چانک؛ پنجره‌ای برای بیشتر دانستن

"عمه ماتیلدا" را در نظر داشته باشید!

"جمیزگلن استووال"- استاد بازنشسته و برجستۀ روزنامه‌نگاری در دانشگاه آلاباما- می‌گوید:"درشیوه سنتی خبر به روزنامه نگاران مطبوعاتی گفته می‌شد که برای مخاطب معمولی بنویسید، مخاطبی که از هوش کافی برای درک یک خبر برخوردار است، اما به‌اندازۀ یک روزنامه نگار مطلع نیست. سردبیر می‌گفت فرض کنید که این مخاطب عمه ماتیلدای شماست! وقتی مشغول نوشتن خبر هستید، باید او را در ذهن خود مجسم کنید و مطمئن شوید که او می‌تواند خبر شما را بفهمد.

[نگرانی روزنامه‌نگارانِ وب در مورد درک خبرهایشان بوسیله مخاطبان شاید کمی کمتر از روزنامه‌نگاران سنتی باشند چون مخاطبان آنلاین کاربرانی هستند با پیش شرط آشنایی با دنیای وب وبه همین دلیل ممکن است؛ به‌طور متوسط سواد بیشتری نسبت به مخاطبان روزنامه‌نگاری سنتی داشته باشند، اما در هر حال چندان تفاوتی بین نوع نگارش در وب با روزنامه‌نگاری سنتی نیست و هیچ خبرنگاری نباید تصور کند که چون خودش با مفاهیم اصطلاحات تخصصی، رویدادهای تاریخی،مکان‌ها و اشخاص به‌کار رفته در متن خبر آشناست، پس مخاطبان هم می‌دانند. این خطایی بزرگ است که خبرها را دوست نداشتنی و غیر جذاب و غیرقابل درک می‌کند.]

چانک چیست؟

تصور کنید در این روزهای پر زلزلۀ کشورمان، بار دیگر خبر زلزله "توکوهوی ژاپن" در صدر اخبار قرار گیرد با توجه به شرایط این روزها طبیعی است که توجه مخاطبان به این خبر بیشتر جلب می‌شود و می‌خواهند بیشتر بداند خبر این است:

زلزله توکوهوی ژاپن، همه چیز را تکان داد!

روز گذشته، زلزله‌ای به قدرت ۹ ریشتر در ساعت ۱۴ و ۴۶ دقیقه به‌وقت محلی در نزدیکی شهر سندای در استان میاگی در شمال شرقی ژاپن رخ داد.

مرکز سطحی زمین لرزه در ۱۳۰ کیلومتری شرق شبه جزیره اوشیکا در ناحیه توکوهو با کانون ژرفی به عمق ۲۴ کیلومتر گزارش شده است.

زمین لرزه توکوهو خسارات زیادی وارد کرده است که شامل تخریب شدید جاده‌ها و خطوط راه آهن و ایجاد آتش سوزی در برخی مناطق ژاپن می‌شود.

در حدود ۴/۴ میلیون خانواده در شمال شرقی ژاپن بدون برق و ۱/۴ نفر بدون آب مانده‌اند و ...

در این خبر که بخشی از آن را آوردیم؛ اصطلاحاتی وجود دارد که برای مخاطبان ناآشناست آن‌ها احتمالاً تاکنون چیزی دربارۀ "ناحیه توکوهو" یا " شبه جزیره اوشیکا" نمی‌دانند. یا مثلاً در مورد اصطلاحات تخصصی لرزه نگاری مثل "مرکز سطحی" یا " کانون ژرفی" اطلاعاتی ندارند حتی ممکن است بخواهند، چیزهایی در مورد "قوی‌ترین زلزله جهان " بدانند.

* چانک راهنمایی برای داشتن این‌گونه اصطلاحات در متن خبر است . در یک تعریف ساده چانک؛ اطلاعات تکمیل کننده متن خبر است.

"یک چانک می‌تواند تعریفی از یک ایده باشد.چانک می‌تواند داستان، حکایت یا ضرب‌المثل باشد. چانک حتی ممکن است تعریف یک کلمه باشد. یادتان باشد که تاریخ‌ها و زمان‌های مهم، مکان‌های مهم و اشخاص مهم همه می‌توانند به چانک تبدیل شوند".

حالا چانک چطور ایجاد می‌شود؟ برای ایجاد یک چانک، ابتدا باید واژه‌های موردنظر در متن خبر را که فکر می‌کنید برای مخاطب ناآشناست و یا احتیاج به توضیح بیش‌تر دارد، انتخاب کنید و سپس در یک صفحه جداگانه روی وب‌سایت با رعایت اصل اختصار به توضیح آن واژه‌ها بپردازید. بعد از تعریف چانک در یک صفحه جداگانه، می‌توانید در متن خبر آن واژه را به صفحه توضیحات آن از طریق یک لینک داخلی مرتبط کنید. بعد از این که خبر روی وب سایت منتشر شد، حالا مخاطبانتان می‌توانند با کلیک روی واژه‌هایی که در متن اصطلاحا "هایپر لینک" شده‌اند و به‌صورت زیرخط دار و بارنگ متفاوت کاملاً مشخص‌شده، هستند، به توضیحات بیشتری درباره آن واژه‌ها و اصطلاحات دست پیدا کنند.

[ممکن است بگویید؛ خُب در متن خبر در پرانتز یا کروشه توضیحی کوتاه برای این عبارت می‌نویسیم، اما این کار یکنواختی را از متن خبر می‌گیرد و مرتباً در کار خبر خواندن مسئله ایجاد می‌کند. علاوه بر این که ممکن است برخی واژگان توضیحات مبسوط‌تری داشته باشند که باعث طولانی شدن خبر می‌شود و ذهن مخاطب را آشفته می‌کند چون مرتب لازم است از این شاخه به آن شاخه بپرد.]

اندازه یک چانک چقدر باید باشد؟

محتوا خودش به شما می‌گوید؛ اندازه چانک چقد باید باشد. قانون طلایی «خلاصه نویسی در وب» همچنان این جا هم حاکم است، باید هر اطلاعات غیرضروری را از چانک حذف کنید.در هر چانک تنها باید به یک موضوع خاص بپردازید. هر چیزی که از ایده واحد مرکزی چانک منحرف شود باید در چانک دیگری قرار گیرد.«تجربه نشان می‌دهد که بیان یک موضوع خاص به ۲۰۰ تا ۳۵۰ کلمه فضا احتیاج دارد یا در نهایت ۵۰۰ کلمه همین تعداد کلمات حدود تقریبی خوبی را برای چانک تعیین می‌کند»

نکته: همین توضیحات من درباره چانک ها، خودش می‌تواند یک «چانک» باشد. به همین سادگی. البته، ببخشید که بیش‌تر از ۵۰۰ کلمه شد!

------------------------------------------------------------------------------

منبع: اصول خبرنویسی آنلاین : محمود سلطان آبادی

توضیحات تکمیلی از واحد آموزش پانا