کتایون شهابی: «حوا مریم عایشه» به هیچ وجه فمنیستی نیست

رضا زمانی در ابتدای این جلسه گفت: ما در مورد فیلمسازی در کشورهای زیادی اطلاعات داریم اما در مورد ساخت فیلم در افغانستان چیز زیادی نمی دانیم و امروز که میزبان کتایون شهابی تهیه کننده این فیلم از سینمای افغانستان هستیم خوشحالی می شویم تا توضیحاتی را در این مورد از ایشان بشنویم.
کتایون شهابی تهیه کننده «حوا مریم عایشه» نیز گفت: افغانستان به خاطر سالهای زیادی که در در آنجا جنگ بوده است چیزی به عنوان صنعت سینما ندارد. کابل چند سالن سینما دارد که به عنوان مثال ، یکی از آنها متعلق به ایران و یکی دیگر متعلق به فرانسه است.
وی با بیان اینکه سینمای ایران در دنیا جزء سینماهای برتر است، ادامه داد: افغان های مهاجری که در ایران بزرگ شده اند، در ایران با صنعت سینما آشنا شده اند. صحرا کریمی کارگردان فیلم از پدر و مادر افغان و در ایران متولد شده است. در ۱۶ سالگی به صورت اتفاقی برای بازی در فیلم «دختران خورشید» ساخته مریم شهریار، انتخاب شد. بازی در این فیلم باعث علاقه صحرا کریمی به سینما شد و بعد از شرکت فیلم در یکی از جشنواره های خارجی، از ایران خارج شد و به اسلواکی رفت و پناهندگی گرفت و تا دکترای کارگردانی سینما تحصیل کرد.
شهابی خاطرنشان کرد: صحرا کریمی بعد از ساخت چندین فیلم کوتاه به افغانستان بازگشت و با همکاری یونیسف برای تهیه گزارشی تصویری از وضعیت زنان و کودکان به نقاط مختلف افغانستان سفر کرد. من در جشنواره آنتالیا با او آشنا شدم و قرار شد با هم همکاری داشته باشیم.
این ژخش کننده بین المللی همچنین گفت: طبیعی است که من به عنوان تهیه کننده فیلمی را انتخاب می کنم که با داستان آن ارتباط برقرار کنم و با کارگردانی کار می کنم که که توانایی ساخت آن را داشته باشد. اما به عنوان تهیه کننده در کار کارگردان دخالت نمی کنم و احترام می گذارم تا فیلم خودش را بسازد و تنها وظیفه خودم می دانم به او کمک کنم تا فیلمی که می خواهد بسازد.
وی یادآور شد: زمانی که آماده فیلم برداری شد و مجوزهای امنیتی لازم را گرفته بود، به من اطلاع داد اما چون زمان زیادی نداشت فیلم برداری را بدون حضور من در کابل طی حدودا ۴۰ روز انجام داد. فیلمبردار، منشی صحنه و بسیاری دیگر از عوامل و همچنین تجهیزات فیلم برداری را از ایران آورده بودند و برای تامین امنیت آنها نیاز به بادی گارد بود، به همین دلیل مجوز امنیتی تهیه کردند. فیلم برداری ۳ سال پیش بود و درطول آن ۴۰ روز، ۵ حمله انتحاری در کابل اتفاق افتاد. بعد از اتمام فیلم برداری راش ها را برای من فرستاد و من دیدم که فیلم درآمده و از او دعوت کردم ۸ ماه به ایران آمد و تمام مراحل بعد از تولید را در ایران انجام دادیم.
شهابی ادامه داد: تدوین را مستانه مهاجر، صداگذاری را محمدرضا دلپاک و تصحیح رنگ و جلوه های ویژه را کامران سحرخیز در استودیو روشنا، انجام دادند. پس از اتمام، طبق قوانین جشنواره های جهانی، برای شرکت در آنها، فیلم باید حداقل ۷ روز در کشور سازنده نمایش داده شود. با وجود این که خیلی خطرناک بود اما به جای ۷ روز، ۲۰ روز اکران بود چون مردم افغانستان تمایل زیادی به دیدن این فیلم داشتند، به شکلی برای اولین بار خودشان را می دیدند و هم ذات پنداری می کردند.
تهیه کننده «حوا مریم عایشه» توضیح داد: این فیلم یک مقطع یک روزه از زندگی ۳ زن مختلف است. حوا یک زن سنتی است که حتی نمی تواند به کلینیک برود و تمام روز باید به پدر و مادر همسرش خدمت کند و به شکلی در قفس است. اگر این قسمت از دو زن دیگر طولانی تر است، عمدی بوده، چون باید ملال زندگی چنین زنی را نشان دهد و حس در قفس بودن او را به مخاطب منتقل کند. بازخورد فیلم در جشنواره های خارجی نشان داد که در این مورد موفق عمل کرده است. مریم که یک زن روشن فکر است و ما او را در بیرون از خانه می بینیم، تنهاست و همسرش او را تنها گذاشته است. در مورد مریم، باید حس تنهایی او به مخاطب منتقل می شد.
وی ادامه داد: فیلم به هیچ عنوان فمینیستی نیست و یک فیلم ساز از دغدغه های خودش صحبت می کند و صحرا کریمی به عنوان یک زن، روی دغدغه های خودش مسلط است. نامزد عایشه، نماینده نسل جدید مردان افغان است. مردان نسل قبلی افغانستان به جنسیت خود می بالند و زنان را به خاطر زن بودنشان تحقیر می کنند و جامعه ای شدیدا مردسالار دارند.
شهابی خاطرنشان کرد: در اکران فیلم در تهران که افغان های زیادی آمده بودند، مردان چون با تصویر خودشان مواجه شده بودند حالشان بد می شد و سالن را ترک می کردند و دوباره بر می گشتند. رئیس جمهور کنونی افغانستان، محمد اشرف غنی، در قوانین کشورش تغییرات زیادی را انجام داده تا جامعه از این حالت مردسالاری خارج شود. مثلا، در قوانین جدیدشان اجباری شده که در کابینه دولت حداقل ۳ وزیر زن و ۲۶ درصد از نمایندگان هم زن باشند. صحرا کریمی با این که شیعه و متولد ایران است، به سمت ریاست افغان فیلم که به شکلی معاونت سینمایی افغانستان است، منصوب شده است. این سیاست ها خیلی پیشروانه است، اما زنان افغان هنوز نمی توانند از آنها استفاده کنند، چون این قوانین جدید از عرف جامعه پیشروتر است. ۴۰ سال زندگی در جنگ، تحقیر و خشونت را برای زنان افغان عادی کرده است.
فیلم سینمایی«حوا مریم عایشه» به کارگردانی صحرا کریمی و تهیه کنندگی کتایون شهابی هم اکنون در سینماهای هنر و تجربه درحال اکران است.