چرا کارشناسان بهداشت محیط خواستار اصلاح روش گندزدایی معابر شدند

اولین مورد مثبت ویروس کرونا در ایران روز ۳۰ بهمن سال ۹۸ در شهر قم به ثبت رسید و اکنون بعد از یک ماه و نیم از ثبت اولین مورد ابتلا به کرونا، تمامی شهرهای کشور درگیر این ویروس هستند. یکی از اقداماتی که از سوی ستاد ملی مدیریت بیماری کرونا به دستگاه‌های مربوطه برای کنترل این بیماری ابلاغ شد، عملیات گندزدایی معابر شهرهای مختلف کشور است. به طوری که علاوه بر نقاط پرخطر از نظر سرایت بیماری از جمله محوطه اطراف بیمارستان‌هایی که بیماران کرونایی دارند، دستگاههای خودپرداز، پایانه‌های اتوبوس و پایانه‌های شهری، بسیاری از خیابان‌ها و معابر نیز گندزدایی می‌شوند. اقدامی که با انتقاد برخی از کارشناسان بهداشت محیط مواجه شده است. این کارشناسان معتقدند هدف از گندزدایی در کنترل کووید۱۹ حذف عامل بیماری‌زا از روی سطوحی است که مردم در تماس با آن قرار می‌گیرند، در حالی که در گندزدایی عمومی خیابان‌ها و معابر شهری و روستایی بخش اعظم ماده گندزدا بر روی سطوحی مصرف می‌شود که مردم با آن تماس چندانی ندارند و لذا این نوع گندزدایی در کاهش تماس مردم با سطوح آلوده تأثیر اندکی دارد.

این اساتید گروه مهندسی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد که اخیرا در نامه‌ای خواستار اصلاح گندزدایی سطوح شهری شدند، معتقدند در هیچ مستند علمی نظیر رهنمود‌ها و دستورالعمل‌های سازمان‌های معتبر ملی و بین‌المللی و مقالات علمی دانشمندان ایرانی و خارجی به تاثیر گندزدایی عمومی خیابان‌ها و معابر شهری و روستایی در پیشگیری از کووید۱۹ اشاره نشده است، بلکه مستنداتی در زمینه نهی از این اقدام وجود دارد.

نگرانی از تاثیرگذاری محلول گندزدا بر سیستم تنفسی مجریان و مردم در معرض تماس و ایجاد مشکلات بهداشتی از موارد دیگری است که این کارشناسان مطرح کرده‌اند. البته علیرضا زالی، فرمانده ستاد عملیات مقابله با کرونا در بازدیدی که از عملیات گندزدایی معابر در شهر تهران داشت اعلام کرد که این طرح با استفاده از مواد ضدعفونی کننده و گندزدایی توصیه شده توسط سازمان بهداشت جهانی انجام می‌شود. هر چند او این اطمینان را به مردم داد که این مواد کمترین آثار زیست محیطی را دارا هستند اما نگرانی از مضر بودن عملیات گندزدایی یکی از مواردی است که نیاز به شفاف‌سازی دارد.

دکتر محمود شریعت، از اساتید برتر حوزه بهداشت محیط و پدر علم بهداشت محیط ایران در گفت‌وگو با پانا درباره گندزدایی معابر در پی شیوع ویروس کرونا گفت: یکی از راهکارهای کنترل عوامل محیطی استفاده درست و دقیق از گندزداها و مواد ضد عفونی کننده است و گندزدایی به عمل حذف عوامل بیماری زا از سطوح اطلاق می شود.

این استاد برجسته حوزه بهداشت محیط تاکید کرد: نیاز نیست که در تمام خیابان‌های شهر عملیات گندزدایی انجام شود. در واقع اماکنی همچون بیمارستان‌ها، مراکز درمانی و اطراف آنها که محل مراجعه بیماران است نیاز به گندزدایی دارد و نیاز نیست که خیابان‌ها یا اتوبان‌ها گندزدایی شوند.

او با تاکید بر اینکه روشی که برای عملیات گندزدایی به کار گرفته می‌شود، باید روش درستی باشد، گفت: روشی که انجام می‌دهند درست است منتهی اگر عملیات گندزدایی به وسیله ماشین‌های مجهز و مه‌پاش انجام شود، بهتر و موثرتر است و باید از محلول‌هایی استفاده شود که تاثیرگذاری بیشتری دارد.

دکتر شریعت خاطرنشان کرد: نباید از محلول‌هایی همچون کلر و مخلوط کردن آن با آب استفاده کنند چون تاثیر کمتری دارد و اثر آن زود از بین می‌رود. در واقع غلظت و رقت محلول باید توسط کارشناسان مربوطه اعلام و به کار گرفته شود.

او با بیان اینکه گندزدایی باید موثر، هدفمند، منظم و به روش اصولی باشد، تاکید کرد: گندزدایی معابر اقدام خوبی است منتهی باید به شیوه درست انجام شود و در اماکنی استفاده شود که کارایی دارد و تاثیرگذار است. سطوح در معرض تماس به ویژه در معرض تماس فرد بیمار، سطوح بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی درمانی و اماکنی از این دست باید گندزدایی شود.