تعاملات ایران و عربستان؛ فرصتی برای تحولات جدید و سازنده در منطقه

«خالد بن سلمان آل سعود» وزیر دفاع عربستان سعودی روز پنجشنبه ۲۸ فروردین ۱۴۰۴ در راس یک هیئت عالیرتبه وارد تهران شد سفری که بلافاصله مورد توجه رسانه های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای قرار گرفت. وی در این سفر علاوه بر دیدار با همتای خود با رئیس جمهور و رهبر معظم انقلاب دیدار کرد تا گفت‌وگوهای دوجانبه میان دو کشور را در مسیر بهبود روابط تقویت کند. این سفر که در فضایی دیپلماتیک و با اهداف راهبردی انجام شده، از سوی ناظران به عنوان گامی مهم در جهت کاهش تنش‌های منطقه‌ای ارزیابی می‌شود.

دیدار با رهبر انقلاب و تأکید بر روابط دوجانبه

 بر اساس یادداشت سید مهرداد سیدمهدی، مدیر روابط عمومی دفتر مقام معظم رهبری، خالد بن سلمان در دیدار با رهبر انقلاب اسلامی بر تمایل عربستان برای گسترش روابط با ایران تأکید کرد و مانع اصلی در این مسیر را مخالفت رژیم صهیونیستی با نزدیکی کشورهای اسلامی دانست. در این دیدار، رهبر معظم انقلاب نیز آمادگی ایران برای عبور از انگیزه‌های خصمانه و تقویت مناسبات دو کشور را اعلام کردند.

وزیر دفاع عربستان همچنین از سیاست‌های توسعه‌طلبانه رژیم صهیونیستی در منطقه ابراز نگرانی کرد و جنایات این رژیم در غزه، کرانه باختری و لبنان را محکوم نمود.

همزمانی این سفر با مذاکرات ایران و آمریکا

این سفر در حالی انجام شد که گفت‌وگوهای غیرمستقیم ایران و آمریکا در مسقط و رم ادامه دارد. شبکه سی‌ان‌ان به نقل از یک منبع آگاه گزارش داده که هدف از این سفر بهبود روابط بین دو رقیب منطقه‌ای و ایفای نقش عربستان در کاهش تنش‌ها و پیشبرد صلح بوده است. این منبع همچنین به نگرانی ریاض نسبت به آینده مذاکرات ایران و آمریکا تحت تاثیر سیاست‌های احتمالی دونالد ترامپ اشاره کرد.

همچنین عزیز الغاشیان، کارشناس سعودی نوشت: از زمان عادی‌سازی روابط میان عربستان و ایران در سال ۲۰۲۳، بسیاری آن را صرفاً یک اقدام تاکتیکی تلقی کرده‌اند و از نظر دور داشته‌اند که عربستان به این آشتی به چشم یک سرمایه‌گذاری راهبردی نگاه کرده است. به‌نظر من، عربستان بر این باور است که روابط میان عربستان، کشورهای شورای همکاری خلیج فارس و ایران، زیربنای نظمی منطقه‌ای است که عربستان آن را ترجیح می‌دهد.

در همین حال بهنام سعیدی، در گفت‌وگو با پانا، به تحلیل سفرهای اخیر دیپلماتیک از جمله سفر وزیر دفاع عربستان به ایران پرداخت.

دبیر کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با بیان اینکه "سفر دیپلمات‌ها و وزرای خارجه یک امر کاملاً عادی است"، اظهار کرد: «در برخی شرایط ممکن است برداشت‌های متفاوتی از این سفرها صورت بگیرد. با توجه به اینکه اکنون مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در حال انجام است، هر گونه سفری را مرتبط با این مذاکرات می‌دانند.»

اگر روابط ایران و عربستان بر پایه منافع مشترک و احترام متقابل باشد بسیار مؤثر و سازنده است

سعیدی ادامه داد: «ما معتقدیم ممکن است یکی از موضوعات مطرح شده در این سفر مذاکره ایران با آمریکا باشد، اما یقیناً روی موارد دیگری هم گفت‌گوهایی شکل گرفته است. ما سال‌ها روابط خوبی با عربستان داشتیم و هر چند در مقاطعی چالش‌هایی وجود داشته، اما اگر این روابط بر اساس احترام متقابل و منافع مشترک و منافع ملی دو کشور باشد، یقیناً می‌تواند بسیار مؤثر و سازنده باشد.»

دبیر کمیسیون امنیت ملی مجلس در ادامه خاطرنشان کرد: «برقراری روابط دیپلماتیک و گفت‌وگوهای بین‌المللی همواره دارای ابعاد مختلفی است و نباید تمامی تحرکات دیپلماتیک را صرفاً در چارچوب یک موضوع خاص تفسیر کرد.»