بررسی سامانه هوش مصنوعی برای تشخیص کرونا

به گزارش انجمن رادیولوژی ایران، عبدالرسول صداقت، دبیر انجمن رادیولوژی ایران در خصوص سامانه هوش مصنوعی برای تشخیص کرونا اظهار کرد: هرچند استفاده از فناوری نوین هوش مصنوعی مورد استقبال ما است ولی برای قضاوت در مورد این موضوع باید جمعی از اساتید مجرب رادیولوژیست نرم افزار مربوطه را آزمایش کنند و هنوز برای اظهار نظر زود است.

وی افزود: اجرای طرح هوش مصنوعی نیاز به طرح پیشنهادی دقیق با ملاحظات علمی و اخلاقی دارد. در حال حاضر هوش مصنوعی در کشور ما در مرحله پژوهشی است و در استفاده عمومی از آن باید ملاحظات علمی و اخلاقی و قانونی مد نظر باشد. از طرفی در زمان اپیدمی، تعداد مراجعات بیش از حد معمول است لذا یافته‌های دوران اپیدمی ، قابل تسری به کل جامعه در شرایط عادی نیست.

دبیر انجمن رادیولوژی ایران ادامه داد: در هیچ کجای دنیا از جمله کشورهایی که ابداع کننده هوش مصنوعی هستند، هوش مصنوعی جایگزین پزشک (خصوصاً متخصص رادیولوژی) نشده است. در حال حاضر هوش مصنوعی نمی‌تواند تفکرات پیچیده را حل کند. هوش مصنوعی یک ابزار کمک کننده برای متخصص رادیولوژی است و هرگز نباید این تصور ایجاد شود که هوش مصنوعی می‌تواند ظرف دو دقیقه تشخیص پنومونی کرونا را نهایی کند.

صداقت بیان کرد: رادیولوژیست‌ها در تمام طول شبانه روز حتی در منازلشان به سیستم پکس دسترسی دارند و مشغول کار تشخیصی بیماران می باشند و لذا این کار ارایه شده کار بسیار جدید و بدیعی نیست و استفاده واقعی از هوش مصنوعی مستلزم همکاری وسیع بین استاتید رادیولوژی و شرکت های دانش بنیان آنهم در شرایط آرام و غیراپیدمیک بیماری است.

وی بیان کرد: حتی در آزمایشگاه‌ها با وجود دستگاههای پیشرفته نیز در پایین گزارش دستگاه نوشته شده" تفسیر آزمایش فقط به عهده پزشک است".

دبیر انجمن رادیولوژی ایران در مورد دقت ۹۷ درصدی این نرم افزار و سرعت دو دقیقه‌ای برای تشخیص کرونا گفت: این موضوع باید توسط تیمی از اساتید مجرب رادیولوژی ما ارزیابی شود تا بتوان نظر قطعی داد. در حال حاضر ما در اپیدمی کرونا هستیم و تعداد بیماران زیاد است و اگر ما برای نرم افزار تعریف کنیم که هر سی تی اسکنی که دارای لکه های سفید یا اوپاسیتی های گراند گلاس یا کدورت باشد را به عنوان کرونا تشخیص بگذارد به احتمال زیاد درصد موفقیت بطور کاذب بالا گزارش خواهد شد. این درصد بالا در صورتی ارزشمند است که شرایط عادی باشد و نرم افزار بتواند از بین مثلاً ۲۰ علت برای ایجاد آن لکه های سفید در تصاویر سی تی اسکن با دقت بالای ۹۰ درصد علت احتمالی را دقیق ذکر کند.

وی بیان کرد: در مجموع بنظر ما این طرح ناپخته و خام بوده و در مراحل اولیه قرار دارد و ارزش کاربردی برای جامعه پزشکی ندارد.

صداقت گفت: در هیچ جای ایران شهری وجود ندارد که دستگاه سی تی اسکن داشته باشد ولی رادیولوژیست نداشته باشد. همچنین در این ۵۰ روزی که کرونا در ایران شناسایی شده است انجمن رادیولوژی و رادیولوژیست های سراسر ایران از همان روز نخست به طور فعال در خدمت مردم بودن و تمام سی تی اسکن های کشور به طور ۲۴ ساعته و شبانه روزی انجام و گزارش شده است.

