمتر هم هست) اما این عدد در تهران به ۴۰ درصد می‌رسد.
بنابراین وقتی در الگوی مصرف مردم و در نحوه مصر‌ف‌شان تغییری رخ می‌دهد، این تغییر خودش را خیلی شدید نشان می‌دهد. وضعیت مصرف آب در حال‌حاضر در تهران به روزی ۳.۵ میلیون مترمکعب رسیده است و در نظر داشته باشید که در این شهر تنها مساله عمده ما میزان بارندگی هم نیست. یکی از تفاوت‌هایی که تهران با سایر نقاط کشور دارد، مساله محدودیت‌های آبی است. در بسیاری از شهرها البته موضوع محدودیت منابع آبی وجود دارد، اما در پایتخت این موضوع با محدودیت و فرسودگی شبکه‌های توزیع آب هم همراه می‌شود. هر دو این محدودیت‌ها دست به دست هم می‌دهند تا در تهران، در روزهایی که مصرف آب به میزان پیک مصرف در تابستان رسیده است، سبب نگرانی بسیار شود.
از سمت دیگر ماجرا باید بدانیم که ظرفیت تصفیه آب در تهران هم پایین است. در سال‌های گذشته تصفیه‌خانه‌های چهار و پنج ساخته شده‌اند، اما تصفیه‌خانه شماره شش هنوز در مدار بهره‌برداری قرار نگرفته است. بنابراین مشکل تصفیه را هم باید به محدودیت و فرسودگی شبکه توزیع آب افزود که سبب تشدید نگرانی بابت مصرف آب می‌شود. با مشاهده بارندگی‌های اخیر بسیاری از مردم گمان می‌کنند که مساله کمبود آب حل شده است و دیگر نگرانی وجود ندارد. ماجرا اما در اینجاست که پس از بارندگی، تنها بخشی از دبی رودخانه‌ای که سد یا چاه عمیق را تامین می‌کند، قابل برداشت است و بخشی سهمیه صنعت و حقابه کشاورزی و حقابه زیست محیطی است و این یعنی تمامی ظرفیت بارندگی‌ها برای ما قابل استفاده نیستند و دولت باید متناسب با مصرف این منابع آبی را برای کشاورزی، صنعت و بخش‌های زیست محیطی هم اختصاص دهد.
این بارندگی‌ها نباید خیال مردم را بابت حل مشکل کم آبی تهران راحت کند، چراکه این مشکل چندوجهی است و توجه ویژه‌ای را می‌طلبد. در این ماه‌ها و روزهایی که کرونا تبدیل به مشکلی مضاعف برای کشور شده است، اما فارغ از این مشکل تازه، باید اصولا بپذیریم در کشوری زندگی می‌کنیم که ۸۵ درصد اقلیمش گرم و خشک است. پس الگو و سبک زندگی ما باید الگو و سبک زندگی متناسب با کم آبی باشد. اینکه تصور کنیم می‌توانیم بر مشکل کمبود آب فائق شویم، تصوری است مبتنی بر توهم. ما هرگز نخواهیم توانست بر این مشکل چیره شویم، چراکه منابع آبی کشور ما محدود است، اقلیم جغرافیایی کشور ما گرم و خشک است و در این اقلیم امکان زندگی کردن مانند زندگی در یک اقلیم پرآب وجود ندارد. کمااینکه اصولا امروز دنیا به این نتیجه رسیده است که باید سبک زندگی تغییر پیدا کند و مصرف آب و سایر منابع را کاهش دهد. کشورهای اروپایی که مانند هلند و بلژیک دچار مساله آب هستند، برنامه‌های بسیار سختگیرانه‌ای برای مصرف در نظر گرفته‌اند...
چراکه محیط زیست را به عنوان یک کره واحد در نظر می‌گیرند نه به عنوان مساله یک کشور خاص. همین موضوع نشان می‌دهد که ما ساکنان اقلیم‌های گرم و خشک وظیفه مضاعفی در این خصوص داریم و باید نحوه مصرف آب را تغییر دهیم. در بخش شرب از قضا کاهش مصرف بسیار جای کار دارد؛ در این روزها که برای پیشگیری از ابتلا به کرونا باید بین ۲۰ تا ۴۰ ثانیه دست‌های‌مان را بشوییم، می‌توانیم دقت کنیم که در این مدت شیر آب را باز نگذاریم. فقط با رعایت همین یک نکته، مصرف آب به شکل چشمگیری کاهش پیدا می‌کند. استفاده از شیرآلات کاهنده هم می‌تواند در منازل تبدیل به یکی از راهکارهای کاهش مصرف آب شود. این روزها که به کرونا بسیار می‌اندیشیم و به این نتیجه می‌رسیم که شاید کرونا حاصل مداخله غیرمسوولانه ما در محیط زیست است، باید به این هم فکر کنیم که برای مبارزه با کرونا نباید بار مضاعفی را بر محیط زیست تحمیل کنیم. کنار آمدن با کرونا نیازمند در پیش گرفتن راهکارهای مسوولانه محیط زیستی است.
منبع: اعتماد
ارسال دیدگاه