دانستنی‌هایی درباره "دی‌اکسید تیتانیوم" در غذا
تهران (پانا) - به‌واسطه خواص پراکندگی نور، مقادیر کم از دی‌اکسید تیتانیوم برای تقویت رنگ سفید یا رفع کدری به برخی غذاها اضافه می‌شود.
به‌گزارش عصرایران، از رنگ‌ها تا طعم دهنده‌ها، با گذشت هر روز بر تعداد افرادی که به مواد موجود در غذاهای خود توجه دارند، افزوده می‌شود. دی‌اکسید تیتانیوم یکی از پر استفاده‌ترین رنگدانه‌های غذایی است.
دی‌اکسید تیتانیوم پودری بی‌بو است که برای تقویت رنگ سفید یا از بین بردن کدری غذاها و محصولات بدون نسخه از جمله پودر شیر قهوه، آبنبات‌ها، محصولات ضد آفتاب و خمیردندان‌ها استفاده می‌شود.
انواع مختلفی از دی‌اکسید تیتانیوم برای تقویت سفیدی پلاستیک‌ها، محصولات کاغذی و رنگ‌ها استفاده می‌شوند، اگرچه آنها با نمونه‌های مورد استفاده در محصولات غذایی متفاوت هستند.
در ادامه با موارد استفاده، فواید، و ایمنی دی‌اکسید تیتانیوم بیشتر اشنا می‌شویم.
موارد استفاده و فواید
همانگونه که پیشتر اشاره شد، دی‌اکسید تیتانیوم کاربردهای بسیاری در تولید غذا و محصولات دیگر دارد.
کیفیت غذا
به‌واسطه خواص پراکندگی نور، مقادیر کم از دی‌اکسید تیتانیوم برای تقویت رنگ سفید یا رفع کدری به برخی غذاها اضافه می شود.
دی‌اکسید تیتانیوم مورد استفاده در محصولات غذایی معمولا حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ نانومتر قطر دارند. این اندازه پراکندگی نور ایده‌آل را فراهم می‌کند و به شکل‌گیری بهترین رنگ منجر می‌شود.
برای افزودن به غذا، این ماده افزودنی باید به خلوص ۹۹ درصد برسد. اما این شرایط فضا را برای مقادیر کم آلاینده‌های بالقوه مانند سرب، آرسنیک یا جیوه فراهم می‌کند.
رایج‌ترین محصولات غذایی حاوی دی‌اکسید تیتانیوم شامل آدامس‌ها، آبنبات‌ها، شیرینی‌ها، شکلات‌ها، پودر شیر قهوه، و تزئینات کیک هستند.
حفظ و بسته‌بندی غذا
برای افزایش طول عمر یک محصول روی قفسه فروشگاه، دی‌اکسید تیتانیوم به بسته‌بندی برخی غذاها اضافه می‌شود.
بسته‌بندی‌های حاوی این ماده افزودنی نشان داده‌اند که تولید اتیلن در میوه را کاهش می‌دهند، از این‌رو روند رسیدن آن به تاخیر افتاده و طول عمر بیشتری روی قفسه فروشگاه خواهد داشت.
همچنین، این بسته بندی فعالیت ضدباکتری و فوتوکاتالیتیکی است که مورد دوم مواجهه با نور فرابنفش را کاهش می‌دهد.
لوازم آرایشی
دی‌اکسید تیتانیوم به عنوان یک تقویت‌کننده رنگ به‌طور گسترده در لوازم آرایشی و محصولات بدون نسخه مانند رژ لب، ضد آفتاب‌ها، خمیردندان‌ها، کرم‌ها و پودرها استفاده می‌شود. این ماده معمولا به شکل نانو-تیتانیوم دی‌اکسید استفاده می‌شود که بسیار کوچک‌تر از نسخه مورد استفاده در محصولات غذایی است.
به‌طور خاص، دی‌اکسید تیتانیوم به‌واسطه مقاومت چشمگیر در برابر نور فرابنفش و کمک به مسدودسازی پرتوهای UVA و UVB خورشید که به پوست می رسند در محصولات ضد آفتاب استفاده می‌شود.
