جای خالی کمیته ویژه رسیدگی به پیامدهای کرونا

برخی صاحبنظران که با نگاه ژرف تری موضوع را بررسی می‌کنند، معتقدند برخی بلوک‌های اقتصادی دنیا در ارتباط با جایگاه کشور چین و انتشار ویروس کرونا پیش‌بینی‌های مختلفی دارند. به‌عنوان مثال حرکت درحال شتاب چین در اقتصاد جای خود را به کشور مکزیک می‌دهد اما به‌هر حال آسیب‌های چند هزار میلیاردی بر جهان وارد کرده است.

از قیمت نفت گرفته تا فروش آن و اختلالی که در روند تولید ایجاد شده است. حال به‌صورت ویژه کشور ما هم از این حادثه متأثر شده و آثار آن در دو بخش روابط خارجی و حوزه داخلی مشهود است. حوزه روابط خارجی اقتصاد کشور شامل صادرات، واردات، گردشگری، کالا و خدمات می‌شود که خوشبختانه صادراتی که به منطقه داشته‌ایم تقریباً آسیب حداقل می‌بیند چرا که عمده صادرات ما به کشور عراق و ۱۵ کشور اطراف بوده است. در ارتباط با عراق طی ۱۰ ماه گذشته ۱۰ میلیارد دلار صادرات داشته‌ایم. در حال‌حاضر هم همه مرزهایمان به نحوی فعال هستند و تقریباً شرایط عادی را داریم.

تنها یکسری نوسانات به‌دلیل مسائل مدیریتی پیش آمد. در حوزه صادرات پتروشیمی هم می‌توان گفت این موضوع با توجه به تولید، نیاز و توزیع و مسائل مربوط به آن زیاد تحت تأثیر کرونا نیست. در رابطه با صادرات برق و انرژی باز هم مشکلی وجود ندارد. در ارتباط با صادرات مواد معدنی هم مشکل در حدی نیست که به صادراتمان لطمه وارد شود. در بخش واردات هم که وابسته به تأمین مواد اولیه است، مسئولان با صراحت اعلام کرده‌اند که مهم‌ترین نیازها و کالاهای اساسی کشور را ذخیره دارند و بر اساس آمار رئیس بانک مرکزی حدود ۱۴ هزار میلیارد دلار از اوایل سال به این موضوع تخصیص داده شده است.

در مجموع در ارتباط با مسأله صادرات و واردات شرایط بدتر از گذشته نیست و ویروس کرونا نقش کلیدی را ندارد به‌جز در حوزه گردشگری که خود ما دقت داریم تا رفت و آمد مسافر کنترل شود. در بررسی سویه دیگر موضوع تأثیر بیماری کرونا بر اقتصاد ایران در حوزه اقتصاد داخلی و بازرگانی ما مشهود است که آن هم به‌دلیل همزمانی شیوع این ویروس با شب عید است. طبق روال سنتی همواره یک ماه مانده به عید قسمت خرده فروشی فعالیت خود را شروع می‌کرد و به تناسب خرید عید تعهد می‌کردند در ابتدای سال جدید بدهی‌های خود را بپردازند اما حالا این افراد در انجام تعهدات و خرید و فروش شب عید دچار مشکلاتی شده‌اند.

بنده معتقدم با نهضت ملی که فعالان بخش سلامت در همه مسئولان و مردم به وجود آورده‌اند، همچنین با توجه به اظهار نظر وزیر بهداشت بسیار پیش‌تر از وعده‌های گفته شده، این بیماری کنترل می‌شود.
باید همان همدلی، همراهی، انگیزه و امیدی که در حوزه سلامت وجود دارد در اقتصاد هم ایجاد شود. با این رویکرد قطعاً مشکلات بسیاری حل می‌شود. پیشنهاد می‌کنم یک کمیته ویژه رسیدگی به مشکلات اقتصادی به وجود آمده شکل بگیرد که هدف آن بررسی شرایط موجود باشد. امید می‌رود با ادامه این روند از همدلی و همکاری کرونا تا دو هفته دیگر از شدت بیفتد. این طور نیست که به طور کلی بازار شب عید خوابیده باشد بلکه به محض عبور از شرایط اضطراری تقاضای موجود خود را در بازار نشان می‌دهد.

حال این سؤال مطرح می‌شود که برای بهینه کردن شرایط در حوزه اقتصاد داخلی چه اقداماتی باید انجام دهیم؟ در بخش تولید واحدهای بزرگ و کوچک بیشتر در معرض آسیب هستند. از یک طرف محصولشان به بازار عرضه نشده است و از طرف دیگر با تأمین مواد اولیه، قطعات و بازار‌یابی مشکل دارند بنابراین اولویت دادن به حل و فصل مشکلات واحدهای کوچک و متوسط و کم کردن فشار بر آنها نخستین گامی است که باید برداشته شود. اقدام بعدی مربوط به یکسری از مسائل در ارتباط با دولت، نهادها، خود مردم و روابط بین مردم است. به‌عنوان مثال همه مردم تعهداتی به نظام بانکی کشور دارند، اگر این وعده دو یا سه ماه برای کسانی‌که به بانک تعهداتی دارند به تعویق بیفتد، از مردم و اتحادیه‌ها و اتاق بازرگانی می‌توان این درخواست را داشت که نسبت به هم دو ماه فرصت بدهند.

به‌عنوان مثال در ارتباط با اجاره محل یا کسانی که جنس نسیه خریده‌اند می‌توانند دو ماه فرصت دهند.در مورد مطالبات دولت با مالیات و بیمه هم همینطور. راهکار دیگر به نیازهای بخش دارویی و بهداشتی اختصاص دارد که اگر قدری بودجه در اختیار اتاق بازرگانی و اتحادیه‌ها قرار بگیرد، این‌ها در اولین فرصت نیازها را تأمین کنند و با کنترل و تحت نظارت سریع به دست مردم برسانند. یکی از مشکلاتی که وجود دارد این است که عده‌ای ماسک و دارو را احتکار می‌کنند. بیشتر این احتکارها برای کالاهای وارداتی است که با ارز دولتی وارد کرده‌اند.

اگر نهادهای تحت کنترلی وجود داشته باشند با اقدام عملی می‌توانند مشکل اقتصادی و هم سلامت را حل کنند. بسیاری از ایرانی‌ها هستند که در خارج از کشور آمادگی دارند یکسری از کالا‌ها را در قالب هبه بفرستند. به این‌ها باید اجازه داده شود که بدون انتقال ارز این کار صورت گیرد. در جمع‌بندی پایانی برخورد با کسانی که احتکار می‌کنند، بسیار مهم است. در حوزه‌های مختلف جمهوری اسلامی ایران از خود اقتدار نشان داده است اما با یک عده سودجو چرا نمی‌شود برخورد کرد. ما در همه حوزه‌ها پرتوان جلو می‌رویم اما متأسفانه یک عده سودجو هستند که از ابتدای انقلاب به‌دلیل نفوذ و ارتباطاتی که حفظ کرده‌اند، وجود دارند.این افراد به نظر من ذی نفعان بازدارنده هستند. بنابراین باید نسبت به رفع آثار کرونا بر اقتصاد به‌صورت هماهنگ و عاجل تصمیم‌گیری کرد.

*رئیس اتاق بازرگانی ایران و عراق

منبع: ایران