تالاب ها اکوسیستم فراموش شده در لرستان

به گزارش پانا، تالاب ها از مهمترین محیط های طبیعی برای تولید محصولات شیلاتی، حفظ سطح آب برای مناطق کشاورزی، تولید چوب، ذخیره آب و کاهش بلایای طبیعی و به ویژه سیلاب هستند.
این اکوسیستم های آبی در راستای تثبیت خطوط ساحلی، از بین رفتن مواد زاید و تصفیه آب و برخورداری از چشم اندازهای زیبای طبیعی و ایجاد بستر مناسب برای حیات بسیاری از گونه های جانوری و گیاهی جایگاه ارزشمندی دارند.

تالاب ها از جمله جاذبه های طبیعی لرستان هستند که به ویژه در فصل بارندگی زیبایی خاصی به منطقه می بخشند و مامن و زیستگاهی مناسب برای انواع پرندگان، آبزیان و پرندگان بومی و مهاجر محسوب می شوند.

استان لرستان با برخورداری از ۱۴ تالاب که تالاب های ۱۱ گانه پلدختر ، 'بیشه دالان' بروجرد و 'تنور' در دورود، از شاخص ترین آنها هستند. همچنین بهره مندی از سدهای احداثی در سال های اخیر یکی از موارد حائز شرایط حضور پرندگان مهاجر بوده است.
براساس بررسی های زمین شناسی، تالاب های یازده گانه معروف پلدختر بر روی آهک های خرد شده لنداسلاید سیمره (چل جایدر) واقع شده اند که حدود ده تا یازده هزار سال پیش وقوع زلزله ای به بزرگی بیش از هفت ریشتر موجب رانش لایه های سنگی یال شمالی طاقدیس کبیر کوه و مسدود شدن رودخانه های سیمره و کشکان شده است.
تعداد تالاب های پلدختر بعد از وقوع لنداسلاید سیمره، بالغ بر ۵۰ تالاب کوچک و بزرگ بوده که از زمان تشکیل تا ۱۰۰ سال پیش تحت تأثیر عوامل طبیعی، بیشتر آنها خشک و منقرض شده اند و تنها تعداد ۱۱ تالاب که از تغذیه بهتری برخوردار بوده باقی مانده اند.
وسعت این تالاب ها یا به اصطلاح گریها، بالغ بر ۴۵ هکتار است که گری جمجمه، بزرگترین و گری سیه، کوچکترین آنهاست و همگی به جز "گرگر" در همه فصول سال از طراوت قابل توجهی برخوردارند و هرگز خشک نمی‌شوند.
گری پا به نار و گری تاف کنار هم قرار گرفته و گری کبود حالتی شبیه جزیره به خود گرفته و گری جمجمه به معنای جنبان است که حالت تحرک دارد.
آب شیرین تالاب تنگ فنی و گیاهانی چون بلمک، نی، بلوط، پونه و بابونه در حاشیه همه تالاب های این منطقه مناظر دل فریب و چشم نوازی را به وجود آورده اند.
در جنوب شرقی شهرستان بروجرد نیز تالابی به نام بیشه دالان وجود دارد که زیستگاه پرندگان مهاجر و بومی است و در شهرستان دورود نیز تالاب هایی وجود دارد که در زمان حاضر میزبان پرندگان مهاجری همچون فلامینگوست.
تغییر کاربری این ظرفیت های غنی طبیعی و گردشگری به اراضی کشاورزی در سال های اخیر ادامه دارد و این در حالی است که با وجود تکرار پدیده گرد و غبار تالاب ها به عنوان شریان های اصلی حیات در این استان مورد نیاز هستند.
خطر نابودی و خشک شدن تالاب های لرستان فعالان محیط زیست را نیز نگران کرده است و بیم آن می رود که این اکوسیستم های آبی به عنوان چشمه های تولید غبار در لرستان و غرب کشور برشمرده شوند.

تالاب های لرستان نیازمند مدیریت یکپارچه هستند

معاون دانشگاه لرستان در این خصوص عنوان کرد: کنوانسیون رامسر در ۴۹ سال پیش با حضور ۱۶۹ نماینده از کشورهای دنیا برای حفظ و مدیریتی تالاب ها تشکیل شد و این بیانگر این است که در آن زمان دنیا به اهمیت تالاب ها به عنوان جزئی از زندگی و حیات دنیا رسیده است.

حجت اله یونسی با بیان اینکه اکنون ۷۰ درصد تالاب های لرستان خشک شدند و تغییر کاربری داده اند، اظهار کرد: در حالیکه برخی کشورهای دنیا درآمدهای هنگفتی از گردشگری تالاب ها به درست آورده و اشتغال های بسیاری در خصوص تالاب ها ایجاد کرده اند.

یونسی ادامه داد: ایجاد بازارچه ها و سایت های گردشگری در مناطق تالابی، رونق سایت های گردشگری توسط اداره کل میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی استان باید در اولویت قرار گیرد.

او بیان کرد: تالاب ها ظرفیت های منحصر به فردی برای رونق گردشگری استان دارند و نیازمند ایجاد زیرساخت های لازم برای رونق گردشگری هستند که در این راستا باید برنامه ریزی و کارشناسی های لازم انجام شود.

یونسی با بیان اینکه تالاب های لرستان ظرفیت قابل توجهی در کنترل سیلاب ها دارند، گفت: تالاب های لرستان یتیم هستند و هرکسی از دید خود در مدیریت آنها اقدام می کند.

او تاکید کرد: محیط زیست باید مدیریت و هماهنگی تالاب ها را بر عهده بگیرد و سازمان های حمایتی نیز در این راستا تعامل داشته باشند.

معاون دانشگاه لرستان همچنین گفت: تالاب تنودر در ۶۰۰ صفحه و مطالعه میدانی بررسی شده است و در سال های گذشته در اختیار مزارع دار ماهی سرآبی قرار گرفته است که اکنون کیفیت چندانی نیز ندارد.

او با بیان اینکه تالاب های برخی استان ها بسیار مشهور شده اند، ادامه داد: برای تالاب های لرستان باید جاذبه ایجاد شود و به دیگر نقاط کشور معرفی شوند.

یونسی اظهار کرد: حضور گردشگر در لرستان شغل های جدید در استان تعریف می کند و گام مهمی در راستای اشتغال زایی استان و رفع معضلات بیکاری استان است.

او به کسب و کارهای مربوط به تالاب ها اشاره کرد و گفت: درآمد این کسب و کارها بسیار بیشتر از کشت های کنونی در مناطق تالابی است که باید به مردم معرفی شوند.

یونسی گفت: میراث فرهنگی باید برای درآمدزایی تالاب ها، نگاه گسترده تری به جاذبه های گردشگری مانند تالاب ها داشته باشد.