دبیر انجمن رادیولوژی ایران گفت: سایر فعالیت های انجمن رادیولوژی با همکاری رادیولوژیست‌های سراسر کشور به صورت خلاصه شامل نشر چند فایل آموزشی صوتی و تصویری در مورد نمای پنومونی COVID-۱۹ در سی تی اسکن و رادیوگرافی در همان روزهای نخست اسفند ۹۸ با بهره گیری از اساتید برجسته همچنین به روز رسانی کردن فایلهای فوق و اختصاص یک کانال تخصصی به آموزش تصویربرداری بیماری کرونا در هفته اول اسفند است.

وی گفت: همچنین تاسیس دو گروه مشاوره تخصصی رادیولوژی کرونا جهت مشاوره تخصصی و رایگان به پزشکان سراسر کشور و تدوین و نشر فرمت استاندارد گزارش سی تی اسکن ریه توسط گروه فوق تخصصی IRSCC برای هماهنگی کامل تفسیر و گزارش تصویربرداری پنومونی کرونایی از دیگر اقدامات است.

صداقت گفت: همچنین تدوین و نشر پروتکل Low dose chest CT Scan با هدف به حداقل رساندن دوز تابش اشعه ایکس در سی تی اسکن تا حد یک ششم که در هفته اول اپیدمی به سراسر بخش های رادیولوژی ابلاغ شده و تدوین و نشر پروتکل استاندارد تصویربرداری رادیوگرافی یا سی تی اسکن در زنان باردار در هفته اول اسفند نیز صورت گرفته است.

وی افزود: تدوین و نشر پروتکل محافظت از زنان باردار در برابر کرونا در مراکز و موسسات تصویربرداری و حضور فعال در گروه مادران باردار وزارت بهداشت برای تدوین پروتکل های کشوری و حضور ۲۴ ساعته در تیم های تخصص گروه مادران برای ارایه مشاوره مادران باردار بستری در سراسر کشور از دیگر برنامه‌های اجرا شده است.

دبیر انجمن رادیولوژی ایران گفت: ارتباط با انجمن‌های کشورهای همسایه و ارایه پروتکل‌ها طبق درخواست آنها و انجام مشاوره برای آنان و مصاحبه‌های متعدد تلویزیونی، رادیویی و مطبوعاتی در جهت آگاهی بخش عمومی و اطلاع رسانی روزآمد به پزشکان همچنین تدوین و نشر راهنمای محافظت از بیماران و پرسنل در برابر کرونا در مراکز و موسسات تصویربرداری بیمارستان و خارج بیمارستانی (نسخه اول ۱۱ اسفند ۹۸ و نسخه دوم ۱۲ فروردین ۹۹ از دیگر اقدامات محسوب می‌شود.

وی افزود: مشارکت فعال در گروه‌های علمی در قالب کار گروه های مشترک و همکاری کامل با گروه های زیر مجموعه ستاد ملی مبارزه با کرونا و فعالیت های پژوهشی متعدد و چاپ اولین مقاله در مجله علمی رادیولوژی ایران در اسفند ۹۸ و چند مقاله در حال نشر در مجلات معتبر دنیا و همکاری بی نظیر متخصصین رادیولوژی و کارشناسان رادیولوژی در مراکز دولتی و خصوصی سراسر کشور که حتی در ایام تعطیلات نوروزی نیز بسیاری از موسسات و مراکز خصوصی فعال بوده اند و فهرست آنها به وزارت بهداشت داده شده است.

صداقت در پاسخ به این پرسش که آیا در استفاده از هوش مصنوعی در تشخیص بیماری‌ها، ملاحظات پزشکی قانونی نیز وجود دارد؟ گفت: اصولاً در تشخیص و درمان بیماریها، پزشک مسئولیت قانونی داشته و در مقابل ادعا یا شکایت بیمار باید در مقابل مراجع قانونی پاسخگو باشد.

وی افزود: در صورتی که استفاده از دستگاه‌های هوش مصنوعی زیر نظر پزشک متخصص صورت نگیرد، طبیعتاً، حق شکایت از بیمار سلب می شود و این یک چالش مهم در پزشکی قانونی خواهد بود و طبعاً مسئولین پزشکی قانونی باید در این زمینه اظهار نظر کنند.