لزوم توجه به فضای خصوصی افراد در ایام قرنطینه

مسعود عارف‌نظری، روان‌شناس و استاد دانشگاه در گفتگو با پانا، با اشاره به این‌که دو گرایش اصلی عاملیت و مشارکت در تمام پدیده‌های هستی و به تبع آن در تمام موجودات زنده، به‌خصوص انسان‌ها وجود دارد که اساس زندگی فردی و اجتماعی آن‌ها را تشکیل می‌دهد، تصریح کرد: همه انسان‌ها از بدو تولد، شروع به درک عاملیت و کنترل بر فضای فردی و اثرگذاری بر روی محیط خود می‌کنند و به موازات این گرایش، نیاز به همیاری، مشارکت، همفکری و حمایت یکدیگر دارند. از این‌رو همه جانداران در کلونی‌ها، گروه‌ها، قبایل و جوامع گرد هم جمع شده تا بتوانند همدیگر را حمایت کنند، اما اگر این حضور در جمع، احساس عاملیت و استقلال را از فرد بگیرد می‌تواند استرس‌زا باشد.

این محقق حوزه روان شناسی ادامه داد: تحقیقی در ووهان چین نشان داد که پس از پایان دوره قرنطینه درخواست طلاق به‌طور چشمگیری افزایش پیدا کرده که از علل آن می‌توان به تزلزل عاملیت افراد در ارتباط خیلی نزدیک و طولانی مدت اشاره کرد که به همین دلیل تعارضات و عدم تفاهم‌ها عمیق‌تر شد، به‌طوری که افراد درباره اساس زندگی زناشویی و خانوادگی خود دچار تردید شدند.

عارف‌نظری با تاکید بر اهمیت آزادی فردی و فضای شخصی و روش‌های صحیح مشارکت در ایام قرنطینه خانگی اظهار کرد: در زندگی عادی اجتماعی افراد با کنترل بر فضای فردی خود احساس استقلال و در نتیجه سلامت بیشتری دارند، ولی حالا که ناچار به ماندن در منزل هستیم بهتر است به این ماجرا به صورت یک فرصت خانوادگی برای جمع شدن دور یکدیگر، بیان نظرات و افکار و احساسات خود نگاه کنیم.

او با اشاره به سخنی از دکتر آروین یالوم استاد روان‌شناسی هستی‌گرا که گفته بود مهمترین گروهی که در آن عضو هستیم گروه خانوادگی ماست، ادامه داد: یکی از بزرگترین دلایلی که به اختلافات بین زوجین و خانواده‌ها دامن می‌زند این است که جریان گفت‌و‌گو، همفکری و ارتباط صحیح بین افراد خانواده وجود ندارد و افراد در خانواده هر چند کنار هم هستند، اما به‌واقع با یکدیگر زندگی نمی‌کنند و در خیلی از مسائل مشارکت ندارند. حال فرصتی است که افراد خانواده با صحبت، همفکری، همکاری و احترام متقابل به یکدیگر در رفع استرس ناشی از این بحران کرونا کمک کنند.

این استاد دانشگاه ضمن برشمردن اهمیت تشخیص منابع استرس برای کاهش آن چهار راهکار اجتناب، تغییر، انطباق و پذیرش را پیشنهاد داد و گفت: با اجتناب از رصد برخی شبکه‌های خبری که روزانه اخبار ضد و نقیض بسیاری پخش می‌کنند و برخی افراد که باعث افزایش استرس ما می‌شوند، همچنین تغییر در سبک زندگی، ایجاد هماهنگی و انطباق با شرایط موجود، سازش با یک‌سری واقعیاتی که نمی‌توانیم تغییرشان دهیم و در نهایت پذیرش وضع پیش‌آمده و برنامه‌ریزی برای ایجاد شرایط مطلوب‌تر، می‌توان به این هدف نزدیک شد.

عارف‌نظری با بیان این‌که هیچ چیزی در جهان هستی همیشگی نیست و اساس هستی ناپایداری است، بیان کرد: این ایام هم گذراست و لازم است در این چرخه ناپایداری‌ها، در درون خود جایگاه پایداری برای مقابله با بحران و سپاسگزاری از نعماتی که داریم پیدا کنیم.

او تاکید کرد: لازم است به تفریحاتی همچون بازی‌های خانوادگی قدیمی مثل اسم‌فامیل، حب و... یا مراقبه و برقرار کردن سکوت ذهنی، ارتباط تلفنی با دوستان، همچنین تحرک یعنی هر گونه فعالیتی اعم از نرمش و ورزش، تغییر مکان نشستن و تغذیه سالم درون خانواده توجه کنیم.

همچنین برای بالا بردن روحیه جمعی و غلبه بر بحران، در قالب جمله‌ای، شعار خانوادگی تعریف کنیم و آن‌را در محل دید مثل در یخچال یا روی آینه بنویسیم و در نهایت اگر تنش‌ها بالا رفت و قابل کنترل نبود، از افراد متخصص کمک‌های حرفه‌ای دریافت کنیم و به کرونا به عنوان فرصتی دوباره به زندگی بنگریم.

گفتگو: نغمه مختاری