اما به‌واسطه حساس بودن نسبت به نور، به این معنی که می تواند تولید رادیکال‌های آزاد را تحریک کند، دی‌اکسید تیتانیوم معمولا برای پیشگیری از آسیب احتمالی با سیلیکا یا آلومینا پوشش داده می‌شود و این در شرایطی است که خواص محافظت در برابر نور فرابنفش آن کاهش نمی‌یابد.
اگرچه محصولات آرایشی برای خوردن تولید نمی‌شوند، اما نگرانی‌هایی درباره دی‌اکسید تیتانیوم موجود در رژ لب‌ها و خمیردندان‌ها که ممکن است بلعیده یا از طریق پوست جذب شوند، وجود دارد.
خطرات
طی دهه‌های اخیر نگرانی‌ها درباره خطرات مصرف دی‌اکسید تیتانیوم افزایش یافته است.
گروه ۲B مواد سرطان‌زا
سازمان غذا و داروی آمریکا دی‌اکسید تیتانیوم را به‌عنوان ماده‌ای به‌طور کلی ایمن دسته‌بندی کرده است.
آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان (IARC) این ماده را در گروه ۲B - عاملی که ممکن است سرطان‌زا باشد اما پژوهش‌های حیوانی و انسانی کافی در این زمینه وجود ندارند - دسته بندی کرده است. این امر برخی نگرانی‌ها درباره بی‌خطر بودن استفاده از دی‌اکسید تیتانیوم در محصولات غذایی را موجب شده است.
برخی پژوهش‌ها با حضور سوژه‌های حیوانی نشان داده‌اند که استنشاق غبار دی‌اکسید تیتانیوم ممکن است موجب ابتلا به سرطان ریه شود. با این وجود، آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان این‌گونه نتیجه‌گیری کرده است که محصولات غذایی حاوی این ماده افزودنی موجب چنین خطری نمی‌شوند.
از این‌رو، این مرکز تنها محدود کردن استنشاق دی‌اکسید تیتانیوم در صنایعی با احتمال مواجهه با غبار این ماده، مانند کارخانه‌های تولید کاغذ را توصیه کرده است.
جذب
برخی نگرانی‌ها درباره جذب نانوذرات دی‌اکسید تیتانیوم از طریق پوست و روده وجود دارند.
برخی پژوهش‌های آزمایشگاهی کوچک نشان داده‌اند که این ذرات توسط سلول‌های روده جذب می‌شوند و ممکن است به بروز استرس اکسیداتیو و رشد سرطان منجر شوند. با این وجود، پژوهش‌های دیگر آثاری محدود یا هیچ اثری را نشان نداده‌اند.
افزون بر این، مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۹ نشان داد که دی‌اکسید تیتانیوم مورد استفاده در صنایع غذایی اندازه بزرگتری دارد. از این‌رو، مولفان مطالعه این‌گونه نتیجه‌گیری کردند که دی‌اکسید تیتانیوم موجود در محصولات غذایی جذب ضعیفی داشته و خطری برای سلامت انسان ایجاد نمی‌کند.
در نهایت، پژوهش نشان داد که نانوذرات دی‌اکسید تیتانیوم از لایه نخست پوست یا لایه شاخی عبور نمی‌کنند و سرطان‌زا نیستند.
انباشت در اندام
برخی پژوهش‌ها روی موش‌ها انباشت دی‌اکسید تیتانیوم در کبد، طحال، و کلیه‌ها را نشان داده‌اند. گفته شده است که در بیشتر مطالعات از دوزهای بالاتر از آنچه معمولا مصرف می‌شود، استفاده شده است که در نظر گرفتن نتایجی مشابه در انسان‌ها را دشوار می‌کند.
یک بررسی در سال ۲۰۱۶ توسط سازمان ایمنی غذای اتحادیه اروپا نشان داد که جذب دی‌اکسید تیتانیوم فوق‌العاده کم است و ذرات جذب شده بیشتر از طریق مدفوع دفع می‌شوند.
با این وجود، آنها سطوح جزئی ۰.۰۱ درصدی جذب شده توسط سلول‌های ایمنی - معروف به بافت لنفوئیدی مرتبط با روده - را شاهد بودند و ممکن است به اندام‌های دیگر منتقل شود. در حال‌حاضر، چگونگی تاثیر این شرایط بر سلامت انسان نامشخص است.
