درباره هیپوسمیا و کاهش قدرت بویایی

به‌گزارش عصرایران، هیپوسمیا (Hyposmia) شرایطی است که در آن فرد بخشی از حس بویایی خود را از دست می‌دهد. این شرایط می‌تواند موجب نگرانی فرد شده و همچنین پیامدهای جدی‌تری به‌همراه داشته باشد.

دانشمندان می‌گویند که سیستم بویایی انسان که حس بویایی را کنترل می‌کند می‌تواند بین ۱۰ هزار تا ۱۰۰ میلیارد بوی مختلف را تشخیص دهد.

حس بویایی می‌تواند به ایجاد و یادآوری خاطرات کمک کند، بر احساس رضایت از بسیاری تجربیات روزانه بیفزاید و کیفیت زندگی فرد را افزایش دهد.

همچنین، اطلاعات بویایی نقش مهمی در حفظ امنیت جسمی فرد ایفا می کنند. از دست دادن حس بویایی می‌تواند خطر عدم‌توجه به نشانه‌های هشداردهنده مانند بوی گاز، آتش، یا غذای فاسد را افزایش دهد. همچنین، این شرایط می‌تواند به بروز مشکلات جدی‌تر که نیازمند مراقبت پزشکی هستند، اشاره داشته باشد.

دلایل

از دلایل احتمالی هیپوسمیا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

- آلرژی‌ها

- آسیب‌دیدگی سر

- عفونت‌ها، مانند آنفلوآنزا

- توده‌های کوچک به‌نام پولیپ در بینی یا سینوس‌ها

- انحراف تیغه‌بینی

- مشکلات مزمن سینوس

- سیگار کشیدن

- بی تعادلی هورمونی

- مشکلات دندان

برخی داروها نیز می‌توانند بر حس بویایی انسان تاثیرگذار باشند که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

- برخی آنتی بیوتیک‌ها، از جمله آمپی‌سیلین و تتراسایکلین

- برخی داروهای ضدافسردگی، مانند آمی‌تریپتیلین

- برخی آنتی هیستامین‌ها، مانند لوراتادین

از دیگر عواملی که می‌توانند به از دست دادن حس بویایی منجر شوند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

- مواجهه بلند مدت با برخی مواد شیمیایی

- سیگار کشیدن

- استفاده از مواد مخدر، مانند کوکائین

- پرتودرمانی برای سرطان‌های سر و گردن

شرایط مرتبط

هیپوسمیا می‌تواند نشانه‌ای از مسائل سلامت دیگر از جمله شرایط عصبی زیر باشد:

- بیماری پارکینسون

- مولتیپل اسکلروزیس یا بیماری ام‌اس

- بیماری آلزایمر

مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۳ با حضور ۵۰ شرکت‌کننده نشان داد که ۴۰ درصد افراد مبتلا به بیماری ام‌اس حداقل بخشی از حس بویایی خود را از دست داده‌اند.

کاهش حس بویایی لزوما به معنای آن نیست که فرد به یکی از این بیماری مبتلا شده است اما به‌گفته برخی کارشناسان، آزمایش غربالگری بویایی می‌تواند به تشخیص زودهنگام آنها کمک کند.

از دیگر شرایطی که می‌توانند بر حس بویایی انسان تاثیرگذار باشند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

- چاقی

- دیابت نوع ۱

- فشار خون بالا

- سوء‌تغذیه

پژوهشگران متوجه شده‌اند که افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ می‌توانند با دشواری در تشخیص و تمایز روایح مواجه باشند. نتایج یک مطالعه نشان داد هرچه ناراحتی این افراد در نتیجه یک آسیب عصبی دیابتی که به نام نوروپاتی دیابتی شناخته می‌شود، بیشتر باشد، مشکلات بیشتری در حس بویایی خود دارند.

تغییرات دیگر در حس بویایی

هیپوسمیا به کاهش حس بویایی و از دست دادن بخشی از این حس گفته می‌شود اما برخی افراد ممکن است مسائل دیگر مرتبط با بویایی را تجربه کنند.

به‌عنوان مثال، آنوسمیا (Anosmia) به از دست دادن کامل حس بویایی گفته می‌شود.

برخی افراد از بدو تولد به آنوسمیا مبتلا هستند، اما این شرایط می‌تواند در نتیجه یک آسیب‌دیدگی سر، مشکلی در مسیرهای بینی مانند بیماری مزمن التهابی سینوس یا بینی، یا یک عفونت ویروسی دستگاه تنفسی فوقانی نیز شکل بگیرد.