اگرچه بیشتر مطالعات تا به امروز آثار مضری از مصرف دی‌اکسید تیتانیوم را نشان نداده‌اند، باید توجه داشت که مطالعات بلند مدت با حضور سوژه‌های انسانی محدود هستند و به پژوهش‌های بیشتر برای درک جامع تاثیر این ماده بر سلامت انسان نیاز است.
سمیت
در آمریکا، محصولات می‌توانند کمتر از یک درصد دی‌اکسید تیتانیوم در وزن خود داشته باشند و به‌واسطه توانایی بالا در پراکندگی نور، تولیدکنندگان غذایی تنها به استفاده از مقادیر کم برای کسب نتایج دلخواه نیاز دارند.
کودکان زیر ۱۰ سال بیشترین میزان مصرف، به‌طور میانگین روزانه ۰.۱۸ میلی گرم در هر کیلوگرم از وزن بدن خود، از این افزودنی را دارند.
در مقام مقایسه، میزان مصرف یک بزرگسال روزانه حدود ۰.۱ میلی گرم در هر کیلوگرم از وزن بدن است، اگرچه این اعداد متغیر هستند.
مصرف بیشتر خوراکی‌هایی مانند شیرینی و آبنبات توسط کودکان و همچنین اندازه بدن کوچک‌تر از عوامل موثر در این زمینه هستند.
به‌واسطه پژوهش‌های محدود، یک مقدار مصرف روزانه قابل قبول برای دی‌اکسید تیتانیوم وجود ندارد. با این وجود، یک بررسی توسط سازمان ایمنی غذای اتحادیه اروپا هیچ‌گونه آثار منفی در موش‌هایی که روزانه ۲,۲۵۰ میلی‌گرم در هر کیلوگرم از وزن بدن خود از این ماده را مصرف کرده بودند را نشان نداد.
با این وجود، به پژوهش‌های بیشتر با حضور سوژه‌های انسانی در این زمینه نیاز است.
عوارض جانبی
پژوهش‌ها در زمینه عوارض جانبی دی‌اکسید تیتانیوم محدود هستند و تا حد زیادی به مسیر دسترسی بستگی دارند:
مصرف خوراکی. عوارض جانبی شناخته شده‌ای وجود ندارند.
چشم‌ها. دی‌اکسید تیتانیوم ممکن است موجب تحریک خفیف شود.
استنشاق. در مطالعاتی با حضور سوژه‌های حیوانی تنفس غبار دی‌اکسید تیتانیوم با سرطان ریه مرتبط بوده است.
پوست. این ماده ممکن است موجب تحریک خفیف پوست شود.
بیشتر عوارض جانبی با استنشاق غبار دی‌اکسید تیتانیوم مرتبط هستند. از این‌رو، استانداردهای صنعتی برای محدود کردن مواجهه با آن وجود دارند.
آیا باید از دی‌اکسید تیتانیوم پرهیز کنید؟
تا به امروز، دی‌اکسید تیتانیوم ماده‌ای بی‌خطر برای مصرف در نظر گرفته شده است.
بیشتر پژوهش‌ها نتیجه گرفته‌اند که مقدار دریافتی از غذا به‌حدی کم است که خطری برای سلامت انسان ایجاد نمی‌کند.
با این وجود، اگر همچنان قصد دارید از این ماده افزودنی پرهیز کنید، برچسب مواد تشکیل دهنده غذاها و نوشیدنی‌ها را به‌خوبی مطالعه کنید. آدامس‌ها، شیرینی‌ها، آبنبات‌ها، پودر شیر قهوه، و تزئینات کیک رایج‌ترین محصولات حاوی دی‌اکسید تیتانیوم هستند.
به‌خاطر داشته باشید که ممکن است نام‌های تجاری و عمومی متفاوت برای این ترکیب وجود داشته باشد که تولیدکنندگان از آنها به‌جای دی‌اکسید تیتانیوم استفاده می‌کنند.
با در نظر گرفتن این که دی‌اکسید تیتانیوم بیشتر در غذاهای فرآوری شده وجود دارد، پرهیز از آن با دنبال کردن یک رژیم غذایی حاوی غذاهای کامل و فرآوری نشده ممکن به‌نظر می‌رسد.
ارسال دیدگاه