از دیگر انواع اختلال در عملکرد بویایی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

پاروسمیا (Parosmia) که به اختلال و تحریف درک روایح گفته می‌شود. در این شرایط روایحی که پیشتر برای فرد خوشایند بودند می‌توانند ناخوشایند به‌نظر رسیده یا شدت یک رایحه متفاوت به‌نظر برسد.

فانتوسمیا (Phantosmia) که در این شرایط فرد باور دارد می‌تواند بوی چیزی را احساس کند اما در واقع هیچ بویی وجود ندارد.

پیشروی

هیپوسمیا که به‌واسطه یک آلرژی فصلی یا سرماخوردگی شکل گرفته باشد بی نیاز از درمانی خاص بهبود می یابد، اما برخی داروها و درمان‌ها ممکن است به بازیابی حس بویایی کمک کنند.

اگر فردی پس از یک آسیب‌دیدگی سر یا یک آسیب التهابی چشمگیر به سیستم بویایی، حس بویایی خود را از دست داده باشد، بهبود کامل شاید ممکن نباشد.

تشخیص و درمان

اگر فردی از دست دادن حس بویایی خود را بدون دلیلی مشخص تجربه می‌کند، به‌ویژه اگر تغییر ناگهانی و شدید است، باید برای بررسی دقیق شرایط به پزشک مراجعه کنید.

پزشک یک معاینه بدنی را انجام خواهد داد. او شرایط مسیرهای بینی، سینوس‌ها و ساختارهای اطراف آنها را بررسی خواهد کرد.

پزشک درباره سابقه پزشکی فرد، به‌ویژه درباره مشکلات دستگاه تنفسی فوقانی و این که آیا فرد علائم دیگری را نیز تجربه می‌کند یا خیر پرسش خواهد کرد.

یک متخصص گوش و حلق و بینی ممکن است آندوسکوپی بینی را انجام دهد که در آن یک لوله نازک و بلند مجهز به دوربین وارد بینی فرد می‌شود تا شرایط بینی و حفره‌های سینوس بررسی شود.

پزشک در پی نشانه‌های زیر خواهد بود:

- تورم

- خونریزی

- چرک

- توده‌هایی که می‌توانند نشان‌دهنده پولیپ یا تومور باشند

- گرفتگی

- بزرگ شدن ساختارهای بینی

- انحراف تیغه بینی

اگر این آزمایشات دلیل مشکل را مشخص نکنند، پزشک ممکن است یک اسکن ام‌آر‌آی به‌منظور ارزیابی بخش‌های مسئول تشخیص روایح در مغز را توصیه کند.

آزمایش‌های بویایی می‌توانند به پزشک در تشخیص این که فرد به آنوسمیا یا هیپوسمیا مبتلا است، کمک کنند. در موارد هیپوسمیا، این آزمایشات دامنه از دست دادن حس بویایی را ارزیابی خواهند کرد.

درمان

گزینه‌های درمان شامل دارو، عمل جراحی، و هر نوع درمان ضروری برای یک بیماری زمینه‌ای می شوند.

پزشک ممکن است برای موارد زیر عمل جراحی را پیشنهاد دهد:

- پولیپ‌های بینی

- انحراف تیغه بینی

- مشکلات ساختاری دیگر

پزشک ممکن است داروهایی مانند استروئیدها و آنتی هیستامین‌ها را برای تسکین التهاب ناشی از یک آلرژی یا عفونت دستگاه تنفسی تجویز کند.

چشم‌انداز

با افزایش سن، افراد بسیاری کاهش قدرت بویایی خود را تجربه می‌کنند. این شرایط می‌تواند خطر مصرف غذای فاسد و عدم‌توجه به نشانه‌های خطر مانند آتش‌سوزی را افزایش دهد. همچنین، این می‌تواند به یک مشکل سلامت که نیازمند توجه بیشتر است اشاره داشته باشد.

افرادی که کاهش قدرت بویایی خود را تجربه می‌کنند باید در پی درمان این شرایط باشند تا اطمینان حاصل شود که این تغییرات موجب مشکلات سلامت و ایمنی اضافه نمی شوند و همچنین بیماری‌های زمینه‌ای درمان می‌شوند.

نصب و استفاده از سیستم‌های هشدار وجود مونوکسید کربن و دود در خانه می‌تواند به محافظت از افرادی که کاهش قدرت بویایی خود را تجربه می‌کنند، کمک کند.

همچنین، افراد باید هنگام کار با مواد شیمیایی خانگی بالقوه سمی مراقب باشند و تاریخ انقضای هر غذایی را پیش از مصرف بررسی کنند.